Wiwerowate[4], łaszowate[5], łasze[6] (Viverridae) – rodzina ssaków z podrzędu kotokształtnych (Feliformia) w obrębie rzędu drapieżnych (Carnivora), występująca głównie w leśnych ekosystemach południowej i południowo-wschodniej Azji, w Afryce i w południowo-zachodniej Europie, głównie poprzez lasy tropikalne, aż do RPA[7][8][9]. Żeneta serwalowata (Genetta servalina) zamieszkuje wyspę Zanzibar. Spokrewnione z łaszowatymi gatunki z rodziny Eupleridae występują na Madagaskarze, a Nandiniidae w Afryce. Łaszowate są blisko spokrewnione z hienowatymi (Hyaenidae), mangustowatymi (Herpestidae) i kotowatymi (Felidae).
Wiwerowate charakteryzują się wydłużonym ciałem z relatywnie krótkimi kończynami. Cechą wyróżniającą od innych Carnivora jest proporcja pomiędzy kośćmi puszki bębenkowej – tympanicum jest wyraźnie mniejsza od entotympanicum[10]. Osiągają długość od 33 cm do 1 m przy wadze od 650 g do 25 kg. Prowadzą głównie nocny tryb życia. Ich pożywienie stanowią drobne zwierzęta, niekiedy jaja i rośliny.
W Polsce zwierzęta z tej rodziny nie występują w stanie dzikim.
Systematyka
Klasyfikacja Viverridae zmieniała się wielokrotnie. Gatunki, rodzaje i podrodziny zaliczane do Viverridae były klasyfikowane i dyskutowane przez różnych autorów bez ogólnej akceptacji. Rodzina jest uważana za jedną z najbardziej problematycznych rodzin wśród ssaków drapieżnych (Carnivora). Na podstawie badań genetycznych przyjmuje się obecnie podział na podrodziny[11][7][4]:
Do rodziny Viverridae należy również kilka wymarłych rodzajów nie zgrupowanych w żadnej z podrodzin[12]:
- Aeluropsis Lydekker, 1884[13] – jedynym przedstawicielem był Aeluropsis annectans Lydekker, 1884
- Dunictis Morales & Pickford, 2021[14]
- Forsythictis Morales & Pickford, 2021[15]
- Galecynus R. Owen, 1847[16] – jedynym przedstawicielem był Galecynus palustris (H. Meyer, 1843)
- Herpestides Beaumont, 1967[17]
- Kanuites Dehghani & Werdelin, 2008[18] – jedynym przedstawicielem był Kanuites lewisae Dehghani & Werdelin, 2008
- Legetetia Schmidt-Kittler, 1987[19] – jedynym przedstawicielem był Legetetia nandii Schmidt-Kittler, 1987
- Sahelictis Peigné, Bonis, Mackaye, Likius, Vignaud & Brunet, 2008[20] – jedynym przedstawicielem był Sahelictis korei Peigné, Bonis, Mackaye, Likius, Vignaud & Brunet, 2008
- Semigenetta Helbing, 1927[21]
Przypisy
- ↑ Viverridae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ J.E. Gray. On the Natural Arrangment of Vertebrose Animals. „The London Medical Repository”. 15, s. 301, 1821. (ang.).
- ↑ J.E. Gray. A revision of the genera and species of Viverrine animals (Viverridae) founded on the collection in the British Museum. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1864, s. 507, 1864. (ang.).
- ↑ a b W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 139–142. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 148. ISBN 83-01-14344-4.
- ↑ K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 177, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
- ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 408–. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
- ↑ A.P. Jennings & G. Veron: Family Viverridae (Civets, Genets and Oyans). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 174–232. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Family Viverridae. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-03-12].
- ↑ Zobacz ilustrację na stronie Animal Diversity Web
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-12-14]. (ang.).
- ↑ J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Viverridae Gray, 1821, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-05-05] (ang.).
- ↑ R. Lydekker. Siwalik and Narbada Carnivora. „Memoirs of the Geological Survey of India, Palaeontologia Indica”. Ser. X. 2 (6), s. 316, 1884. (ang.).
- ↑ Morales i Pickford 2021 ↓, s. 162.
- ↑ Morales i Pickford 2021 ↓, s. 169.
- ↑ R. Owen. On the extinct Fossil Viverrine Fox of Œningen, showing its specific characters and affinities to the Family Viverridæ. „The Quarterly journal of the Geological Society of London”. 3 (9), s. 55, 1847. (ang.).
- ↑ G. de Beaumont. Observations sur les Herpestinae (Viverridae, Carnivora) de l’Oligocène supérieur avec quelques remarques sur des Hyaenidae du Néogène. „Archives des sciences”. 20 (1), s. 81, 1967. (fr.).
- ↑ R. Dehghani & L. Werdelin. A new small carnivoran from the Middle Miocene of Fort Ternan, Kenya. „Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie. Abhandlungen”. 248 (2), s. 233–244, 2008. DOI: 10.1127/0077-7749/2008/0248-0233. (ang.).
- ↑ N. Schmidt-Kittler. The Carnivora (Fissipeda) from the lower Miocene of East Africa. „Palaeontographica”. Abteilung A. Paläozoologie, Stratigraphie. 197 (1–3), s. 97, 1987. (ang.).
- ↑ S. Peigné, L. de Bonis, H.T. Mackaye, A. Likius, P. Vignaud & M. Brunet. Late Miocene Carnivora from Chad: Herpestidae, Viverridae and small-sized Felidae. „Comptes Rendus Palevol”. 7 (8), s. 500, 2008. DOI: 10.1016/j.crpv.2008.10.002. (ang.).
- ↑ H. Helbing. Une genette miocène trouvée dans les argiles de Captieux (Gironde). „Verhandlungen der Naturforschenden Gesellschaft in Basel”. 38, s. 305, 1927. (fr.).
Bibliografia
- K. Kowalski: Ssaki, zarys teriologii. Warszawa: PWN, 1971.brak strony w książce
- P. Myers: Viverridae. (On-line), Animal Diversity Web, 2000. [dostęp 2007-12-26]. (ang.).
- J. Morales & M. Pickford. Taxonomic revision of the genus Leptoplesictis (Viverridae, Mammalia) with description of new fossils from Grillental VI (Namibia) and Moratilla 2 (Spain). „Communications of the Geological Survey of Namibia”. 23, s. 161–176, 2021. (ang.).
Identyfikatory zewnętrzne:
- BioLib: 2130
- EoL: 7663
- GBIF: 5312
- identyfikator iNaturalist: 41574
- ITIS: 621757
- NCBI: 9673
- identyfikator taksonu Fossilworks: 40997
