Selman Abraham Waksman (ur. 10 lipca?/22 lipca 1888 w Nowej Pryłuce, zm. 16 sierpnia 1973 w Hyannis) – amerykański mikrobiolog, pochodzący z Ukrainy, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny pochodzenia żydowskiego[1][2].
Życiorys
Urodził się w Nowej Pryłuce, znajdującej się wówczas na terenie Imperium Rosyjskiego, obecnie na Ukrainie. Syn Jacoba Waksmana i Fradii London[3]. Początkowo pobierał lekcje od prywatnych nauczycieli, potem uczęszczał do szkół w Odessie. W 1910 ukończył V Gimnazjum w Odessie, a wkrótce potem wyjechał do Stanów Zjednoczonych[3].
W Stanach Zjednoczonych uzyskał państwowe stypendium, które pozwoliło mu wstąpić, jesienią 1911, na Rutgers College w New Brunswick. W 1915 uzyskał tam B.Sc. w dziedzinie rolnictwa, po czym rozpoczął pracę jako asystent badawczy w zespole Jacoba G. Lipmana, zajmującego się mikrobiologią gleb w New Jersey Agricultural Experiment Station. Równocześnie kontynuował studia, w 1916 uzyskał tytuł magistra w Rutgers College, a w 1918 stopień doktora biochemii na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley[3]. W 1916 uzyskał obywatelstwo amerykańskie[4].
Po uzyskaniu doktoratu powrócił na Uniwersytet Rutgersa jako wykładowca mikrobiologii gleb, w 1925 uzyskał tytuł Associate Professor, a w 1930 tytuł profesora. W 1940, kiedy na uczelni powstał Zakład Mikrobiologii, został jego kierownikiem, a w 1949 dyrektorem Instytutu Mikrobiologii[3].
Jego badanie nad promieniowcami pozwoliły na uzyskanie szeregu antybiotyków (tego terminu Waksman użył jako pierwszy w 1941)[4]. W 1940, wraz ze swoim doktorantem H. Boydem Woodruffem, wyizolował z bakterii glebowych daktynomycynę – antybiotyk, który był efektywny w zwalczaniu zarówno bakterii Gram-dodatnich, jak i Gram-ujemnych, w tym prątków gruźlicy, ale był równocześnie silnie toksyczny dla zwierząt, którym go podawano[4]. W 1944, wraz ze swoimi doktorantami, Albertem Schatzem i Elizabeth Bugie, opublikował artykuł opisujący odkrycie streptomycyny, wyizolowanej ze szczepu promieniowca Streptomyces griseus[4]. W 1948 uzyskał neomycynę[3].
W 1952 otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny, za odkrycie streptomycyny, pierwszego antybiotyku efektywnego przeciw gruźlicy[3].
Przypisy
- ↑ 70 years ago this week, the world celebrated a man who ended a previous pandemic. [dostęp 2023-08-28]. (ang.).
- ↑ Selman Waksman (1888 - 1973). [dostęp 2023-08-28]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Selman A. Waksman Biographical. [w:] nobelprize.org [on-line]. [dostęp 2019-01-18]. (ang.).
- ↑ a b c d Selman Abraham Waksman, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2019-01-19] (ang.).
