miasto w gminie miejsko-wiejskiej | |||||
Hotel (Pałac) „Wolsztyn” | |||||
| |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||
Powiat | |||||
Gmina | |||||
Prawa miejskie |
przed 1424[1] | ||||
Burmistrz |
Wojciech Lis | ||||
Powierzchnia |
4,78 km² | ||||
Populacja (2023) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
Strefa numeracyjna |
+48 68 | ||||
Kod pocztowy |
64-200 | ||||
Tablice rejestracyjne |
PWL | ||||
Położenie na mapie gminy Wolsztyn | |||||
Położenie na mapie Polski | |||||
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego | |||||
Położenie na mapie powiatu wolsztyńskiego | |||||
52°06′51″N 16°07′01″E/52,114167 16,116944 | |||||
TERC (TERYT) |
3029034 | ||||
SIMC |
0988632 | ||||
Hasło promocyjne: Wolsztyn pełna parą! | |||||
Urząd miejski Rynek 164-200 Wolsztyn | |||||
Strona internetowa |
Wolsztyn (niem. Wollstein) – miasto w Polsce w województwie wielkopolskim, siedziba powiatu wolsztyńskiego i gminy miejsko-wiejskiej Wolsztyn. Położony jest w zachodniej części województwa nad rzeką Dojcą, 72 km na południowy zachód od Poznania. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa zielonogórskiego.
Według danych BIP z 31 grudnia 2023, miasto liczyło 11 630 mieszkańców[2].
Prywatne miasto szlacheckie lokowane w 1458 roku położone było w XVI wieku w województwie poznańskim[3].
Pierwsze ślady osadnictwa i działalności człowieka na terenie ziemi wolsztyńskiej pochodzą z okresu kultury wczesnołużyckiej, o czym świadczą znalezione tam naczynia gliniane. Przypuszcza się, że w rejonie ujścia Dojcy do Jeziora Berzyńskiego istniało w IX–X wieku obronne grodzisko[1]. Pierwsze dokumenty mówiące o tym terenie pochodzą dopiero z połowy XII wieku. Około 1285 powstała osada, którą założyli cystersi z pobliskiego klasztoru w Obrze i która rozwinęła się lepiej niż Niałek Wielki i Komorowo (włączone do miasta)[1].
Początki Wolsztyna związane są z handlem wełną, a także z produkcją sukna i sukiennictwem[1]. W ciągu wieków nawiedzały miasto klęski żywiołowe – pożary i epidemie – z których najgroźniejsze wybuchły w latach: 1469, 1630, 1710 i 1810 r.
U schyłku XVIII wieku Wolsztyn liczył ponad półtora tysiąca mieszkańców. Wśród nich najwięcej było kupców, młynarzy, piwowarów i szewców. Pod koniec stulecia ten pomyślny dla miasta stan gospodarczy uległ zmianie.
Rok 1793, a z nim II rozbiór Polski zmienił sytuację Wolsztyna. Miasto weszło w granice Królestwa Pruskiego pod nazwą Wollstein. Oznaczało to oderwanie go od dotychczasowego zaplecza, jakim były dlań ziemie Rzeczypospolitej.
W roku 1811 miasto liczyło 1810 mieszkańców (224 domy)[4]. 26 lat później (1837) spis urzędowy wykazał 2587 osób (w tym 834 Żydów)[4]. Ludność niemiecka 3-krotnie przewyższała polską. Miasto należało do Apolinarego Gajewskiego i miało trzy szkoły, dwa szpitale, kościół katolicki, kościół ewangelicki (z superintendentem) oraz synagogę[4]. Budowę kościoła ewangelickiego i synagogi współfinansował rząd pruski[4]. W mieście urzędował sąd ziemsko-miejski oraz landrat powiatu Bomst[4]. Zajęciem wolsztynian było tkactwo, garbarstwo i sukiennictwo[4].
W II poł. XIX posiadające mieszany charakter etniczny miasto stało się areną nasilających się, urzędowych nacisków germanizacyjnych. Na skutek działalności Hakaty zmniejszył się stan posiadanej w rękach polskich ziemi.
W czasie powstania wielkopolskiego oddziały polskie w sile 800 powstańców przejęły kontrolę nad miastem 5 stycznia 1919[1]. W tym samym roku powstał powiat wolsztyński[1].
W okresie międzywojennym w miejscowości stacjonował komisariat Straży Granicznej i placówka II linii SG „Wolsztyn”[5].
