Zoltán Kodály
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

16 grudnia 1882
Kecskemét

Pochodzenie

węgierskie

Data i miejsce śmierci

6 marca 1967
Budapeszt

Przyczyna śmierci

atak serca

Instrumenty

altówka

Gatunki

muzyka poważna

Zawód

kompozytor, etnograf, pedagog

Odznaczenia
Order Kossutha I Klasy (Węgry)
podpis

Zoltán Kodály (ur. 16 grudnia 1882 w Kecskemécie, zm. 6 marca 1967 w Budapeszcie) – węgierski kompozytor, etnograf i pedagog.

Życiorys

Urodził się w Kecskemét. Rodzice Frigyes i Paulina cenili sobie muzykę, sami grali na instrumentach. Ojciec na skrzypcach, a matka nie tylko grała na fortepianie, ale również śpiewała. Matka Paulina Jalovetzky miała polski pochodzenie. Jej dziadek Michał Jałowiecki, uczestnik Konfederacji barskiej musiał uchodzić z Polski[1]. Kodály w dzieciństwie mieszkał w Galáncie, gdzie ukończył szkołę powszechną, natomiast gimnazjum w Nagyszombat[2]. Studiował w Budapeszcie u Hansa Koesslera. Doktoryzował się na uniwersytecie w 1906 na podstawie dysertacji Budowa stroficzna węgierskich pieśni ludowych. Od 1907 wykładał w Akademii Muzycznej w Budapeszcie – początkowo teorię muzyki, a następnie kompozycję[2]. Pracował tam do momentu przejścia na emeryturę. Po II wojnie światowej w 1945 roku został prezesem Węgierskiej Rady Sztuki. Pełnił również funkcję przewodniczącego Międzynarodowej Rady Muzyki Ludowej oraz honorowego prezydenta Międzynarodowego Towarzystwa Edukacji Muzycznej[3]. Trzykrotnie w 1948, 1952 i 1957 otrzymał nagrodę Kossutha[4].

Jego kompozycje bazują na węgierskiej muzyce ludowej, a jego twórczość krzyżuje w sobie elementy stylu neoromantyczno-impresjonistycznego. Komponował i opracowywał głównie pieśni, ale także utwory instrumentalne i opery.

Metoda Kodálya

Jako pedagog zreformował system nauczania muzyki w szkolnictwie węgierskim. Jest uznawany za twórcę tzw. metody Kodálya. Jest to metoda kształcenia muzycznego poprzez uczenie dzieci śpiewania prostych i znanych piosenek ludowych. W trakcie śpiewu dzieci uczą się wykonywać ręką gesty, które pomagają im zachować intonację i zapamiętać melodię. Nazywa się to „śpiewaniem razem z ręką”[5]. Metoda Kodalya jest znana na całym świecie, a nawet powstały jej narodowe adaptacje często różniące się pomiędzy sobą[2]. W 2016 roku metoda została wpisana przez UNESCO do rejestru dobrych praktyk w dziedzinie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości[6].

Najważniejsze utwory

  • oratorium Assumpta est Maria (1901)
  • uwertura Letni wieczór (1906)
  • Sonata na wiolonczelę solo, op. 8 (1915)
  • oratorium Psalmus Hungaricus (1923)
  • opera Háry János (1926) – dużą popularnością cieszy się suita orkiestrowa z tej opery, po raz pierwszy wykonana w 1927, oraz uwertura, znana szerzej pod nazwą Uwertura Teatralna i uważana niekiedy za samodzielne dzieło
  • opera Székelyfonó (Wieczór prządek) (1932)
  • Tańce z Marosszék (wersja fortepianowa: 1927, wersja orkiestrowa: 1930)
  • Tańce z Galánty (1933)
  • oratorium Te Deum (1936)
  • Wariacje na temat węgierskiej piosenki ludowej „Paw” (1938–1939) – napisane na zamówienie orkiestry Concertgebouw w Amsterdamie obchodzącej 50. rocznicę założenia
  • Koncert na orkiestrę (1939–1940)
  • oratorium Missa Brevis (1942)

Zobacz też

Przypisy

  1. Eősze László: Kodály Zoltán [online], www.parlando.hu [dostęp 2019-05-24].
  2. a b c Janiszewska M. Koncepcja wychowania muzycznego Zoltána Kodály’a Pedagogika Katolicka 2016 nr 19 s. 88–95.
  3. Short Biography [online], www.iks.hu [dostęp 2019-05-24].
  4. Kodály Zoltán [online], www.filharmonia.com [dostęp 2019-05-24].
  5. Zoltan Kodaly (1882-1967) [online], idn.org.pl [dostęp 2019-05-24] [zarchiwizowane z adresu 2017-07-10].
  6. Polski Komitet ds Unesco: Węgry [online], www.unesco.pl [dostęp 2019-05-24] (ang.).

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się