Miguel Primo de Rivera y Orbaneja (ur. 8 stycznia 1870 w Jerez de la Frontera, zm. 16 marca 1930 w Paryżu) – hiszpański wojskowy, generał dywizji, po dokonanym zamachu stanu dyktator Hiszpanii w latach 1923-1930[1]. Ojciec José Antonia Prima de Rivery.
Życiorys
Pochodził z wojskowej rodziny, w szeregach armii hiszpańskiej walczył w Maroku, na Kubie i Filipinach. W 1921 odziedziczył po wuju tytuł markiza de Estella. W latach 1922-1923 był dowódcą okręgu wojskowego Katalonii, gdzie cieszył się dużym poparciem. Szybko rósł w siłę i zyskał poparcie armii oraz bogatego ziemiaństwa. 13 września 1923, po bezkrwawym zamachu stanu, król Alfons XIII mianował go premierem.
Po objęciu władzy Primo de Rivera wprowadził rządy silnej ręki, zaprowadził cenzurę i zdelegalizował wszystkie partie poza założoną przez niego Hiszpańską Unią Patriotyczną (Unión Patriótica Española). Zarazem jednak junta de Rivery okazała się stosunkowo liberalna i w rezultacie została poparta przez szereg partii lewicowych, w tym partię socjalistyczną (PSOE) oraz związki zawodowe, które utrzymywały swoje poparcie aż do czasu pogorszenia się wyników gospodarczych[2]. Rząd de Rivery walczył z bezrobociem, prowadząc szeroko zakrojony program robót publicznych, jednak szybki wzrost inflacji doprowadził do załamania się gospodarki.
Z powodu gospodarczej klęski i narastającej opozycji, 28 stycznia 1930 ustąpił ze stanowiska i wyjechał do Paryża. Zmarł tam na cukrzycę dwa miesiące później[3].
Według amerykańskiego historyka Stanleya Payne'a rządy Primo de Rivery były najłagodniejsze i najbardziej liberalne ze wszystkich dyktatur dwudziestowiecznej Europy, „nie splamione ani jedną polityczną egzekucją”[4].
Odznaczenia
Przypisy
- ↑ Chris Cook, John Stevenson, Leksykon nowożytnej historii Europy 1763-1999, Warszawa 2000, s.401
- ↑ Partie Socjaldemokratyczne Europy, Książka i Wiedza, 1982, s. 174
- ↑ Złota dyktatura. polityka.pl, 2013-11-26. [dostęp 2015-06-10]. (pol.).
- ↑ Historia Hiszpanii, T. Miłkowski, P. Machcewicz, 2002, s. 329
- ↑ a b c Ana de Sagrera: Miguel Primo de Rivera: el hombre, el soldado y el politico. 1973, s. 90, 289
- ↑ Teodoro A. Agoncillo: Malolos. The Crisis of the Republic. 1960, s. 54]
- ↑ a b c d e f g h ESPAGNE ET FRANCE Convention générale de navigation
- ↑ a b Estrangeiros com Ordens Portuguesas: ORBANEJA Miguel Primo de Rivera (Primeiro-Ministro)
- ↑ Dannebrogordenens Våbenbog tome IX, 1926-1948. kongehuset.dk. s. 34. [dostęp 2017-11-11]. (duń.).
- ↑ Odznaczenie Primo de Rivery. „Gazeta Lwowska”, s. 6, Nr 132 z 12 czerwca 1929.
- ↑ Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, 2008, s. 301.
Linki zewnętrzne
- Zapomniany poprzednik gen. Franco. Złota dyktatura
Królestwo Hiszpanii
(1834–1873) |
- Francisco Martínez de la Rosa
- José María Queipo de Llano
- Miguel de Alava
- Juan Álvarez Mendizábal
- Francisco Javier de Istúriz y Montero
- José María Calatrava y Peinado
- Baldomero Espartero
- Eusebio Bardají y Azara
- Narciso Fernández de Heredia
- Bernardino Fernández de Velasco
- Isidro de Alaix Fábregas
- Evaristo Pérez de Castro y Brito
- Antonio González
- José Ramón Rodil
- Joaquín María López y López
- Álvaro Gómez Becerra
- Salustiano de Olózaga y Almandoz
- Luis González-Bravo y López de Arjona
- Ramón María Narváez
- Manuel de Pando
- Ramón María Narváez
- Carlos Martínez de Irujo
- Joaquín Francisco Pacheco y Gutiérrez-Calderón
- José de Salamanca
- Florencio García Goyena
- Ramón María Narváez
- Serafín María de Sotto
- Juan Bravo Murillo
- Federico de Roncali
- Francisco de Lersundi y Hormaechea
- Luis José Sartorius
- Luis José Sartorius
- Fernando Fernández de Córdova
- Ángel de Saavedra
- Baldomero Espartero
- Leopoldo O'Donnell
- Ramón María Narváez
- Francisco Armero
- Francisco Javier de Istúriz y Montero
- Leopoldo O'Donnell
- Lorenzo Arrazola y García
- Alejandro Mon y Menéndez
- Ramón María Narváez
- Leopoldo O'Donnell
- Ramón María Narváez
- Luis González-Bravo y López de Arjona
- José Gutiérrez de la Concha
- Pascual Madoz
- Francisco Serrano
- Juan Prim
- Juan Bautista Topete
- Francisco Serrano
- Manuel Ruiz Zorrilla
- José Malcampo
- Práxedes Mateo Sagasta
- Juan Bautista Topete
- Francisco Serrano
- Fernando Fernández de Córdova
- Manuel Ruiz Zorrilla
|
|---|
Pierwsza Republika Hiszpańska
(1873–1874) |
|
|---|
Królestwo Hiszpanii
(1874–1931) |
|
|---|
Druga Republika Hiszpańska
(1931–1939) |
|
|---|
Państwo Hiszpańskie
(1939–1975) |
|
|---|
Królestwo Hiszpanii
(od 1975) |
|
|---|
- kursywą oznaczono tymczasowych szefów rządów
Encyklopedia internetowa:
- PWN: 3962262
- Britannica: biography/Miguel-Primo-de-Rivera
- Universalis: miguel-primo-de-rivera
- БРЭ: 3167284
- NE.se: miguel-primo-de-rivera
- SNL: Miguel_Primo_de_Rivera
- Catalana: 0052742
- DSDE: Miguel_Primo_de_Rivera
- identyfikator w Hrvatska enciklopedija: 50388
generał porucznik