W czasie II wojny światowej z miasta wysiedlono większość Polaków do Generalnego Gubernatorstwa, a w zamian sprowadzono Niemców w ramach akcji kolonizacyjnej Heim ins Reich. Na terenie miasta (w dzielnicy Komorowo) znajdowały się obozy pracy i obozy jenieckie[1]. Okupację niemiecką Wolsztyna zakończyło wkroczenie w dniu 26 stycznia 1945 oddziałów 7 samodzielnego korpusu kawalerii gwardii i 33 armii I Frontu Białoruskiego[6].
Pod koniec lat 50. powstało w mieście Muzeum dr. Roberta Kocha przy szpitalu powiatowym[7].
Długość dróg powiatu wolsztyńskiego wynosi 650 km. Główną arterią komunikacyjną powiatu wolsztyńskiego jest droga krajowa nr 32 przechodząca przez Wolsztyn, łącząca Poznań z Zieloną Górą.
Poza tym ważnymi szlakami łączącymi Wolsztyn głównie z zachodnim obszarem Wielkopolski są drogi wojewódzkie: 303 (Wolsztyn-Babimost), 305 (Wolsztyn-Nowy Tomyśl) oraz 315 (Wolsztyn-Nowa Sól).
Głównym węzłem transportu drogowego jest przystanek autobusowy w Wolsztynie. Na terenie powiatu wolsztyńskiego swoje usługi świadczą: PKS Zielona Góra, Poznań, i spółka Feniks V – własność PKS Żary.
Linie kolejowe zapewniają dostęp komunikacyjny w układzie regionalnym dla Wolsztyna. Przez Wolsztyn prowadzi linia kolejowa z Poznania oraz z Leszna do Zbąszynka.
Jeszcze kilkanaście lat temu miasto było znaczącym węzłem komunikacji kolejowej, gdyż funkcjonowały linie z 5 kierunków. Z biegiem lat zaczęto wycofywać z użytku kolejne połączenia, czego przykładem było w 1994 r. zaprzestanie kursów do Nowej Soli i Sulechowa.
Około 6 km na zachód od miasta znajduje się lądowisko Powodowo.
W Wolsztynie funkcjonuje od 2006 roku fabryka światowego koncernu Firestone – produkuje głównie na eksport amortyzatory do autobusów i ciężarówek. Ważnymi pracodawcami są także firmy Nexbau - producent okien i Gorgiel oferujący grzejniki. Działają tutaj także zakład przetwórczy owoców i warzyw, fabryka mebli oraz fabryka akcesoriów metalowych z głównym nastawieniem na eksport bardzo szerokiego asortymentu okuć, zamków, profili metalowych wykorzystywanych w przemyśle meblarskim i metalowym. W okolicach Wolsztyna działają firmy z branży spożywczej.
Wokół Wolsztyna znajdują się następujące obiekty krajobrazowe[10]:
W 2020 roku objęto ochroną kasztanowca zwyczajnego o obwodzie 414 cm rosnącego na zapleczu Muzeum Dr Roberta Kocha[11]
Hala Sportowa „Świtezianka” była miejscem spotkań o charakterze międzynarodowym (m.in. eliminacje grupowe w hokeju halowym kobiet do Mistrzostw Świata w 2007 roku, mecze juniorów reprezentacji Polski i Egiptu w 2004 roku). W mieście odbyły się finały Mistrzostw Świata Women´s U19 WFC 2008. W 2007 roku (wiosną) odbyły się w Wolsztynie rozgrywki o Mistrzostwo Polski Juniorów w piłce ręcznej, w których drugie miejsce zajął zespół KPR Wolsztyniak. Od 2007 roku na jeziorze wolsztyńskim odbywają się corocznie zawody kajakarskie. W grudniu 2008 roku została oddana do użytku Miejska Pływalnia, na której to od 16 marca 2010 roku rozpoczęły się treningi klubu pływackiego – UKS „3 WODNIK Wolsztyn”. Klub ten reprezentuje powiat wolsztyński m.in. na Grand Prix w Śremie, Mistrzostwach Wielkopolski LZS oraz w licznych zawodach rozgrywanych w Wielkopolsce i woj. lubuskim. W Wolsztynie mieści się również Stadionie Ośrodka Sportu i Rekreacji im. Józefa Piłsudskiego, na którym występuje klub piłkarski Grom Wolsztyn[12].
Klubami Wolsztyna są m.in.:
W okresie międzywojennym w Wolsztynie istniały[12]:
Z dziejami Wolsztyna związali swe życie m.in.:
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.