Chrystian X (duń . Christian 10. , ur. 26 września 1870 w Pałacu Charlottenlund pod Kopenhagą jako Christian Carl Frederik Albert Alexander Vilhelm , zm. 20 kwietnia 1947 w Amalienborgu ) – król Danii w latach 1912–1947 oraz (jako Kristján 10. ) król Islandii w latach 1918–1944 z dynastii Glücksburgów , bocznej linii Oldenburgów .
Życiorys
Syn króla Danii Fryderyka VIII Glücksburga i Luizy Bernadotte , córki króla Szwecji i Norwegii Karola XV .
Jako pierwszy z królów Danii w 1889 został studentem. Naukę kontynuował w szkole oficerskiej.
W trakcie I wojny światowej zapewnił Danii neutralność podczas tzw. „spotkania trzech królów” skandynawskich (prócz niego wzięli w nim udział królowie: Norwegii Haakon VII i Szwecji Gustaw V ) 18 grudnia 1914 w Malmö [1] .
Podczas II wojny światowej w przeciwieństwie do władców Norwegii i Holandii, którzy opuścili swoje kraje podczas niemieckiej okupacji, Chrystian X Glücksburg pozostał w tym czasie w kraju, stając się widocznym symbolem narodowej sprawy. Pomimo
podeszłego wieku i wątpliwego stanu zdrowia codziennie bez ochrony odbywał konną przejażdżkę przez miasto.
26 kwietnia 1898 poślubił meklemburską księżniczkę Aleksandrę (1879–1952), z którą miał dwóch synów: Fryderyka (1899–1972), późniejszego króla Danii, oraz Kanuta (1900–1976).
Odznaczenia
Wielki Mistrz Orderu Słonia [2] (odznaczony w 1888)[3]
Wielki Mistrz Orderu Danebroga [2] (Wielki Komandor od 1912)[3]
Wielki Mistrz Orderu Sokoła Islandzkiego (fundator w 1921)[4]
Krzyż Srebrny Orderu Danebroga [5]
Medal Pamiątkowy Złotych Godów Króla Chrystiana IX i Królowej Luizy (1892)[5]
Order Leopolda I klasy (Belgia)[2]
Order Legii Honorowej I klasy (Francja)[2]
Order Zbawiciela I klasy (Grecja)[2]
Order Zbawiciela V klasy (Grecja)[5]
Order Annuncjaty (Włochy)[2]
Order Korony Wendyjskiej I klasy (Meklemburgia)[2]
Order Gryfa (Meklemburgia)[2]
Order Lwa Niderlandzkiego I klasy (Holandia)[2]
Order Świętego Olafa I klasy z łańcuchem (Norwegia)[2]
Medal Koronacyjny Haakona VII (1906, Norwegia)[2]
Order Zasługi Piotra Fryderyka Ludwika I klasy (Oldenburg)[2]
Order Orła Czarnego (Prusy)[2]
Order Orła Czerwonego I klasy (Prusy)[2]
Order Karola I I klasy (Rumunia)[2]
Order Świętego Andrzeja Apostoła Pierwszego Powołania (Rosja)[2]
Order Świętego Aleksandra Newskiego (Rosja)[2]
Order Orła Białego I klasy (Rosja)[2]
Order Świętego Włodzimierza IV klasy (Rosja)[2]
Order Świętej Anny I klasy (Rosja)[2]
Order Świętego Stanisława I klasy (Rosja)[2]
Order Sokoła Białego I klasy (Weimar)[2]
Krzyż Honorowy Orderu Domowego Schaumburg-Lippeńskiego[2]
Order Królewski Serafinów (Szwecja)[2]
Order Karola XIII I klasy (Szwecja)[2]
Królewski Order Wiktoriański I klasy (1901, Anglia)[2]
Order Złotego Runa (1901, Hiszpania)[2]
Order Karola III I klasy z łańcuchem (1906, Hiszpania)[2]
Order Łaźni I klasy (1908, Anglia)[2]
Medal Koronacyjny Jerzego V (1910, Anglia)[2]
Order Podwiązki (1914, Anglia)[2]
Order Wieży i Miecza I klasy (Portugalia)[6]
Order Białej Róży I klasy z łańcuchem (1919, Finlandia)[7]
Order Orła Białego (1923, Polska)[8]
Order Krzyża Wolności I klasy w kategorii wojskowej (1925, Estonia)[9]
Krzyż Wielki ze Świętą Koroną na Łańcuchu Orderu Zasługi (1940, Węgry)[10]
Chrystian X (w środku) z dziadkiem, ojcem i synem
Przypisy
↑ 1914: Scandinavian Alliance Formed - The New York Times. The New York Herald, European Edition, 1914-12-20. [dostęp 2016-08-09].
↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae The Titled Nobility of Europe . Burke's Peerage, 1914, s. 60-63
↑ a b Th. Hauch-Fausbøll: De Kgl. Danske Ridderordener og Medailler. Biografisk billedgalleri. Kopenhaga, 1929, s. 64, 155
↑ The Order of the Falcon [online], forseti.is (Office of the President of Iceland) [dostęp 2015-11-01] [zarchiwizowane z adresu 2012-09-10] (ang. ) .
↑ a b c H. F. Grandjean: De Kgl. Danske Ridderordener . Kopenhaga, 1903, s. 21
↑ Christian X, king of Denmark. geneall.net. [dostęp 2015-11-01]. (ang. ) .
↑ Valkoisen Ruusun suurristi ketjuineen myönnetty 115 ulkomaalaiselle vaikuttajalle [online], hs.fi (Helsingin Sanomat) [dostęp 2015-11-01] [zarchiwizowane z adresu 2015-10-19] (fiń. ) .
↑ Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, 2008, s. 298
↑ Bearers of decorations
↑ Sallay Gergely Pál. The Collar of the Hungarian Order of Merit . „A Had tör té ne ti Mú ze um Értesítôje 18. Acta Musei Militaris in Hungaria”, s. 81, Budapest, 2018. Hadtörténeti Múzeum. (ang. ) .
Encyklopedia internetowa :
PWN : 3886102
Britannica : biography/Christian-X
Universalis: christian-x
БРЭ : 2113262
NE.se : kristian-x
SNL: Christian_10. , Christian_10
VLE : kristijonas-x
Catalana: 0020713
DSDE : Christian_10.
identyfikator w Hrvatska enciklopedija: 34028