Tadeusz Fijewski
Ilustracja
Tadeusz Fijewski (1950)
Data i miejsce urodzenia

14 lipca 1911
Warszawa

Data i miejsce śmierci

12 listopada 1978
Warszawa

Zawód

aktor

Współmałżonek

Helena Makowska-Fijewska (do jego śmierci)

Lata aktywności

1927–1978

Zespół artystyczny
Teatr Eterek
Odznaczenia
Order Sztandaru Pracy II klasy Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Medal 10-lecia Polski Ludowej Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego
Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (złota)
Tadeusz Fijewski, Dionizy Ilczenko i Maria Broniewska w filmie „Ulica Graniczna”, 1947.
Popiersie Tadeusza Fijewskiego w Teatrze Polskim w Warszawie
Grób Tadeusza Fijewskiego i jego żony Heleny na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie

Tadeusz Fijewski (ur. 14 lipca 1911 w Warszawie, zm. 12 listopada 1978 tamże) – polski aktor teatralny, filmowy i telewizyjny oraz radiowy.

Życiorys

Urodził się 14 lipca 1911 na warszawskim Powiślu, w robotniczej rodzinie[1] Wacława (malarza pokojowego) i Marianny z Lubańskich. Miał dziewięcioro rodzeństwa, z których troje wybrało drogę artystyczną. Oprócz Tadeusza byli to: aktorka i tancerka Barbara, oraz brat Włodzimierz i siostra Maria, którzy pracowali w teatrach lalkowych. W latach 20. XX w. ukończył Szkołę Powszechną nr 34 w Warszawie[2].

II Rzeczpospolita

Zadebiutował 13 października 1921 jako statysta w Chorym z urojenia Moliera, w Teatrze Polskim w Warszawie, kierowanym przez jego założyciela Arnolda Szyfmana. Aktorem Teatru Polskiego był następnie aż do śmierci w 1978. Po debiucie występował w spektaklach amatorskich i przedstawieniach dla dzieci, a od 1927 również w filmie. Na ekranie zadebiutował jako szesnastoletni laureat konkursu zorganizowanego przez dziennik „ABC” w filmie Zew morza w reż. Henryka Szaro, wcielając się w rolę dziesięcioletniego Stacha.

W 1927, po nieudanym podejściu do aktorskiego egzaminu eksternistycznego, podjął przerwaną naukę w gimnazjum, nadal występując na scenie i w filmach. Warunki zewnętrzne sprawiły, że grywał zwykle role nastolatków, zyskując wśród widzów miano „złotowłosego urwisa ekranu”. W 1936 ukończył Państwowy Instytut Sztuki Teatralnej w Warszawie. Po studiach aktorskich grał w objazdowym Teatrze dla Dzieci „Płomyku” i „Płomyczku”. Do września 1939 był związany ponadto z warszawskimi scenami Teatru Malickiej i Teatru Ateneum oraz teatrem w Sosnowcu.

II wojna światowa

Po wybuchu II wojny światowej zgłosił się do Wojska Polskiego, ale do służby nie został powołany. 3 maja 1940 roku wywieziony z Pawiaka do Sachsenhausen i Dachau[3]. Po uwolnieniu z obozu w 1941 pracował jako sprzątacz i kelner w warszawskich barach, współpracował z AK. Uczestniczył w powstaniu warszawskim będąc członkiem Grupy Bojowej "Krybar" (posługiwał się pseudonimem "Kostek")[4], a po jego upadku był więziony w obozach jenieckich na terenie III Rzeszy (m.in. Oflag II D Gross-Born)[1]. Po wyjściu na wolność był aktorem teatru powstańczego BIiP AK (1944) Leona Schillera oraz członkiem zespołu estradowego stworzonego przez Kazimierza Krukowskiego, który występował w polskich obozach na terenie okupowanych Niemiec.

Po wojnie

W 1945 powrócił do Polski. Występował w teatrach w Toruniu, Łodzi i Warszawie. Aktor teatrów warszawskich: Nowego (1947–1949), Narodowego (1949–1954), Współczesnego (1954–1968) i Polskiego (1968–1978). Po wojnie zrezygnował z ról chłopięcych i od razu przyjął emploi nieporadnego staruszka.

Wystąpił w ponad 50 filmach. Występował w radiowej powieści Matysiakowie oraz w radiowym Teatrze Eterek Jeremiego Przybory w roli Mundzia, syna wdowy Eufemii, granej przez Irenę Kwiatkowską.

Najsłynniejsze role, to: Rzecki w Lalce w reż. Wojciecha Jerzego Hasa, Kuba w Chłopach w reż. Jana Rybkowskiego, stary Czereśniak w serialu telewizyjnym Czterej pancerni i pies w reż. Konrada Nałęckiego oraz nieco gapowaty pan Anatol w cyklu filmów w reżyserii Jana Rybkowskiego.

