Żaglica[3], żaglica pacyficzna[4] (Istiophorus platypterus) – gatunek morskiej ryby okoniokształtnej z rodziny żaglicowatych (Istiophoridae), ceniony obiekt połowów sportowych i komercyjnych.
Taksonomia
Część systematyków uważa atlantyckąpopulację tej ryby za odrębny gatunek Istiophorus albicans[5][6]. Brak jednak dowodów genetycznych w regionie kontrolnym mtDNA, które by wykazywały, że atlantyckiIstiophorus albicans i indopacyficznyI. platypterus są odrębnymi gatunkami[2]. Pomimo tego, że od dawna większość[7][8][9][10][11] autorów była za uznaniem jednego, kosmopolitycznego gatunku, w wielu publikacjach wymieniane były i są obydwa.
Budowa ciała typowa dla żaglicowatych. Grzbiet niebieskawoszary, boki i brzuch srebrzystobiałe. W poprzek ciała przebiegają regularne pasy złożone z ciemnych plamek. Łuski duże, wyraźnie wydłużone. Płetwa grzbietowa – duża, długa i bardzo wysoka, znacznie przerastająca wysokość tułowia[7][10] – ma niebieskie ubarwienie z czarnymi cętkami. Swoim kształtem przypomina duży żagiel, stąd zwyczajowa nazwa gatunku. Płetwa ta może być składana przez rybę do tyłu w podłużne zagłębienie. W czasie walki jest sztywno ustawiana, czasami wystawiana ponad powierzchnię wody[9].
Promienie płetw brzusznych są bardzo długie, sięgające niemal otworu odbytowego[7][13].
Opis płetw: D1 XLI–XLIV, D2 6–7, A1 IX–XIV, A2 7–8[8]. Liczba kręgów, jak u wszystkich żaglicowatych, wynosi 24.
Przeciętna długość ciała wynosi 100–150 cm, maksymalna 348 cm[13]. Waży zwykle od 10 do 40 kg[8]. Maksymalna odnotowana masa ciała to 100,2 kg[13].
Biologia i ekologia
Jest uznawana za najszybciej pływającą rybę świata[14] – osiąga prędkość 100–130 km/h. Składa wówczas płetwę grzbietową w szczelinie na grzbiecie, a płetwę odbytową i brzuszne wzdłuż ciała[8]. W czasie nagłych zwrotów rozpościera „żagiel”, by zapobiec poślizgowi[10].
Żaglice żyją w małych grupach złożonych z 3–30 osobników lub w parach, ale często są spotykane w luźnych zgrupowaniach rozprzestrzenionych na większym obszarze[2].
Żywią się rybami, skorupiakami i głowonogami. Długim i cienkim rostrum ogłuszają i zabijają swoje ofiary. Tarło odbywają zwykle latem w otwartych wodach oceanu[8].
Znaczenie dla człowieka
Żaglica jest cenionym obiektem połowów sportowych. Złowiona na wędkę walczy bardzo długo, często wyskakując wysoko ponad powierzchnię wody, aby uwolnić się od haka[9][10]. Od połowy XX wieku jest też poławiana komercyjnie. Wykorzystywane jest mięso świeże, wędzone i mrożone. Używane do sashimi i sushi lub spożywane po upieczeniu[13].
Przypisy
↑Istiophorus platypterus, [w:] Integrated Taxonomic Information System(ang.).
↑ abcdefIstiophorus platypterus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species(ang.).
↑G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Tłum. Franciszek Staff. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.brak strony w książce
↑FishBase.org. fishbase.sinica.edu.tw. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-01-26)]. za: Edward Jackowski. Nazewnictwo ryb [nazwy naukowe, polskie i angielskie]. „Magazyn Przemysłu Rybnego”. 6, 2001. ISSN 1428-362X. (pol.).brak numeru strony
↑Istiophorus albicans.(ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 29 grudnia 2012]
↑ abFritz Terofal, Claus Militz: Ryby morskie. Leksykon przyrodniczy. Przekład i adaptacja: Henryk Garbarczyk i Eligiusz Nowakowski. Warszawa: Świat Książki, 1996. ISBN 83-7129-306-2.brak strony w książce
↑ abcdIstiophorus platypterus.(ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 29 grudnia 2012]
↑Ryby : encyklopedia zwierząt. Henryk Garbarczyk, Małgorzata Garbarczyk i Leszek Myszkowski (tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN : Dorota Szatańska, 2007. ISBN 978-83-01-15140-9.brak strony w książce