Dobczyce
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Widok na miasto z Dobczyckiego Zamku.
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

myślenicki

Gmina

Dobczyce

Aglomeracja

krakowska

Prawa miejskie

1340

Burmistrz

Tomasz Suś

Powierzchnia

12,97 km²

Populacja (31.12.2019)
• liczba ludności
• gęstość


6427[1]
495,5 os./km²

Strefa numeracyjna

(+48) 12

Kod pocztowy

32-410

Tablice rejestracyjne

KMY

Położenie na mapie gminy Dobczyce
Mapa konturowa gminy Dobczyce, w centrum znajduje się punkt z opisem „Dobczyce”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Dobczyce”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Dobczyce”
Położenie na mapie powiatu myślenickiego
Mapa konturowa powiatu myślenickiego, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Dobczyce”
Ziemia49°52′45″N 20°05′29″E/49,879167 20,091389
TERC (TERYT)

1209014

SIMC

0951505

Urząd miejski
Rynek 26
32-410 Dobczyce
Strona internetowa

Dobczycemiasto w województwie małopolskim, w powiecie myślenickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Dobczyce, położone w dolinie rzeki Raby, między Pogórzem Wiśnickim a Pogórzem Wielickim. Jeden z ośrodków miejskich aglomeracji krakowskiej.

Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. miasto liczyło 6427 mieszkańców[1]. Powierzchnia miasta wynosi 12,97 km² (1 stycznia 2011)[2].

Dobczyce uzyskały lokację miejską w 1340 roku[3]. Dobczyce były miastem królewskim położonym w końcu XVI wieku w tenucie dobczyckiej w powiecie szczyrzyckim województwa krakowskiego[4].

Nazwa

Miejscowość ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od XIII wieku. Wymieniona po raz pierwszy w 1266 w języku łacińskim Dobsiche, 1310 Dopzcicz, 1321 Dobschicz, 1326 Dobssicz, 1340 Dopschicze, 1347 Dobshicz, 1362 Dobszycz, 1367 Dobsicze, 1391 Dobeschicz, 1392 Dobszycze, 1396 Dobszce, 1398 Dobsicz, 1477 Dobstzicz, 1478 Dopsicze, 1481 Dobschitcz, 1523 Dopschycze, 1528 Dopszicze[5].

Historia

Początkowo miejscowość była wsią odnotowaną po raz pierwszy w 1266 roku. Prawa miejskie zostały nadane Dobczycom około roku 1310. Miejscowość należała do króla polskiego w tenucie szlacheckiej. W 1340 król polski Kazimierz Wielki uwolnił mieszczan dobczyckich od opłat celnych, aby podnieść stan materialny miasta. W 1359 roku wydzierżawił on na okres 2 lat cło dobczyckie mieszczaninowi krakowskiemu Janowi zwanemu Bork[5].

Na zamku dobczyckim wychowywał się święty Kazimierz, a Jan Długosz pisał część swych kronik i wychowywał synów królewskich. W 1450 r. w Dobczycach urodził się Leonard Vitreatoris – polski astronom i matematyk, dziekan Akademii Krakowskiej (obecnie Uniwersytet Jagielloński). Mieszkańcy miasta cieszyli się przywilejami królewskimi, pozwalającymi np. na zakup soli z żup wielickich. W handlu duże znaczenie odgrywały w XVI i XVII wieku suszone śliwy, a także wełna i sukno. Po potopie szwedzkim koniunktura w Dobczycach załamała się. Kolejny okres wzmożonego rozwoju przypada dopiero na wiek XIX. 1 kwietnia 1864 roku zostaje założony urząd pocztowy[6]. Rozwój został jednak zahamowany pod koniec tego stulecia przez nieurodzaj i epidemię cholery[7].

2 lutego 1907 roku z inicjatywy ks. Władysława Kwiczały i ks. Wojciecha Górnego.w Dobczycach powstała Spółka Oszczędności i Pożyczek. Nazwę zmieniono przed II wojną światową na Kasa Spółdzielcza w Dobczycach. Po II wojnie światowej bank nosił nazwę: Bank Spółdzielczy w Dobczycach[8].

