Małgorzata II (duń. Margrethe Alexandrine Þorhildur Ingrid; ur. 16 kwietnia1940 w Kopenhadze) – królowa Danii od 14 stycznia 1972 do 14 stycznia 2024. Jej pięćdziesięciodwuletnie panowanie uczyniło ją najdłużej panującym duńskim monarchą. Królowa abdykowała 14 stycznia 2024 roku na rzecz najstarszego syna[1].
Urodziła się jako najstarsza córka króla Danii, Fryderyka IX, oraz jego żony, Ingrydy Szwedzkiej. Następczynią do duńskiego tronu została dopiero w wieku trzynastu lat, gdy w 1953 roku duński parlament zaakceptował zmiany w prawie sukcesyjnym, które wprowadziły równość płci w dziedziczeniu tronu.
Otrzymała imiona MałgorzataAleksandra Þorhildur Ingryda (duń. Margrethe Alexandrine Þorhildur Ingrid). Pierwsze imię otrzymała po swojej babce ze strony matki, Małgorzacie z Connaught. Imię to nosiła również Małgorzata I, władczyni Danii, Szwecji i Norwegii. Drugie imię otrzymała po swojej babce ze strony ojca, królowej Danii, Aleksandrze meklemburskiej. Trzecie imię, Þorhildur, ma pochodzenie islandzkie[6] i otrzymała je, ponieważ władca duński był jeszcze wówczas królem Islandii[7]. Ostatnie imię otrzymała po swojej matce, Ingrydzie Bernadotte. Ze względu na to, że swoje pierwsze imię otrzymała po babce ze strony matki, odziedziczyła po niej również swoje przezwisko – „Daisy”[8][9][10][11].
Następcą tronu po jej ojcu był jej stryj, a zarazem ojciec chrzestny – Kanut. Ani narodziny Małgorzaty, ani jej dwóch młodszych sióstr – Benedykty i Anny Marii – nie zmieniły tego stanu rzeczy. Z racji tego, że Małgorzata była bardziej popularna od swojego stryja, rozpoczęły się dyskusje nad zmianą zapisów odnośnie do sukcesji, która wprowadzałaby równość płci w dziedziczeniu tronu i umożliwiłaby księżniczce zostanie królową po śmierci jej ojca. Folketinget (duński parlament) zaakceptował zmiany w prawie sukcesyjnym w 1953 roku. 13-letnia wówczas Małgorzata stała się następczynią tronu Danii[4]. Stryj księżniczki, Kanut, nie był z tego powodu zadowolony. W czasie dyskusji nad zmianą zasad sukcesji miał powiedzieć: „Chcę zaprotestować przeciwko takiemu prawu w imieniu własnym i moich synów, którzy nie są jeszcze dorośli”[14].
W dniu swoich 18 urodzin, 16 kwietnia 1958, została członkinią rady stanu. Od tego momentu zastępowała ojca, gdy ten był poza krajem lub nie był w stanie wypełniać obowiązków królewskich.
Królowa Danii
14 stycznia 1972 roku, po śmierci swojego ojca, Fryderyka IX[17], wstąpiła na tron Danii jako Małgorzata II[18]. Za swoją dewizę przyjęła „Wsparcie Boga, miłość ludu i potęga Danii” (duń. „Guds hjælp, Folkets kærlighed, Danmarks styrke”)[19][20]. Gdy stawała się królową, jedynie 42% społeczeństwa duńskiego popierało utrzymanie monarchii, większość opowiadała się za tym, aby ją znieść i uczynić Danię republiką[21]. Zdając sobie sprawę z niskiego poparcia, w swojej pierwszej mowie nowa monarchini powiedziała: „Mój ukochany ojciec, nasz król, nie żyje. Zadanie, które mój ojciec wykonywał przez prawie dwadzieścia pięć lat, teraz spoczywa na moich barkach. Modlę się do Boga, aby dał mi pomoc i siłę do dźwigania ciężkiego dziedzictwa. Niech zaufanie, którym obdarzył mojego ojca, zostanie udzielone także mnie. Miłość i lojalność, jakie naród duński zawsze okazywał mojemu ojcu, stanowiły fundament jego królewskiej misji. Obym i ja została obdarzona takim zaufaniem, jakie żywiono wobec mego ojca. Usilnie o to proszę. Właśnie to zaufanie umożliwi mi wypełnianie misji królowej Danii. To będzie cel mojego życia i jemu poświęcę wszystkie moje siły”[22][23].
