Wywiad wojskowy – końcowy efekt procesu gromadzenia, przetwarzania, systematyzacji, ochrony i dystrybucji informacji (zobacz niżej: cykl wywiadowczy), przeznaczonych na potrzeby sił zbrojnych. Informacje jakie gromadzi wywiad wojskowy dotyczą głównie: obcych sił zbrojnych, gospodarki, nowych technik (zwłaszcza wojskowych), a także ukształtowania terenu czy warunków pogodowych na danym terenie. Wykorzystywany jest w planowaniu taktyki i strategii wojennej, zarówno w trakcie prowadzenia wojny, jak i w czasie pokoju.
Niekiedy pojęcie to stosuje się wyłącznie do informacji wywiadowczych, dotyczących sił lądowych i odróżnia od danych wywiadu marynarki wojennej, czasem również wywiadu sił powietrznych.
W wielu krajach wywiadem wojskowym zajmuje się (obecnie np. w USA w Chinach lub w Irlandii, dawniej np. we Francji lub w Polsce) drugi zarząd (Zarząd II SG WP, P2 SG WP obecnie analizuje dane wywiadowcze i jest centralnym organem zarządzającym rozpoznaniem SZ RP), wydział drugi sztabu generalnego sił zbrojnych (w USA i Irlandii znany jako G2[1]).
W Polsce wywiadem wojskowym zajmuje się Służba Wywiadu Wojskowego, wcześniej Wojskowe Służby Informacyjne.
Cykl wywiadowczy
Cykl obejmujący wszystkie fazy działalności wywiadu (tzw. cykl wywiadowczy) dzieli się na pięć etapów:
- 1. Planowanie – określenie tematu operacji wywiadowczych, sposobów zdobywania informacji oraz kontrola efektywności działania jednostek odpowiedzialnych za gromadzenie danych.
- 2. Gromadzenie – zdobywanie informacji i przekazywanie ich do dalszej obróbki.
- 3. Przetwarzanie – porządkowanie i ujednolicanie uzyskanych informacji (np. tłumaczenie tekstów obcojęzycznych lub ujednolicanie formatu danych komputerowych).
- 4. Wytwarzanie – analiza, ocena i interpretacja informacji w celu przetworzenia ich w gotowe dane wywiadu.
- 5. Przekazywanie – dystrybucja danych wywiadowczych między odbiorców.
Wybrane agencje wywiadu wojskowego
W przeszłości:
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Wydziały sztabu generalnego, z którego każdy ma własny zakres kompetencji, oznacza się (głównie w państwach należących do NATO) literą G (dla sztabu sił lądowych), N (dla sztabu marynarki wojennej), A (dla sztabu sił powietrznych), J (dla połączonego sztabu sił zbrojnych) z liczbami porządkowymi. Zwyczaj ten wprowadziła w latach osiemdziesiątych XIX wieku armia francuska, oznaczając w ten sposób biura sztabowe o wyspecjalizowanych zadaniach. Do obowiązków biura drugiego należało gromadzenie informacji o siłach nieprzyjaciela.
Bibliografia
- Polmar N., Allen T.B., Księga szpiegów. Encyklopedia, Wydawnictwo Magnum, Warszawa 2000.
Linki zewnętrzne
- Oddział II Sztabu Głównego w latach 1921–1939, w: Biuletyn Wojskowej Służby Archiwalnej nr 28, 2006. archiwumcaw.wp.mil.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-11)].
- Wywiad i kontrwywiad wojskowy II RP : studia i materiały z działalności Oddziału II SG WP, t. 1-9, red. Tadeusz Dubicki, Łomianki: Wydawnictwo LTW 2010-2018.
- Kontrwywiad II RP (1914), 1918-1945, (1948), t. 1-4, Warszawa - Emów: Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Centralny Ośrodek Szkolenia im. gen. dyw. Stefana Roweckiego "Grota" 2013-2017 (zbiór artykułów dotyczących także wywiadu wojskowego).
