Jan Żaryn (2015) | |
Pełne imię i nazwisko |
Jan Krzysztof Żaryn |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
13 marca 1958 |
Zawód, zajęcie |
nauczyciel akademicki, historyk, publicysta |
Tytuł naukowy |
profesor nauk humanistycznych |
Alma Mater | |
Stanowisko |
senator IX kadencji (2015–2019), p.o. dyrektora Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego (od 2020) |
Odznaczenia | |
Jan Krzysztof Żaryn (ur. 13 marca 1958 w Warszawie[1]) – polski historyk, zajmujący się w szczególności historią Kościoła katolickiego w Polsce w XX wieku, historią obozu narodowego oraz dziejami emigracji politycznej po 1945, nauczyciel akademicki, profesor nauk humanistycznych. Senator IX kadencji, od 2020 p.o. dyrektora Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego.
Był ministrantem w kościele św. Aleksandra w Warszawie[2]. Absolwent XV Liceum Ogólnokształcącego im. Narcyzy Żmichowskiej w Warszawie[2]. Pod koniec lat 70. uczęszczał na spotkania organizowane przez Towarzystwo Kursów Naukowych. W 1984 ukończył studia na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego. Specjalizował się w archiwistyce i pedagogice w ramach ukończonych rok później studiów podyplomowych. W latach 1980–1984 był członkiem zarządu samorządu studenckiego na Wydziale Historycznym UW[3].
W latach 1984–1990 pracował jako nauczyciel historii w warszawskich liceach ogólnokształcących, głównie w II Liceum Ogólnokształcącym im. Stefana Batorego[2]. Od 1997 do 2006 zatrudniony w Instytucie Historii Polski Polskiej Akademii Nauk im. Tadeusza Manteuffla[3]. W 1996 doktoryzował się tam na podstawie pracy pt. Stosunki między władzą państwową a Kościołem katolickim w Polsce w latach 1945–1950[4]. W grudniu 2000 został zatrudniony w Biurze Edukacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej. W 2003 został również wykładowcą Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, początkowo jako kierownik katedry Historii Kościoła w Czasach Najnowszych, później jako profesor w tej katedrze oraz w Instytucie Nauk Historycznych UKSW. Od 2003 do 2006 wykładał także na Uniwersytecie Warszawskim[3][2][4]. W 2004, na podstawie rozprawy Dzieje Kościoła katolickiego w Polsce 1944–1989, uzyskał w Instytucie Historii PAN stopień doktora habilitowanego[4]. Postanowieniem prezydenta RP z 26 lutego 2013 otrzymał tytuł naukowy profesora nauk humanistycznych[5].
11 stycznia 2006 został dyrektorem Biura Edukacji Publicznej IPN. 9 kwietnia 2009 usunięto go z tego stanowiska. Decyzję tę podjęto po tym, jak w wywiadzie dla radia Tok FM Jan Żaryn stwierdził, że Lech Wałęsa otrzymał tzw. status pokrzywdzonego bezprawnie[6]. Objął następnie funkcję doradcy prezesa IPN Janusza Kurtyki, którą pełnił do jego śmierci w 2010.
Jego publikacje ukazały się m.in. w „Acta Poloniae Historica”, „Kwartalniku Historycznym”, „Biuletynie IPN”, „Przeglądzie Katolickim”, „Ładzie”, „Gazecie Niedzielnej” w Londynie, „Gazecie Polskiej”, „Arcanach”, „W Sieci”, „Gazecie Polskiej Codziennie” i „Więzi”. W okresie 1995–1998 był redaktorem naczelnym pisma kombatantów NSZ „Szaniec Chrobrego”[3]. W 2012 został redaktorem naczelnym miesięcznika „Na Poważnie”[7], a w 2013 objął stanowisko redaktora naczelnego miesięcznika „W Sieci Historii”, który powstał w wyniku przekształcenia tego pisma[8].