Od chwili wstąpienia na tron królowa pełniła głównie funkcje reprezentacyjne, miała jednak pewien wpływ na politykę państwa. Premier Danii miał obowiązek zdawać władczyni relacje na temat stanu państwa. Królowa kreowała głównie wizerunek swego kraju za granicą, spotykając się z głowami innych państw. Małgorzata II miała opinię najbardziej postępowej i nowoczesnej monarchini na świecie. Królowa cieszyła się poparciem ponad 80% społeczeństwa, większość obywateli Danii nie wyobrażało sobie, że mógłby istnieć w tym kraju inny system niż monarchia.
14 stycznia 2022 roku królowa obchodziła złoty jubileusz swojego wstąpienia na duński tron[24][25][26]. W pałacu Amalienborg został zorganizowany uroczysty, kameralny obiad, na którym – oprócz synów Małgorzaty, ich żon i dzieci – pojawiła się również jej siostra, Benedykta[27][28]. Z tej okazji otwarto również wystawę dotyczącą biżuterii królowej[29][30], wyemitowano okolicznościową monetę[31], wydano nowe znaczki pocztowe[32][33] i wyemitowano specjalny wywiad z monarchinią[34][35]. Świętowanie pięćdziesięciolecia panowania Małgorzaty II zostało ograniczone ze względu na trwającą wówczas pandemię Covid-19[36][37].
31 grudnia 2023 w swoim przemówieniu noworocznym ogłosiła, iż zamierza abdykować na rzecz swojego syna Fryderyka, 14 stycznia 2024 roku, w 52. rocznicę jej wstąpienia na tron. Tego dnia jej syn objął tron Danii jako Fryderyk X[38][39][40].
Po abdykacji
Po abdykacji na rzecz syna, zachowała swój tytuł monarszy. Od tego momentu jej pełny tytuł brzmi: Jej Królewska Mość Królowa Małgorzata[41].
Małżeństwo i potomstwo
Małżeństwo
10 czerwca 1967 roku w luterańskim kościele Holmen w Kopenhadze wyszła za mąż za francuskiego dyplomatę, Henryka de Laborde de Monpezata (1934-2018)[42][43]. Mężczyzna przeszedł na luteranizm i uzyskał duńskie obywatelstwo. Po wstąpieniu swojej żony na tron, Henryk otwarcie wyrażał swoje niezadowolenie z faktu, że nie otrzymał tytułu króla, a jedynie – księcia małżonka. „Złości mnie to, że jestem dyskryminowany. Dania, postrzegana jako kraj, w którym broni się równości płci, najwyraźniej uważa, że mężowie są mniej warci niż żony” – skarżył się jeszcze zaledwie trzy lata przed śmiercią, w 2015 roku, na łamach francuskiej gazety „Le Figaro”[44].
Joachim (duń. Joachim Holger Waldemar Christian; ur. 7 czerwca 1969). Dwukrotnie żonaty. W latach 1995-2005 jego żoną była Aleksandra Manley. Ma z nią dwóch synów – Mikołaja (ur. 1999) i Feliksa (ur. 2002). Od 2008 roku jest żonaty z Marią Cavallier, z którą ma dwoje dzieci – Henryka (ur. 2009) i Atenę (ur. 2012).
Była autorką scenografii i kostiumów do wielu produkcji[22], m.in. Love in the Skarn Box (2001), Thumbelina (2007) czy The Snow Queen (2019)[45]. W 2021 roku została zatrudniona jako scenograf dla filmu Ehrengard, którego premiera odbyła się w 2023 roku[47].
W lutym 2022 roku duński reżyser, Peter Flinth, wyjawił, że pomysłodawczynią jego nowego filmu – „Against the Ice” – była królowa Małgorzata[48].
Tytulatura
16 kwietnia 1940 – 17 czerwca 1944: Jej Królewska Wysokość Księżniczka Małgorzata z Danii i Islandii
17 czerwca 1944 – 27 marca 1953: Jej Królewska Wysokość Księżniczka Małgorzata z Danii
27 marca 1953 – 14 stycznia 1972: Jej Królewska Wysokość Księżna Koronna
14 stycznia 1972 – 14 stycznia 2024: Jej Królewska Mość Królowa
od 14 stycznia 2024: Jej Królewska Mość Królowa Danii Małgorzata
↑ abEducating a Queen – Margrethe’s studies [online], Royal Central, 11 stycznia 2022 [dostęp 2022-03-06](ang.).
