Tadeusz Manteuffel (ok. 1945–1950) | |
Data i miejsce urodzenia |
5 marca 1902 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
22 września 1970 |
Zawód, zajęcie |
historyk |
Narodowość |
Polak |
Odznaczenia | |
Tadeusz Manteuffel, właśc. Tadeusz Manteuffel-Szoege, Taddaeus Julius Joseph von Manteuffel (ur. 5 marca 1902 w Rzeżycy, zm. 22 września 1970 w Warszawie) – polski historyk, mediewista, żołnierz Armii Krajowej, twórca i pierwszy dyrektor Instytutu Historii PAN, prezes Polskiego Towarzystwa Historycznego (1950–1953).
Uczył się w warszawskim gimnazjum u Chrzanowskiego (obecnie XVIII Liceum Ogólnokształcące im. Jana Zamoyskiego w Warszawie), a następnie w gimnazjum Macierzy Polskiej w Piotrogrodzie, następnie w Gimnazjum im. Jana Zamoyskiego w Warszawie, gdzie w 1919 uzyskał maturę[1].
Wstąpił do Straży Narodowej, gdzie pełnił służbę wartowniczą w bramach zarządu elektrowni na Foksalu i w zajezdni tramwajowej przy ul. Puławskiej. W 1919 zaczął studia na Uniwersytecie Warszawskim. Od lipca do listopada 1920 odbył ochotniczą służbę wojskową. Walczył w czasie wojny polsko-bolszewickiej. Podczas obrony Warszawy stracił prawą rękę.
Do 1924 na Uniwersytecie Warszawskim studiował historię. 15 października 1921 podjął pracę w Archiwum Oświecenia Publicznego. W latach 1924–1926 wyjechał na zagraniczne stypendia naukowe do Francji, Anglii i do Włoch. W 1925 ukazała się pierwsza jego praca mediewistyczna Polityka unifikacyjna Chlotara II. W 1926 opublikował Ekspansję frankońską na terenie Włoch w VI i VII w. W 1931 po opublikowaniu pracy habilitacyjnej Teoria ustroju feudalnego według Consuetudines Feudorum XII–XIII na Uniwersytecie uzyskał stopień docenta. W listopadzie 1939 rozpoczął pracę w Archiwum Akt Nowych. W 1940 wstąpił do Związku Walki Zbrojnej, który potem został przekształcony w AK. Był współpracownikiem Biura Informacji i Propagandy, pełnił m.in. funkcję zastępcy redaktora Wiadomości Polskich. W czasie okupacji organizował również tajne nauczanie.
1 września 1945 został nadzwyczajnym profesorem kontraktowym w katedrze historii powszechnej średniowiecza i kierownikiem Instytutu Historycznego UW. Następnie był dziekanem i prorektorem na UW. 11 maja 1945 reaktywował Towarzystwo Miłośników Historii. W 1951 był jednym z organizatorów I Kongresu Nauki Polskiej, na którym był współredaktorem referatu Żanny Kormanowej, która w imieniu całego środowiska naukowego deklarowała gotowość uczonych, by nauka historyczna odegrała doniosłą rolę w ogólnym planie ideologicznej ofensywy socjalizmu w Polsce[2]. Został dyrektorem Instytutu Historii PAN (obecnie noszącym jego imię). Był także członkiem Rady Redakcyjnej „Przeglądu Historycznego”[3].
W 1952 r. został członkiem korespondentem, a w 1958 r. członkiem rzeczywistym PAN[4].
Pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (aleja zasłużonych-1-149)[5].
Jego braćmi byli Leon Manteuffel-Szoege i Edward Manteuffel-Szoege. Od 1932 r. był mężem historyczki Marii zd. Heurich, córki architekta Jana Fryderyka Heuricha, mieli dwie córki: Annę (ur. 1939, żonę historyka Tomasza Szaroty) i Małgorzatę (ur. 1944, po mężu Cymborowską).
Wśród jego uczniów byli m.in.: Danuta Borawska, Czesław Deptuła, Jerzy Dowiat, Józef Płocha, Edward Potkowski, Julia Tazbir, Stanisław Trawkowski, Andrzej Wyczański.
Jego imieniem została nazwana ulica na Gocławiu w Warszawie. W 1992 roku, w dziewięćdziesiątą rocznicę urodzin Manteuffela, Poczta Polska wyemitowała znaczek z jego podobizną.
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.