Alexis Carrel (ur. 28 czerwca 1873 w Sainte-Foy-lès-Lyon, zm. 5 listopada 1944 w Paryżu) – francuski chirurg, filozof i moralista, laureat nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny w 1912 roku[1].
Życiorys
Urodził się, kształcił i studiował w Lyonie, na południu Francji. Dyplom lekarza uzyskał w 1900 roku i podjął pracę jako chirurg[1]; początkowo w samym Lyonie, a potem także w Stanach Zjednoczonych, na Uniwersytecie Chicagowskim i w Instytucie Rockefellera. Wynalazł nowe metody i techniki chirurgii naczyniowej; był pionierem transplantologii i torakochirurgii[2]. Został przyjęty w poczet licznych prestiżowych towarzystw naukowych, otrzymał też doktoraty honoris causa Uniwersytetu Królowej w Belfaście, Uniwersytetu Princeton, Uniwersytetu Kalifornijskiego, Uniwersytetu Nowojorskiego, Uniwersytetu Browna i Uniwersytetu Columbia.
W czasie I wojny światowej Carrel służył w armii francuskiej. Wraz z chemikiem Henrym Dakinem opracował antyseptyk Carrel-Dakin na głębokie rany. Wracając po wojnie do Instytutu Rockefellera, Carrel zwrócił uwagę na metody utrzymywania tkanek i narządów przy życiu poza ciałem. Przez wiele lat utrzymywał tkankę serca zarodków kurzych na sztucznych roztworach odżywczych, a wraz z lotnikiem Charlesem Lindberghem opracował tak zwane sztuczne serce, które mogło pompować płyny fizjologiczne przez duże narządy, takie jak serce czy nerki[1].
Wkład Alexisa Carrela w rozwój medycyny i biologii polegał na pracach nad transplantacją narządów i hodowlami tkankowymi. Wypracowanie technik szwu chirurgicznego naczyń krwionośnych pozwoliło na postęp w przeszczepianiu narządów[2]. Opracował metody przechowywania pobranych tkanek, np. odcinków żył i tętnic, co umożliwiło szybszy rozwój angiochirurgii[3]. Badania Carrela nad kulturami tkankowymi wniosły także znaczący wkład w zrozumienie biologii wirusów i przyczyniły się do postępu w produkcji szczepionek.
Carrel był gorącym zwolennikiem eugeniki. W swojej książce L’Homme, cet inconnu, opublikowanej w 1935 roku, nawoływał do rozpoczęcia programu udoskonalania społeczeństwa naukowo opracowanymi metodami. Cytat: „Komórka jest nieśmiertelna! To tylko płyn, w którego otoczeniu żyje, ją degeneruje! Odnawiając ten płyn systematycznie oraz dając komórce pożywienie, którego wymaga, może ona praktycznie żyć wiecznie!” Jednym z najważniejszych środków do tego celu miała być według niego eutanazja, szeroko rozumiana jako eliminacja osobników kryminalnych i szkodliwych dla społeczeństwa.
Carrel przez wiele lat był agnostykiem. Pod wpływem cudownych uzdrowień w Lourdes, których był świadkiem, w 1942 roku porzucił poglądy agnostyczne i ogłosił publicznie, że wierzy w Boga, w nieśmiertelność duszy i akceptuje nauczanie Kościoła katolickiego[4].
Przypisy
- ↑ a b c Carrel, Alexis, [w:] A Dictionary of Scientists, Oxford University Press, 2003, ISBN 978-0-19-172683-5 [dostęp 2022-05-14] (ang.).brak strony (książka)
- ↑ a b TadeuszT. Nowak TadeuszT. (red.), Oksfordzki słownik biograficzny, Warszawa: Bertelsmann Media, 1999, s. 86, ISBN 83-7227-109-7 .
- ↑ Harold Ellis: A history of surgery. London, 2001, s. 232, |https://books.google.de/books?id=OsZWFyUYtDQC&dq=Charles+Dubost&pg=PA234&redir_esc=y#v=onepage&q=Charles%20Dubost&f=false ISBN 1-84110-181-8
- ↑ Jak lekarz, który zobaczył cud w Lourdes, dostał Nobla i… uwierzył w Boga. pl.aleteia.org, 2018-11-22. [dostęp 2018-12-02].
