| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
językoznawca |
| Narodowość |
szwajcarska |
| |
Ferdinand de Saussure (ur. 26 listopada 1857 w Genewie, zm. 22 lutego 1913 w Vufflens-le-Château[1]) – szwajcarski językoznawca, filozof, założyciel strukturalizmu[2]. Powszechnie uznawany za ojca nowoczesnej lingwistyki[3][4][5][6], a także semiotyki (razem z Charlesem Sandersem Peircem)[7].
Pochodził ze słynnej rodziny genewskich uczonych. Był synem Henriego de Saussure'a, entomologa i Louise de Pourtalès oraz bratem Léopolda de Saussure'a i René de Saussure'a, esperantysty. Jego dziadkiem był Nicolas-Théodore de Saussure, chemik i botanik, zaś pradziadkiem Horace-Bénédict de Saussure, naturalista i geolog. Synem Ferdynanda był Raymond de Saussure, lekarz i psychoanalityk.
Już w wieku lat 14 de Saussure wykazywał wielki talent do języków. Studiował łacinę, grekę i sanskryt. Po studiach na Uniwersytecie w Genewie, rozpoczął przewód doktorski na Uniwersytecie w Lipsku w 1876. Dwa lata później, w wieku 21 lat, wydał książkę zatytułowaną Mémoire sur le système primitif des voyelles dans les langues indo-européennes (Dysertacja na temat pierwotnego systemu samogłosek w językach indoeuropejskich). Następnie poświęcił rok na studia w Berlinie pod kierunkiem Heinricha Zimmerra (Privatdozenten), z którym studiował język celtycki oraz Hermanna Oldenberga, z którym kontynuował studia nad sanskrytem. Powrócił do Lipska celem obrony swojej pracy doktorskiej De l'emploi du génitif absolu en Sanscrit, otrzymał tytuł doktora w lutym 1880. Wkrótce potem przeniósł się do Paryża, gdzie wykładał sanskryt, język gocki i staro-wysoko niemiecki, a sporadycznie również inne przedmioty.
Określił język jako kolektywny zbiór (dokładniej: system) norm społecznych, umożliwiających porozumiewanie się. Podobnie jak Jan Niecisław Baudouin de Courtenay odróżniał język jako zespół znaków (system językowy, langue) od mówienia (parole), będącego jednostkową realizacją tegoż systemu[8].
Według de Saussure'a jedynym i prawdziwym przedmiotem językoznawstwa był język rozpatrywany sam w sobie. Język jest systemem znaków i reguł ich tworzenia, który nie może być wytworem pojedynczego człowieka; jest pewną abstrakcją, która urzeczywistnia się w indywidualnych aktach werbalnych (mówieniu)[2]. Zadaniem lingwistyki winno być precyzyjne oddzielenie systemu języka od konkretnej jednostkowej wypowiedzi.
De Saussure miał sceptyczny stosunek do idei regulacji językowej[9]. Jego teorie doprowadziły do odrzucenia preskryptywizmu w nowoczesnej lingwistyce i skoncentrowania badań naukowych na deskryptywnej obserwacji realnego języka[10][11]. Uznawał, że językoznawstwo powinno badać wszelkie przejawy języka, również te krytykowane w tradycji preskryptywizmu, tj. odrębności względem sankcjonowanych norm[12].
De Saussure wypracował rozróżnienie między językoznawstwem diachronicznym, badającym historyczny rozwój języka, i językoznawstwem synchronicznym, opisującym stan języka w danym momencie. Uznawał on, że strukturę języka należy badać w ujęciu synchronicznym, abstrahującym od historii poszczególnych elementów[2]. Wprowadził pojęcie znaku językowego jako składowej dwóch elementów – znaczonego i znaczącego, gdzie pierwszy to samo abstrakcyjne pojęcie, a drugi – jego akustyczna reprezentacja. Język w rozumieniu de Saussure'a funkcjonuje w oparciu o związki syntagmatyczne, istniejące pomiędzy elementami umieszczonymi w konkretnej wypowiedzi i związki paradygmatyczne, istniejące na poziomie abstrakcyjnym.
Jego najsławniejsze dzieło, Kurs językoznawstwa ogólnego, przygotowali na podstawie notatek z wykładów oraz własnych przemyśleń dwaj jego genewscy koledzy, Charles Bally i Albert Sechehaye[13]. Z kolei Szkice z językoznawstwa ogólnego zostały wydane na podstawie notatek samego de Saussure'a, ich tekst uznaje się więc na ogół za bardziej wiarygodny.
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.