W czasie okupacji niemieckiej mieszkająca w Dobczycach rodzina Strzeleckich udzieliła pomocy Heni Rosen. W 1983 roku Instytut Jad Waszem podjął decyzję o przyznaniu Annie, Alinie Marii, Barbarze i Krystynowi Strzeleckim tytułu Sprawiedliwych wśród Narodów Świata[9].

W latach 1975–1998 miasto należało do woj. krakowskiego.

Wzgórze zamkowe w Dobczycach
Wzgórze zamkowe w Dobczycach

Zabytki

Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[10].

  • Zespół urbanistyczno-krajobrazowy miasta, ślady szachownicowego planu miasta, plac zw. Majdaniec, fragment murów obronnych, ruiny zamku, kościół pw. św. Jana Chrzciciela, pozostałość zabudowy regionalnej;
  • kościół pw. św. Jana Chrzciciela, otoczenie, starodrzew;
  • ruiny zamku, otoczenie z drzewostanem.

Burmistrzowie Dobczyc

Burmistrzowie Dobczyc od 1990[11]

Turystyka

Znajduje się tu Jezioro Dobczyckie – sztuczny zbiornik wodny na Rabie (woda dla Krakowa i okolic), hotel, a także Muzeum Regionalne PTTK. 1 czerwca 2014 r. zdecydowano się na otwarcie zapory na Jeziorze Dobczyckim dla ruchu turystycznego[13]. W latach 2014–2020 planuje się stopniowe zagospodarowywanie terenów wokół jeziora, głównie do celów edukacyjnych, turystycznych oraz na potrzeby sportów i rekreacji wodnej[14].

Sport

W mieście działa klub piłkarski Raba Dobczyce utworzony w 1922 r. Barwami klubowymi „Raby” są niebieski i biały.

Od 1993 r. w Dobczycach organizowany jest coroczny Międzynarodowy Festiwal Szachowy pamięci Józefa Dominika, urodzonego w tym mieście polskiego szachisty.

Od 2010 r. swoją działalność rozpoczął klub siatkarski „Feniks”. Barwami klubowymi „Feniksa” są czerń i czerwień.

W 2013 r. powstało Stowarzyszenie Dobczycki Klub Biegacza. Z inicjatywy stowarzyszenia powstała siłownia plenerowa. Stowarzyszenie organizuje również corocznie Bieg Dobczycki.

Demografia

  • Piramida wieku mieszkańców Dobczyc w 2014 roku[15].


Wspólnoty wyznaniowe

Współpraca międzynarodowa

Miasta partnerskie[17]:

Galeria

Zobacz też

Przypisy

  1. a b Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-07-21].
  2. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r., Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 26 lipca 2013, ISSN 1505-5507.
  3. Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 28–29.
  4. Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 95.
  5. a b Leszczyńska-Skrętowa 1980 ↓.
  6. Kronika, Czas 1864 nr 1 (1 IV).
  7. Katarzyna Dominik, Historia rzemiosła dobczyckiego od XV do XX wieku, „Histmag.org”, 24 stycznia 2009.
  8. BS Dobczyce - O Banku [online], www.bsdobczyce.pl [dostęp 2022-02-12].
  9. Historia pomocy – Rodzina Strzeleckich | Polscy Sprawiedliwi [online], sprawiedliwi.org.pl [dostęp 2021-11-26].
  10. Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2023-12-07].
  11. Historia powiatu myślenickiego. myslenicki.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-01-14)]..
  12. Paweł Machnicki nowym burmistrzem Dobczyc
  13. Otwarcie zapory w Dobczycach dla ruchu turystycznego..
  14. Strategia zrównoważonego rozwoju powiatu myślenickiego na lata 2014–2020. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-15)].
  15. Dobczyce w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-10] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  16. Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-20].
  17. Miasta Partnerskie | Serwis Informacyjny Gminy Dobczyce [online], www.dobczyce.pl [dostęp 2021-08-19].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

  • Dobczyce w Słowniku historyczno-geograficznym województwa krakowskiego w średniowieczu (online)
  • Dobczyce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 59.
  • Dobczyce – strona internetowa miasta
  • Katarzyna Dominik, Historia rzemiosła dobczyckiego od XV do XX wieku (histmag.org), 24 stycznia 2009.
  • Historia Żydów w Dobczycach na portalu Wirtualny Sztetl

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się