Bibliografia
- The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1912 Alexis Carrel
Linki zewnętrzne
- Alexis Carrel: Człowiek istota nieznana (1938) w bibliotece Polona
XX wiek |
- 1901: Behring
- 1902: Ross
- 1903: Finsen
- 1904: Pawłow
- 1905: Koch
- 1906: Golgi, Ramón y Cajal
- 1907: Laveran
- 1908: Miecznikow, Ehrlich
- 1909: Kocher
- 1910: Kossel
- 1911: Gullstrand
- 1912: Carrel
- 1913: Richet
- 1914: Bárány
- 1919: Bordet
- 1920: Krogh
- 1922: Hill, Meyerhof
- 1923: Banting, Macleod
- 1924: Einthoven
- 1926: Fibiger
- 1927: Wagner-Jauregg
- 1928: Nicolle
- 1929: Eijkman, Hopkins
- 1930: Landsteiner
- 1931: Warburg
- 1932: Sherrington, Adrian
- 1933: Morgan
- 1934: Whipple, Minot, Murphy
- 1935: Spemann
- 1936: Dale, Loewi
- 1937: Szent-Györgyi
- 1938: Heymans
- 1939: Domagk
- 1943: Dam, Doisy
- 1944: Erlanger, Gasser
- 1945: Fleming, Chain, Florey
- 1946: Muller
- 1947: C.Cori, G.Cori, Houssay
- 1948: Müller
- 1949: Hess, Moniz
- 1950: Kendall, Reichstein, Hench
- 1951: Theiler
- 1952: Waksman
- 1953: Krebs, Lipmann
- 1954: Enders, Weller, Robbins
- 1955: Theorell
- 1956: Cournand, Forßmann, Richards
- 1957: Bovet
- 1958: Beadle, Tatum, Lederberg
- 1959: Ochoa, Kornberg
- 1960: Burnet, Medawar
- 1961: Békésy
- 1962: Crick, Watson, Wilkins
- 1963: Eccles, Hodgkin, Huxley
- 1964: Bloch, Lynen
- 1965: Jacob, Lwoff, Monod
- 1966: Rous, Huggins
- 1967: Granit, Hartline, Wald
- 1968: Holley, Khorana, Nirenberg
- 1969: Delbrück, Hershey, Luria
- 1970: Katz, Euler, Axelrod
- 1971: Sutherland
- 1972: Edelman, Porter
- 1973: Frisch, Lorenz, Tinbergen
- 1974: Claude, Duve, Palade
- 1975: Baltimore, Dulbecco, Temin
- 1976: Blumberg, Gajdusek
- 1977: Guillemin, Schally, Yalow
- 1978: Arber, Nathans, Smith
- 1979: Cormack, Hounsfield
- 1980: Benacerraf, Dausset, Snell
- 1981: Sperry, Hubel, Wiesel
- 1982: Bergström, Samuelsson, Vane
- 1983: McClintock
- 1984: Jerne, Köhler, Milstein
- 1985: Brown, Goldstein
- 1986: Cohen, Levi-Montalcini
- 1987: Tonegawa
- 1988: Black, Elion, Hitchings
- 1989: Bishop, Varmus
- 1990: Murray, Thomas
- 1991: Neher, Sakmann
- 1992: Fischer, Krebs
- 1993: Roberts, Sharp
- 1994: Gilman, Rodbell
- 1995: Lewis, Nüsslein-Volhard, Wieschaus
- 1996: Doherty, Zinkernagel
- 1997: Prusiner
- 1998: Furchgott, Ignarro, Murad
- 1999: Blobel
- 2000: Carlsson, Greengard, Kandel
|
---|
XXI wiek |
- 2001: Hartwell, Hunt, Nurse
- 2002: Brenner, Horvitz, Sulston
- 2003: Lauterbur, Mansfield
- 2004: Axel, Buck
- 2005: Marshall, Warren
- 2006: Fire, Mello
- 2007: Evans, Capecchi, Smithies
- 2008: zur Hausen, Barré-Sinoussi, Montagnier
- 2009: Blackburn, Greider, Szostak
- 2010: Edwards
- 2011: Beutler, Hoffmann, Steinman
- 2012: Gurdon, Yamanaka
- 2013: Rothman, Schekman, Südhof
- 2014: E. Moser, M.-B. Moser, O’Keefe
- 2015: Campbell, Ōmura, Tu
- 2016: Ōsumi
- 2017: Hall, Rosbash, Young
- 2018: Allison, Honjo
- 2019: Ratcliffe, Semenza, Kaelin
- 2020: Alter, Houghton, Rice
- 2021: Julius, Patapoutian
- 2022: Pääbo
- 2023: Karikó, Weissman
|
---|