Nekla
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Kościół św. Andrzeja Apostoła w Nekli
Herb
Herb
Państwo

 Polska

Województwo

 wielkopolskie

Powiat

wrzesiński

Gmina

Nekla

Prawa miejskie

1727-93
1 stycznia 2000[1]

Burmistrz

Karol Balicki

Powierzchnia

9,79 km²

Populacja (30.06.2016)
• liczba ludności
• gęstość


3712[2]
187,6 os./km²

Strefa numeracyjna

61

Kod pocztowy

62-330

Tablice rejestracyjne

PWR

Położenie na mapie gminy Nekla
Mapa konturowa gminy Nekla, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Nekla”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Nekla”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Nekla”
Położenie na mapie powiatu wrzesińskiego
Mapa konturowa powiatu wrzesińskiego, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Nekla”
Ziemia52°21′54″N 17°24′48″E/52,365000 17,413333
TERC (TERYT)

3030034

SIMC

0590310

Urząd miejski
ul. Dworcowa 10
62-330 Nekla
Strona internetowa
Pomnik poległych mieszkańców Nekli na cmentarzu parafialnym

Neklamiasto w woj. wielkopolskim, w powiecie wrzesińskim, położone przy drodze krajowej nr 92 z Poznania do Wrześni. Prawa miejskie ponownie od 2000 r. Siedziba gminy miejsko-wiejskiej Nekla.

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Nekla. W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do woj. poznańskiego.

Według danych z 2017 Nekla liczyła 3719 mieszkańców[3]

Przez miasto przepływa Moskawa, niewielka rzeka dorzecza Warty.

Historia

Pierwsze wzmianki o Nekli pochodzą z 1405. Była to wówczas osada zwana Nieklą, co w języku staropolskim oznaczało nadbrzeżne ławice piachu, zarośla lub przystań. O początkach miasta opowiada także jedna z legend. Głosi ona, że w tym miejscu stała kiedyś karczma "Wygoda". Zatrzymał się w niej czarnoksiężnik Twardowski. Na jego rozkaz diabli usypali groblę przez bagna[4].

Właścicielami miejscowości przez wiele wieków były możne, znane wielkopolskie rody: Starczanowskich, Prażmowskich, Skałowskich, Wilkońskich, Skórzewskich i Żółtowskich. W latach 1725-1793 posiadała prawa miejskie. W tym okresie zostały wybudowane nowe kościoły w Nekli, w pobliskich Targowej Górce i Opatówku. W 1777 ksiądz Aleksy Błachowicz urządził w Nekli szpital czyli dom ubogich. W połowie XVIII w. parafia nekielska liczyła 926 mieszkańców, w tym: 490 katolików, 426 innowierców i 10 Żydów. Ziemia nekielska była gościnna dla prześladowanych obcokrajowców. W połowie XVIII w. w pobliżu Nekli osiedleni zostali na prawie olęderskim staroluteranie, chłopi niemieccy, którzy przybyli w te strony z pogranicza wielkopolsko-brandenburskiego i pomorskiego. Wykorzystując swoje umiejętności oraz wiedzę osuszyli tutejsze bagna i mokradła, wykarczowali las i założyli osadę zwaną kiedyś Nekielskimi Olędrami, a obecnie Nekielką[5].

Kres świetności dla Nekli nadszedł wraz z II rozbiorem Polski w 1793. Gmina została włączona do zaboru pruskiego, a Nekla straciła prawa miejskie. W 1831 wieś i okolice nawiedziła epidemia cholery. Śmierć zebrała obfity plon. Pozostali przy życiu mieszkańcy ślubowali wówczas coroczne pielgrzymki do Grodziszczka. Tradycja ta zachowała się do dzisiaj.

W 1845 zbudowano szosę z Poznania do Strzałkowa przez Neklę, a pod koniec wieku wieś znalazła się na trasie linii kolejowej z Poznania do Strzałkowa, z przystankiem Nekla. Jedno z podań głosi, że stacja kolejowa jest tak daleko od Nekli, gdyż hrabina Żółtowska, właścicielka wsi nie chciała, aby budził ją głos przejeżdżających pociągów.

W dziejach gminy Nekla zapisało się wielu wybitnych Wielkopolan. Z wsią Mystki związany był Karol Karśnicki (1806-1870), uczestnik spisku podchorążych w powstaniu listopadowym, prezes Wydziału Przyrodniczego Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk (1860-1862). W Targowej Górce mieszkał Antoni Amilkar Kosiński.

Mieszkańcy Nekli i okolicznych miejscowości brali udział we wszystkich walkach o niepodległość Polski. Uczestniczyli na Wiośnie Ludów w bitwie pod Miłosławiem (1848), w powstaniu styczniowym (1863). Znaleźli się także w szeregach armii powstania wielkopolskiego (1918-1919). Walczyli w okolicach Szubina. Polegli powstańcy zostali pochowani w zbiorowej mogile na cmentarzu w Nekli.

