Franco Zeffirelli (1972) | |
Prawdziwe imię i nazwisko |
Gianfranco Corsi |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
12 lutego 1923 |
Data i miejsce śmierci |
15 czerwca 2019 |
Zawód |
reżyser, scenograf, projektant kostiumów, producent filmowy, aktor |
Lata aktywności |
1957–2018 |
Odznaczenia | |
Strona internetowa |
Franco Zeffirelli [ˈfraŋko dzeffiˈrɛlli], właśc. Gian Franco Corsi Zeffirelli[1] (ur. 12 lutego 1923[2] we Florencji[3], zm. 15 czerwca 2019 w Rzymie[4]) – włoski reżyser filmowy, teatralny i operowy, a także scenograf, projektant kostiumów, producent i aktor filmowy, teatralny i telewizyjny. Laureat nagrody Brytyjskiej Akademii Filmowej za najlepszą scenografię za film Traviata (1984).
Urodził się we Florencji jako syn Alaide Garosi, projektantki mody, i Ottorino Corsiego[5], handlarza wełny i jedwabiu. Po śmierci matki w 1929, został umieszczony pod opieką angielskiej guwernantki, która uczyła go języka angielskiego i literatury angielskiej[6].
W 1941 ukończył Akademię Sztuk Pięknych (Accademia di Belle Arti Firenze) we Florencji. Następnie studiował sztukę i architekturę na Uniwersytecie Florenckim. Po wybuchu II wojny światowej, walczył jako partyzant, zanim spotkał się z brytyjskimi żołnierzami z 1. batalionu Scots Guards i stał się ich tłumaczem. Po wojnie kontynuował studia na Uniwersytecie we Florencji, ale kiedy zobaczył Henryka V (1944) Laurence’a Oliviera, zwrócił swoją uwagę w stronę teatru.
W roku 1947 przyłączył się do trupy teatralnej Morelli-Stoppa, kierowanej przez Luchino Viscontiego, potem pracował jako jego asystent. Karierę filmową rozpoczął jako aktor rolą Filippo Carrone w dramacie Posłanka Angelina (L’Onorevole Angelina, 1947) Luigiego Zampy.
Był scenografem i asystentem reżysera m.in. takich przedstawień jak: Tramwaj zwany pożądaniem Tennessee Williamssa (1948), Troilus i Kressyda Williama Szekspira (1949), Trzy siostry Antona Czechowa (1951).
Debiutował jako reżyser teatralny w roku 1950 spektaklem Lulù Carla Bertolazziego, następnie reżyserował opery i przedstawienia teatralne wystawiane w Londynie, Mediolanie i Nowym Jorku.
Po raz pierwszy reżyserował na dużym ekranie Poskromienie złośnicy Szekspira (1967) z Elizabeth Taylor i Richardem Burtonem. Rok później zrealizował film Romeo i Julia według sztuki Szekspira (1968), który przyniósł mu nominację do nagrody Oscara za reżyserię.
Kolejne jego filmy to m.in.: Brat Słońce, siostra Księżyc (1972) o świętym Franciszku z Asyżu, Jezus z Nazaretu (1977) i Hamlet (1990) z Melem Gibsonem w roli tytułowej.
W 1999 roku Franco Zeffirelli otrzymał Kryształowy Globus na Festiwalu Filmowym w Karlowych Warach za wybitny wkład w światową kinematografię[7].
W listopadzie 2004 otrzymał honorowy brytyjski tytuł szlachecki[8].
Był daleko spokrewniony z Leonardem da Vinci (przez potomków przyrodniego rodzeństwa malarza)[9][10].
W 1996 dokonał publicznego coming outu i otwarcie przyznał się do swojej orientacji homoseksualnej[11][12]. Wyjaśnił, że zaczął postrzegać swój homoseksualizm, kiedy miał 14 lub 15 lat. Swoje pierwsze homoseksualne doświadczenie z młodym wiejskim chłopcem Vierim podczas wojny, kiedy przebywał z partyzantami w lasach Florencji, opisał w wywiadzie dla tygodnika „Libero”. W 2007 ujawnił, że przeżył wielką miłość z Luchino Viscontim, o czym napisał także w swojej „Autobiografíi”[13].
Reżyser Bruce Robinson twierdził, że podczas kręcenia Romea i Julii (1968), gdzie wówczas on grał rolę Benvolia, doświadczył niechcianych zalotów przez Zeffirellego. Robinson wyjaśniał także, że postać lubieżnego Wujka Monty’ego (w tej roli Richard Griffiths) w swoim filmie Withnail i ja (Withnail & I, 1987) oparł na osobie Zeffirellego[14][15][16]. Z kolei w 2018 aktor Johnathon Schaech twierdził, że Zeffirelli dokonał na nim napaści seksualnej podczas kręcenia Rozterek serca (Storia di una capinera, 1993)[17]. Syn Zeffirelliego, Giuseppe „Pippo”, adoptowany przez filmowca jako dorosły, wydał wówczas oświadczenie zaprzeczające zarzutom[18][19]
Franco Zeffirelli został członkiem włoskiego senatu od 1996 reprezentującym prawicową partię Forza Italia. Sprzeciwiał się również istnieniu Ministerstwa Kultury, jako reliktu epoki totalitaryzmu.
Zmarł 15 czerwca 2019 w Rzymie w wieku 96 lat[20].
Rok | Tytuł |
---|---|
1957 | Camping |
1964 | Maria Callas w Covent Garden (Maria Callas at Covent Garden; film dokumentalny) |
1965 | Cyganeria (La Bohème) – scenografia |
1966 | Per Firenze (film dokumentalny TV) |
1967 | Poskromienie złośnicy (The Taming of the Shrew) |
1968 | Romeo i Julia (Romeo and Juliet) |
1972 | Brat Słońce, siostra Księżyc (Fratello sole, sorella luna) |
1977 | Jezus z Nazaretu (Jesus of Nazareth) |
1979 | Mistrz (The Champ) |
1981 | Niekończąca się miłość (Endless Love) |
1982 | Pajace (Pagliacci, TV) |
La Traviata | |
Rycerskość wieśniacza (Cavalleria rusticana, TV) | |
1986 | Otello |
1988 | Młody Toscanini (Il giovane Toscanini) |
1989 | 12 registi per 12 città |
1990 | Hamlet |
1991 | The King of Ads – „Annabella Pavia commercial” (film dokumentalny) |
1992 | Don Carlo (TV) |
1993 | Rozterki serca (Storia di una capinera) |
1996 | Jane Eyre |
1999 | Herbatka z Mussolinim (Tea with Mussolini) |
2002 | Wieczna Callas (Callas Forever) |
2009 | Omaggio a Roma (film krótkometrażowy) |
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.