Koniugacja przedmiotowa – rodzaj koniugacji zawierającej w sobie informację o istnieniu dopełnienia. Występuje ona w językach ugrofińskich[1], m.in. w języku węgierskim.

Koniugacja przedmiotowa w języku węgierskim

Końcówki koniugacji

l. pojedyncza l. mnoga
1. osoba -om, -em, -öm -juk, -jük
2. osoba -od, -ed, -öd -játok, -itek
3. osoba -ja, -i -ják, -ik

Przy odmianie czasownika w koniugacji przedmiotowej obowiązuje harmonia samogłosek.

Przykładowa odmiana (czasownik tudni – wiedzieć):

l. pojedyncza l. mnoga
1. osoba tudom tudjuk
2. osoba tudod tudjátok
3. osoba tudja tudják

Zakres użycia koniugacji

Zasadniczo koniugacja przedmiotowa występuje, gdy dopełnienie jest w jakiś sposób określone. Dopełnieniem może być wyraz lub zdanie podrzędne dopełnieniowe. Oto zakres użycia koniugacji:

  • gdy przedmiotem jest imię: Szeretem Sándort. – Kocham Aleksandra. Czasownik użyty jest w koniugacji przedmiotowej, gdyż rządzi imieniem Aleksander, będącym dopełnieniem w zdaniu[2].
  • gdy przedmiot jest określony (przez użycie przedimka a/az): Szeretem a férjet. – Kocham męża. Czasownik rządzi w tym przypadku dopełnieniem a férjet.
  • gdy przedmiotem jest wyraz z przyrostkiem dzierżawczym: Szeretem a férjemet. – Kocham mojego męża.
  • gdy przedmiotem jest jeden z zaimków: ő (on, ona, ono), ön (pan), ez (ten, ta, to), az (tamten, tamta, tamto), valamennyi (wszyscy, wszystko), egymás (siebie), magam (ja sam), magad (ty sam), maga (on sam), magunk (my sami), magatok (wy sami), maguk (oni sami), zaimki kończące się na -ik, np. melyik? (który?): Szeretem önt. – Kocham pana. Milyen jó, hogy látom 'önt – Jak to dobrze, że pana widzę.
  • gdy przedmiotem jest liczebnik porządkowy: Olvasom a huszadik könyvet. – Czytam dwudziestą książkę.
  • gdy przedmiotem jest zdanie podrzędne, a orzeczenie zdania nadrzędnego wymaga biernika:
    • w mowie zależnej: Látom, hogy szereted a férjedet. – Widzę, że kochasz twojego męża.
    • w mowie niezależnej: Szeretlek. – feleli Mária. – Kocham cię – odpowiada Maria. (Słowo objaśnienia – Szeretlek. – zdanie podrzędne w koniugacji podmiotowej, Feleli Mária. – zdanie nadrzędne w koniugacji przedmiotowej. Zdanie podrzędne jest przedmiotem zdania nadrzędnego.)
  • Gdy czasownik występujący w czasie teraźniejszym wyraża czynność przyszłą: És mit csinál ma este? A co pan robi wieczorem? Megírom a házi feladatot – Napiszę zadanie domowe.

Przypisy

  1. Eugeniusz Mroczko: Język węgierski dla początkujących. Warszawa: Wiedza Powszechna, s. 155.
  2. Eugeniusz Mroczko: Język węgierski dla początkujących. Warszawa: Wiedza Powszechna, s. 158–159.

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się