Działał w Ruchu Młodej Polski[2]. 10 listopada 1982 został zatrzymany przez funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej podczas nielegalnej demonstracji patriotycznej pod zarzutem brania udziału w zbiegowisku i stawiania czynnego oporu, a następnie osadzony został na Białołęce[1]. Wkrótce zwolniony z aresztu śledczego, natomiast wiosną 1983 został uniewinniony przed sądem rejonowym w Warszawie. W 1985 związał się wraz z żoną ze środowiskiem Studium Kultury Chrześcijańskiej przy kościele św. Trójcy w Warszawie. W 1989 był jednym z twórców Katolickiego Stowarzyszenia Wychowawców, był również długoletnim prezesem oddziału warszawskiego tej organizacji[2]. W 1989 został członkiem NSZZ „Solidarność”, a w latach 90. filistrem korporacji akademickiej Arkonia[2].
W wyborach parlamentarnych w 1993 bezskutecznie ubiegał się o mandat poselski z warszawskiej listy komitetu wyborczego Porozumienie Centrum-Zjednoczenie Polskie (jako protegowany Wojciecha Ziembińskiego[2]).
W 1998 wstąpił do Towarzystwa Miłośników Historii, a także został członkiem komitetu redakcyjnego „Biblioteki im. św. Jadwigi Królowej”, powołanej przez Towarzystwo im. Stanisława ze Skarbimierza. W 1999 objął funkcję sekretarza Komitetu dla Upamiętnienia Polaków Ratujących Żydów, a w 2004 został przewodniczącym Komisji Historycznej tego komitetu. W latach 2000–2003 był członkiem rady programowej Fundacji Dzieło Nowego Tysiąclecia. W 2007 wszedł w skład rady fundatorów Fundacji „Żołnierzy Wyklętych”[9]. Zasiadł również w radzie historycznej Związku Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych[10]. W 2010 został przewodniczącym kapituły Nagrody im. Jacka Maziarskiego[11].
W 2011 objął funkcję prezesa Stowarzyszenia Polska Jest Najważniejsza, powołanego przez członków warszawskiego komitetu poparcia Jarosława Kaczyńskiego w wyborach prezydenckich w 2010[12]. Został również koordynatorem mazowieckich struktur Ruchu Społecznego im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego. W wyborach parlamentarnych w 2011 bez powodzenia startował do Senatu z ramienia Prawa i Sprawiedliwości w okręgu nr 85[13]. W 2012 objął funkcję przewodniczącego Społecznego Komitetu Obchodów Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”[14].
W wyborach parlamentarnych w 2015 ponownie wystartował do Senatu z ramienia PiS (tym razem w okręgu nr 40), uzyskując mandat senatora IX kadencji[15]. W 2018 został powołany w skład rady przy Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku[16]. W wyborach parlamentarnych w 2019 bez powodzenia ubiegał się o senacką reelekcję, przegrywając z kandydatką Koalicji Obywatelskiej Jolantą Hibner[17]. W lutym 2020 minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński powierzył mu pełnienie funkcji dyrektora nowo powołanego Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego[18].
W 2009, za wybitne zasługi w dokumentowaniu i upamiętnianiu prawdy o najnowszej historii Polski, został odznaczony przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski[19]. W 2021, za wybitne zasługi w upowszechnianiu wiedzy o najnowszej historii Polski, za działalność naukową, społeczną i patriotyczną, został przez prezydenta Andrzeja Dudę odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą tego orderu[20].
W 2005 otrzymał Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[21], a w 2023 Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości[22] oraz Złoty Medal „Zasłużony dla Nauki Polskiej Sapientia et Veritas”[23].
W 2010 Klub Jagielloński im. św. Kazimierza przyznał mu wyróżnienie dla historyków zajmujących się dziejami najnowszymi w okresie III RP[24]. W 2014 wyróżniony medalem Polonia Mater Nostra Est[25]. Otrzymał również m.in. Nagrodę im. Jerzego Łojka, Nagrodę im. Ireny i Franciszka Skowyrów, Medal Komitetu Powązkowskiego i Medal „10 lat Instytutu Pamięci Narodowej”[26].
Syn Stanisława i Aleksandry z domu Jankowskiej. Żonaty z Małgorzatą, z zawodu historyczką. Ma troje dzieci: Annę, Stanisława i Krzysztofa[2].
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.