W czasie okupacji hitlerowskiej, w latach 1942-1943 w Nekli istniał jeden z obozów pracy przymusowej dla Żydów pracujących przy budowie linii kolejowej ze Swarzędza do Wrześni. Zginęło w nim około 200 więźniów. Na miejscu obozu umieszczono pamiątkową tablicę. Natomiast przed budynkiem byłej szkoły przy ulicy Poznańskiej znajduje się pomnik poświęcony pamięci trzech Polaków, których w tym miejscu rozstrzelali hitlerowcy we Wrześni w 1939.

Po 1945 Nekla przeżyła okres intensywnego rozwoju. W 1948 została przeprowadzona elektryfikacja Nekli, w 1949 Targowej Górki, w 1950 Starczanowa i Zasutowa, a rok później Gierłatowa. W latach pięćdziesiątych w Nekli powstały kino (1951), lecznica dla zwierząt (1955), ośrodek zdrowia (1957). W następnym dziesięcioleciu zainstalowano w Nekli automatyczną centralę telefoniczną (1961), powstały zakłady produkcyjne: przetwórnia owocowo-warzywna w Podstolicach, nowa piekarnia w Nekli (1970). 18 maja 1969 oddano do użytku wybudowaną w czynie społecznym strażnicę Ochotniczej Straży Pożarnej. W latach siedemdziesiątych rozpoczęto zakładanie w gminie sieci wodociągowej. Władze miejsko-gminne stworzyły dobre warunki zachęcające do inwestowania na terenie gminy Nekla. Dbały także o rozwój oświaty i kultury. W 1948 zainicjowano powstanie gminnej biblioteki[6].

W 1965 w ciągu sześciu miesięcy wybudowano nową szkołę podstawową w Nekli. Ze środków budżetowych gminy wybudowano w 1988 szkołę w Targowej Górce, pięć lat później salę gimnastyczną w tej miejscowości, a w 1997 szkołę podstawową w Zasutowie.

1 stycznia 2000 Nekla odzyskała prawa miejskie.

W 2004 założony został Społeczny Komitet Renowacji Cmentarzy Olęderskich. Na uroczystości otwarcia cmentarza przybyli m.in. potomkowie rodzin Olęderskich, które w 1846 emigrowały do Australii w poszukiwaniu schronienia przed prześladowaniami ze strony władz pruskich.

W 2005 obchodzono hucznie 600 lecie założenia miejscowości.

Demografia

  • Piramida wieku mieszkańców Nekli w 2014 roku [2].


Zabytki

Dwór w Nekli

Na terenie miasta znajdują się 2 obiekty zabytkowe:[7]

  • zespół kościoła parafialnego z 1899-1901, ul. Poznańska (nr rej.: 2639/A z 29.01.1998):
  • zespół dworski z połowy XIX w.:
    • dwór (nr rej.: 1445/A z 12.04.1973)
    • park (nr rej.: 83/41/58 z 14.11.1958 oraz 1726/A z 23.04.1975)

Sport, turystyka i rekreacja

W miejscowości działał klub sportowy Płomień Nekla, którego sekcja piłkarska występuje w poznańskiej klasie okręgowej. Został on zamknięty 24 kwietnia 2023, z powodu nierozliczonej dotacji w kwocie 40,3 tys. zł. [8]

W 2021 otwarto w Nekli ekologiczny park rozrywki "Elfland" (15.000 m²), który jako pierwszy w Polsce został wykonany w całości z drewna i nie posiada urządzeń napędzanych silnikami[9].

W mieście rozpoczyna się i kończy Szlak Osadnictwa Olęderskiego w Gminie Nekla.

Przypisy

  1. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 grudnia 1999 r. w sprawie nadania statusu miasta miejscowościom oraz zmiany granic miast (Dz.U. z 1999 r. nr 110, poz. 1268).
  2. a b Nekla w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-12] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  3. [1]
  4. Mazurkiewicz Sebastian: Nekla. Historia miasta 1405-2005. Monografia na jubileusz 600-lecia. Urząd Miasta i Gminy w Nekli, Nekla, 2005, s. 9
  5. Mazurkiewicz Sebastian: Nekla. Historia miasta 1405-2005. Monografia na jubileusz 600-lecia. Urząd Miasta i Gminy w Nekli, Nekla, 2005, s. 33
  6. Mazurkiewicz Sebastian: Nekla. Historia miasta 1405-2005. Monografia na jubileusz 600-lecia. Urząd Miasta i Gminy w Nekli, Nekla, 2005, s. 84
  7. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo wielkopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 254 [dostęp 2012-06-22].
  8. https://wrzesnia.info.pl/pl/19_wiadomosci-z-regionu/633_nekla/22803_od-prezesa-klubu-do-likwidatora-plomien-nekla-przestanie-istniec.html 25.04.2023
  9. AJ, Elfland we Wrześni, w: Głos Wielkopolski, 23.7.2021, s. 2

Bibliografia

  • Sebastian Mazurkiewicz: Nekla. Historia miasta 1405-2005. Monografia na jubileusz 600-lecia. Nekla: Urząd Miasta i Gminy w Nekli, 2005.

Linki zewnętrzne


Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się