↑Queen Sonja and Queen Silvia praise Queen Margrethe for her help in revealing interviews [online], Royal Central, 13 stycznia 2022 [dostęp 2022-03-06](ang.).
↑ abCondéC.NastCondéC., Who is Queen Margrethe of Denmark? Meet the other queen celebrating her jubilee in 2022 [online], Tatler, 14 lutego 2022 [dostęp 2022-03-06](ang.).
↑Birthplace of Queen Margrethe: Amalienborg Palace [online], Royal Central, 12 maja 2021 [dostęp 2022-02-22](ang.).
↑Navnet til den ny prinsesse... – Københavns Universitet [online], web.archive.org, 2 lutego 2017 [dostęp 2023-04-29] [zarchiwizowane z adresu 2017-02-02].
↑Granny Knows Best: the grandparents of Margrethe II [online], Royal Central, 6 września 2020 [dostęp 2022-01-14](ang.).
↑Why is Queen Margrethe called ‘Daisy’? [online], Royal Central, 20 kwietnia 2020 [dostęp 2022-02-22](ang.).
↑Dear Aunt Daisy – Margrethe II’s relationship with European royalty [online], Royal Central, 14 stycznia 2022 [dostęp 2022-01-18](ang.).
↑The Queen they call ‘Daisy’ – the amusing story of how Margrethe’s nickname came about [online], Royal Central, 14 stycznia 2022 [dostęp 2022-01-18](ang.).
↑Denmark's Queen Margrethe marks 40 years, „BBC News”, 13 stycznia 2012 [dostęp 2023-04-29](ang.).
↑Queen Margrethe’s very royal godparents [online], Royal Central, 10 stycznia 2022 [dostęp 2022-01-14](ang.).
↑Saad719, Christening of Queen Margrethe of Denmark, 1940 [online], The Royal Watcher, 14 maja 2020 [dostęp 2022-01-14](ang.).
↑Danish royal feud: Princess Mary "shouldn't be Queen" [online], New Idea [dostęp 2022-03-06](ang.).
↑Who is Margrethe II of Denmark? Everything You Need to Know [online], www.thefamouspeople.com [dostęp 2021-10-29](ang.).
↑The death of Frederik IX, King of Denmark [online], Royal Central, 13 stycznia 2022 [dostęp 2022-03-06](ang.).
↑t, Biography: Queen Margrethe II [online], Princesses and Pedantry, 8 lipca 2014 [dostęp 2021-10-29](ang.).
↑Denmark’s Golden Jubilee: the proclamation of a queen [online], Royal Central, 14 stycznia 2022 [dostęp 2022-03-06](ang.).
↑Margrethe II: Queen of Denmark for 50 years [online], Royal Central, 14 stycznia 2022 [dostęp 2022-03-06](ang.).
↑Duńska rodzina królewska – dynastia, która rządzi od 1000 lat. Kim są jej członkowie? [online], www.kobieta.pl [dostęp 2022-02-22](pol.).
↑ abcWho is Queen Margrethe II of Denmark? [online], Royal Central, 14 stycznia 2022 [dostęp 2022-03-06](ang.).
↑Artystyczna dusza, plany na pogrzeb i 182cm wzrostu. Oto królowa Małgorzata II [online], Viva.pl [dostęp 2022-02-22](pol.).
↑A message of congratulations from one Jubilee Queen to another [online], Royal Central, 14 stycznia 2022 [dostęp 2022-01-18](ang.).
↑Queen Margrethe’s curtsey for her father on the anniversary of his death [online], Royal Central, 14 stycznia 2022 [dostęp 2022-01-18](ang.).
↑The Danish population showers Queen Margarethe with special tributes as she celebrates 50 years on the throne [online], Royal Central, 14 stycznia 2022 [dostęp 2022-03-06](ang.).
↑Gabriela, Blue Blood: Aktualizacja 2: Złoty jubileusz panowania królowej Margrethe [online], Blue Blood, 14 stycznia 2022 [dostęp 2022-02-22].