XX wiek |
- 1901: Behring
- 1902: Ross
- 1903: Finsen
- 1904: Pawłow
- 1905: Koch
- 1906: Golgi, Ramón y Cajal
- 1907: Laveran
- 1908: Miecznikow, Ehrlich
- 1909: Kocher
- 1910: Kossel
- 1911: Gullstrand
- 1912: Carrel
- 1913: Richet
- 1914: Bárány
- 1919: Bordet
- 1920: Krogh
- 1922: Hill, Meyerhof
- 1923: Banting, Macleod
- 1924: Einthoven
- 1926: Fibiger
- 1927: Wagner-Jauregg
- 1928: Nicolle
- 1929: Eijkman, Hopkins
- 1930: Landsteiner
- 1931: Warburg
- 1932: Sherrington, Adrian
- 1933: Morgan
- 1934: Whipple, Minot, Murphy
- 1935: Spemann
- 1936: Dale, Loewi
- 1937: Szent-Györgyi
- 1938: Heymans
- 1939: Domagk
- 1943: Dam, Doisy
- 1944: Erlanger, Gasser
- 1945: Fleming, Chain, Florey
- 1946: Muller
- 1947: C.Cori, G.Cori, Houssay
- 1948: Müller
- 1949: Hess, Moniz
- 1950: Kendall, Reichstein, Hench
- 1951: Theiler
- 1952: Waksman
- 1953: Krebs, Lipmann
- 1954: Enders, Weller, Robbins
- 1955: Theorell
- 1956: Cournand, Forßmann, Richards
- 1957: Bovet
- 1958: Beadle, Tatum, Lederberg
- 1959: Ochoa, Kornberg
- 1960: Burnet, Medawar
- 1961: Békésy
- 1962: Crick, Watson, Wilkins
- 1963: Eccles, Hodgkin, Huxley
- 1964: Bloch, Lynen
- 1965: Jacob, Lwoff, Monod
- 1966: Rous, Huggins
- 1967: Granit, Hartline, Wald
- 1968: Holley, Khorana, Nirenberg
- 1969: Delbrück, Hershey, Luria
- 1970: Katz, Euler, Axelrod
- 1971: Sutherland
- 1972: Edelman, Porter
- 1973: Frisch, Lorenz, Tinbergen
- 1974: Claude, Duve, Palade
- 1975: Baltimore, Dulbecco, Temin
- 1976: Blumberg, Gajdusek
- 1977: Guillemin, Schally, Yalow
- 1978: Arber, Nathans, Smith
- 1979: Cormack, Hounsfield
- 1980: Benacerraf, Dausset, Snell
- 1981: Sperry, Hubel, Wiesel
- 1982: Bergström, Samuelsson, Vane
- 1983: McClintock
- 1984: Jerne, Köhler, Milstein
- 1985: Brown, Goldstein
- 1986: Cohen, Levi-Montalcini
- 1987: Tonegawa
- 1988: Black, Elion, Hitchings
- 1989: Bishop, Varmus
- 1990: Murray, Thomas
- 1991: Neher, Sakmann
- 1992: Fischer, Krebs
- 1993: Roberts, Sharp
- 1994: Gilman, Rodbell
- 1995: Lewis, Nüsslein-Volhard, Wieschaus
- 1996: Doherty, Zinkernagel
- 1997: Prusiner
- 1998: Furchgott, Ignarro, Murad
- 1999: Blobel
- 2000: Carlsson, Greengard, Kandel
|
---|
XXI wiek |
- 2001: Hartwell, Hunt, Nurse
- 2002: Brenner, Horvitz, Sulston
- 2003: Lauterbur, Mansfield
- 2004: Axel, Buck
- 2005: Marshall, Warren
- 2006: Fire, Mello
- 2007: Evans, Capecchi, Smithies
- 2008: zur Hausen, Barré-Sinoussi, Montagnier
- 2009: Blackburn, Greider, Szostak
- 2010: Edwards
- 2011: Beutler, Hoffmann, Steinman
- 2012: Gurdon, Yamanaka
- 2013: Rothman, Schekman, Südhof
- 2014: E. Moser, M.-B. Moser, O’Keefe
- 2015: Campbell, Ōmura, Tu
- 2016: Ōsumi
- 2017: Hall, Rosbash, Young
- 2018: Allison, Honjo
- 2019: Ratcliffe, Semenza, Kaelin
- 2020: Alter, Houghton, Rice
- 2021: Julius, Patapoutian
- 2022: Pääbo
- 2023: Karikó, Weissman
|
---|
Encyklopedia internetowa:
- Britannica: biography/Selman-Waksman
- Universalis: selman-abraham-waksman
- БРЭ: 1894647
- ЕСУ: 32922
- NE.se: selman-a-waksman
- SNL: Selman_Abraham_Waksman
- Catalana: 0071733
- DSDE: Selman_A._Waksman
- identyfikator w Hrvatska enciklopedija: 65755
Identyfikatory zewnętrzne: