Joseph Mallord William Turner (ur. 23 kwietnia1775[a] w Londynie, zm. 19 grudnia1851 tamże) – angielski malarz, znany przede wszystkim z romantycznych pejzaży. Uważany za prekursora impresjonizmu.
Jego obrazy charakteryzują się pięknymi barwami, głównie żółcieniami. W swych pracach potrafił świetnie uchwycić grę światła. Najbardziej znane prace to Zachód słońca, Deszcz, para, szybkość, Upadek Kartaginy oraz Burza śnieżna na morzu.
Życiorys
Urodził się w rodzinie perukarza Williama Turnera, przy Maiden Lane w Covent Garden (aktualnie dzielnica Londynu). Jego matką była Mary Marshall. W roku 1785 został wysłany do wuja w Brentford, gdzie mając 14 lat rozpoczął naukę na kursach przygotowawczych do wstąpienia do Królewskiej Akademii Sztuki. Pierwszą akwarelę, scenę z Oxfordu, namalował mając 12 lat, w 1787. W 1790 po raz pierwszy wystawił swój obraz na Salonie Królewskiej Akademii Sztuki, a 10 lutego 1802 został jej członkiem.
W Polsce upamiętnia go Pasaż Turnera w Szczecinie, przylegający do galerii Trafostacja Sztuki; podczas wizyty w Szczecinie w 1835 r. artysta uwiecznił miasto na 21 szkicach[3].
1790 – czternastoletniemu artyście przyznano stypendium umożliwiające nieodpłatne studia w Royal Academy
1791 – otrzymał pierwsze zlecenie – malowanie scenografii w londyńskim teatrze operowym Panteon przy Oxford Street
1792 – odbył podróż w górzyste rejony Walii
1793 – otrzymał nagrodę Wielkiej Srebrnej Palety Królewskiej Akademii Sztuki w kategorii rysunku pejzażowego
1794 – techniką akwaforty wykonano reprodukcję jednej z jego akwarel, przedstawiającej widok Rochester. Wkrótce ryciny oparte na jego obrazach zaczęły ukazywać się na łamach różnych czasopism ilustrowanych
1796 – zaprezentował swój pierwszy obraz olejny – Rybacy na morzu
1797 – wyjechał do Krainy Jezior
1798 – związał się z Sarah Danby, wdową po muzyku Johnie Danby, matką trojga dzieci. Wyprowadził się od ojca, żeby zamieszkać przy Harley Street
1799 – przeprowadzka do Londynu i założenie samodzielnej pracowni malarskiej
4 listopada 1799 – artysta został wybrany członkiem stowarzyszonym Królewskiej Akademii Sztuk
10 lutego 1802 – przyjęto go w poczet pełnoprawnych członków Królewskiej Akademii Sztuki
15 lipca 1802 – wyruszył w podróż po Europie (odwiedził Francję (Muzeum w Luwrze), Szwajcarię (Alpy) – wrażenia z tej podroży wywarły decydujący wpływ na jego twórczość
1803 – rozpoczął budowę własnej galerii – uwidocznił się zmysł ekonomiczny malarza
1804 – zmarła jego matka; otworzył galerię przy Harley Street
1806 – rozpoczął pracę nad zbiorem szkiców – Liber studiorum (Księga studiów)
1817-1820 – druga podróż Turnera do Europy, tym razem dotarł do Włoch
1828 – trzecia podróż do Europy, w której głównym celem był Rzym
1829 – głęboko przeżył śmierć ojca; poznał Sophię Booth
1833 – udał się w podróż do Drezna, Berlina, Pragi i Wiednia; zamieszkał z Sophią
1834 – był świadkiem pożaru londyńskiego parlamentu, wykonując liczne szkice według których namalował później obraz (Pożar Izby Lordów i Izby Gmin)
Rybacy na morzu (znany także jako Pejzaż morski z Cholmeley) (1796, olej na płótnie, 91,5x122,4 cm, Tate Gallery, Londyn) – pierwszy publicznie zaprezentowany obraz olejny artysty)
Poranek w górach Coniston Fells, w hrabstwie Cumberland (1798, olej na płótnie)
Piąta plaga egipska (1800, olej na płótnie, 124x183 cm, Indianapolis Museum of Art)
Bohater setki bitew (1800-1847, olej na płótnie, Galeria Tate, Londyn) został gruntownie przemalowany w 1847 r.: Turner, darzący księcia Wellingtona szczerym podziwem, przetworzył swój stary obraz w sposób wizjonerski: scenę zarejestrowaną najpewniej w słynnej hucie stali niedaleko Merthyr na południu Walii, przedstawiającą kobietę siedzącą wśród kół zębatych, uzupełnił o nowy, dominujący element – oglądamy proces odlewania posągu bohaterskiego wodza, wielką lawę rozgrzanego stopu metali.
Przejście przez strumień (1815, olej na płótnie, 193x165 cm, Tate Gallery, Londyn) – inspirowany przez obrazem Claude’a LorrainaPejzaż z odpoczynkiem Świętej Rodziny do Egiptu. Czasami płótno jest interpretowane jako alegoria dojrzewania – smukłe drzewa z lewej strony kojarzą się z dorosłością
Ramstage (1826–1828, ołówek i akwarela na papierze, 16×23,2 cm, Tate Gallery, London) z cyklu Porty Anglii
Ulisses drwiący z Polifema (1829, olej na płótnie, 132,7x203,2 cm, National Gallery, Londyn) – obraz, którego wizjonerskie efekty kolorystyczne wiązano ze świetlistymi odcieniami renesansowych fresków, które malarz miał okazję podziwiać w trakcie pobytu w Pizie
Wenecja – widok z kanału Giudecca (1840, 61x91,5 cm, Muzeum Wiktorii i Alberta, Londyn – obraz namalowany na zamówienie bogatego handlarza tkaninami Johna Sheepshanksa, wystawiony w tym samym roku w Royal Academy, a w 1857 został podarowany przez właściciela muzeum w Londynie. Krytycy ten i inne tzw. weneckie obrazy uznali za rapsodie szalonego pędzla Turnera i czyste kaprysy maniakalnego koloryzmu
Księżyc w nowiu lub Straciłem łódkę, nie będziesz mieć serca (1840, olej na desce mahoniowej)
Deszcz, para, szybkość (1844, 91x122 cm, National Gallery, Londyn) – jeden z najnowocześniejszych obrazów Turnera wyrażający uczucie podniecenia związane z jazdą pociągiem (malując ten obraz artysta odwołał się do wydarzenia, kiedy to w czasie jednej ze swoich pierwszych podróży pociągiem wychylił się przez okno w czasie burzy, by głębiej przeżyć siłę żywiołu)
Burza śnieżna (Parowiec wychodzący z portu) (1842, olej na płótnie, 91,5x122 cm, Tate Gallery, Londyn)
↑Monika Małkowska, Malowane ogniem i wodą, „Rzeczpospolita” nr 14.10.2011.
↑RadioR.SzczecinRadioR., "Pasaż Williama Turnera" autorstwa Kamila Kuskowskiego [POSŁUCHAJ] [online], "Pasaż Williama Turnera" autorstwa Kamila Kuskowskiego [POSŁUCHAJ], 15 lutego 2021 [dostęp 2022-02-25](pol.).
↑AliceA.Rylance-WatsonAliceA., Tour of Northern Germany, the Elbe and Prague 1835, Tate, 6 sierpnia 2017, ISBN 978-1-84976-386-8 [dostęp 2022-01-29](ang.).brak strony (książka)
Bibliografia
Praca zbiorowa, 2006: Wielka Kolekcja Sławnych Malarzy, t.12 William Turner, Polskie Media Amer.Com, ISBN 83-7425-498-X.