Jego żoną była aktorka Helena Makowska-Fijewska.

Spoczywa wraz z żoną na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (Aleja Zasłużonych-1-94)[5].

Role teatralne

Sezon 1945/1946 – Teatr Ziemi Pomorskiej w Toruniu (dyr. Wilam Horzyca)

Sezon 1946/1947 – Teatr Wojska Polskiego w Łodzi (dyr. Leon Schiller)

Sezon 1947/1948 i 1948/1949 – Teatr Nowy w Warszawie (dyr. Marian Meller)

Sezon 1949/1950 – 1955/1956 – Teatr Narodowy w Warszawie

Sezon 1956/1957 – 1967/1968 – Teatr Współczesny w Warszawie

Sezon 1968/1969 – 1977/1978 – Teatr Polski w Warszawie

Filmografia

Filmy (lata 1927–1939)

Filmy (po 1945)

Seriale telewizyjne

  • 19661970Czterej pancerni i pies (reż. Konrad Nałęcki) jako stary Czereśniak, ojciec Tomka Czereśniaka (odc. 4. Psi pazur, odc. 9. Zamiana i odc. 21. Dom)
  • 1972Chłopi (reż. Jan Rybkowski) jako Kuba Socha, parobek Macieja Boryny (odc. 1. Boryna, odc. 2. Jarmark, odc. 3. Zrękowiny i odc. 4. Wesele)
  • 1977Noce i dnie (reż. Jerzy Antczak) jako Łuczak, chłop w Serbinowie (odc. 2. Piotruś i Teresa, odc. 3. Babcia, odc. 4. Wieczne zmartwienia, odc. 6. Miłość, odc. 7. Wiatr w oczy i odc. 10. Rodzimy się, umieramy, a życia wciąż wystarcza...)

Ordery i odznaczenia

Nagrody

Upamiętnienie

  • W listopadzie 2008 skwerowi zlokalizowanemu u zbiegu ulic Zajęczej i Topiel na warszawskim Powiślu nadano nazwę: Tadeusza, Marii, Barbary, Włodzimierza Fijewskich[10].
  • Imieniem Tadeusza Fijewskiego nazwano ulicę w Katowicach.

Przypisy

  1. a b c Zmarł Tadeusz Fijewski. „Nowiny”, s. 2, Nr 259 z 14 listopada 1978. 
  2. Biografie naszych Patronów – Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi nr 41 [online], sp41drewniana.edu.pl [dostęp 2023-10-18].
  3. Leon Wanat, Za murami Pawiaka, Warszawa 1985, s. 369.
  4. JBS, By ocalić życie, odegrał zawał serca. "Uratowałem młodych ludzi, którzy mnie nieśli w kocu" [online], 28 czerwca 2023 [dostęp 2023-06-28] (pol.).
  5. Cmentarz Stare Powązki: TADEUSZ FIJEWSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-09-10].
  6. M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
  7. M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 – Uchwała Rady Państwa nr 0/196 na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
  8. Stolica : warszawski tygodnik ilustrowany. R. 18, 1963 nr 4 (27 I), Warszawskie Wydawnictwo Prasowe RSW "Prasa", 1963, s. 18 [dostęp 2020-09-10].
  9. Nagrody Ministra Kultury i Sztuki za twórczość artystyczną w r. 1967. „Trybuna Robotnicza”. Nr 172, s. 2, 21 lipca 1967. 
  10. Uchwała Nr XLIV/1369/2008 Rady miasta stołecznego Warszawy z dnia 27 listopada 2008 r. w sprawie nadania nazwy skwerowi w Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy. „Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego”. 2008.218.9287, s. 55886, 17 grudnia 2008. 

Bibliografia

  • S. Mrozińska, Teatr wśród ruin Warszawy: wspomnienia i dokumenty z lat 1944–1945, Warszawa, 1958.
  • K. Gawlik, Twarze teatru, Wrocław, 1963.
  • Olgierd Budrewicz, My z Warszawy, Warszawa, 1976.
  • M. Czanerle, Panie i panowie teatru, Kraków, 1977.
  • Z. Wilski, Polskie szkolnictwo teatralne: 1811–1944, Wrocław, 1978.
  • Zmarł Tadeusz Fijewski. „Nowiny”, s. 2, Nr 259 z 14 listopada 1978. 
  • Marta Fik, Trzydzieści pięć sezonów: Teatry dramatyczne w Polsce w latach 1944–1979, Warszawa, 1981.
  • Teczka osob. T.F. [w:] Archiwum ZASP – Dział Dokumentacji Teatralnej.

Linki zewnętrzne

  • Tadeusz Fijewski w bazie IMDb (ang.)
  • Tadeusz Fijewski w wirtualnym albumie w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka
  • Tadeusz Fijewski w bazie Filmoteki Narodowej „Nitrofilm”

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się