↑Danish Royal Family releases official photo to mark Golden Jubilee [online], Royal Central, 15 stycznia 2022 [dostęp 2022-01-18](ang.).
↑Gabriela, Blue Blood: Wystawa "Queen's Jewellery Box", separacja Infantki Cristiny, zaręczyny księżniczki Mafaldy + więcej [online], Blue Blood, 26 stycznia 2022 [dostęp 2022-02-22].
↑Danish royals surround Queen Margrethe as she officially opens jewellery exhibition [online], Royal Central, 23 stycznia 2022 [dostęp 2022-03-06](ang.).
↑New coin issued for Queen Margrethe’s Jubilee [online], Royal Central, 12 stycznia 2022 [dostęp 2022-03-06](ang.).
↑New stamp to be issued in honour of Queen Margrethe’s 50 years on the throne [online], Royal Central, 31 grudnia 2021 [dostęp 2022-03-06](ang.).
↑New stamps to be issued in Greenland and the Faroe Islands for Queen Margarethe’s Golden Jubilee [online], Royal Central, 12 stycznia 2022 [dostęp 2022-03-06](ang.).
↑Gabriela, Blue Blood: Czego królowa zazdrości Duńczykom? – wywiad z królową Margrethe [online], Blue Blood, 13 stycznia 2022 [dostęp 2022-02-22].
↑Queen Margrethe interviewed by Danes as her Golden Jubilee approaches [online], Royal Central, 11 stycznia 2022 [dostęp 2022-03-06](ang.).
↑A solemn start to Queen Margrethe’s Golden Jubilee [online], Royal Central, 14 stycznia 2022 [dostęp 2022-01-18](ang.).
↑Postponement of planned celebrations in connection with the 50 years anniversary of HM The Queen’s accession to the throne [online], www.kongehuset.dk [dostęp 2022-02-22].
↑Schedule for the throne succession on 14 January 2024 [online], kongehuset [dostęp 2024-01-04](ang.).
↑Dronningen abdicerer: Kronprins Frederik overtager tronen [online], Dansk Radio – dr [dostęp 2024-01-04](duń.).
↑Królowa Danii Małgorzata II nieoczekiwanie ogłosiła abdykację [online], Polskie Radio – pl [dostęp 2024-01-04](pol.).
↑Danish government confirms Queen Margrethe will remain ‘Her Majesty’ after abdication – Royal Central [online] [dostęp 2024-01-14](ang.).
↑Royal Wedding Rewind: Queen Margrethe II and Prince Henrik of Denmark [online], Royal Central, 10 czerwca 2021 [dostęp 2021-10-29](ang.).
↑The Royal Order of Sartorial Splendor: Readers’ Top 10 Wedding Gowns: #10. Queen Margrethe of Denmark [online], The Royal Order of Sartorial Splendor, 4 października 2012 [dostęp 2021-10-29].
↑Problemy w królewskim małżeństwie. Książę ma dość [online], Fakt24.pl, 4 sierpnia 2017 [dostęp 2022-02-22](pol.).
↑ abcThe artistic Queen – How Margrethe of Denmark forged a public profile outside her royal role [online], Royal Central, 14 stycznia 2022 [dostęp 2022-03-06](ang.).
↑Queen Margrethe’s special gift for Princess Ingrid Alexandra [online], Royal Central, 22 stycznia 2022 [dostęp 2022-03-06](ang.).
↑Królowa Danii zatrudniona jako scenografka do nowego filmu Netflixa | Poinformowani.pl [online], kultura.poinformowani.pl, 1 września 2021 [dostęp 2022-02-22](pol.).
↑The queen who suggested the idea behind Netflix’s latest release [online], Royal Central, 3 marca 2022 [dostęp 2022-03-06](ang.).
↑ abLars Stevnsborg: Kongeriget Danmarks ordener, medaljer og hæderstegn, Frederiksberg: Syddansk Universitetsforlag 2005. ISBN 87-7838-911-9.
↑ abcdKongelig Dansk Hof- og Statskalender 2014. Kopenhaga: Digitaliseringsstyrelsen, 2014, s. 31.
↑British honours and orders of chivalry held by overseas Heads Of State.
↑Vabariigi President [online], www.president.ee [dostęp 2017-11-25].