Winorośl
Ilustracja
Winorośl właściwa
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

winoroślowce

Rodzina

winoroślowate

Rodzaj

winorośl

Nazwa systematyczna
Vitis L.
Sp. Pl. 202. 1753
Typ nomenklatoryczny

Vitis vinifera L.[3]

Synonimy
  • Ampelovitis Carrière
  • Spinovitis Romanet du Caillaud[4]
Kwitnąca winorośl pachnąca
Owoce winorośli właściwej
Winorośl amurska

Winorośl (Vitis L.) – rodzaj pnączy z wąsami czepnymi z rodziny winoroślowatych, obejmujący 76 gatunków[5]. Występują one w strefie klimatu umiarkowanego półkuli północnej, nieliczne rosną także w strefie subtropikalnej. Największe zróżnicowanie gatunkowe jest na obszarze Chin (30 endemitów) oraz we wschodniej części Ameryki Północnej[4]. Rośliny te rosną na terenach skalistych w formacjach zaroślowych i leśnych, nierzadko wspinając się w nich wysoko na drzewa[6].

Wielkie znaczenie użytkowe ma winorośl właściwa V. vinifera uprawiana od ponad 5 tys. lat dla soczystych jagód. Niektóre odmiany tego gatunku i inne gatunki z rodzaju (np. winorośl japońska V. coignetiae) uprawiane są także jako rośliny ozdobne[6].

Morfologia

Pokrój
Drewniejące liany[4] wspinające się na wysokość do ponad 20 m[6].
Łodyga
Długowieczne, zdrewniałe pędy pnące się lub płożące. Kora zwykle łuszcząca się i odpadająca. Na zakończeniach osi pędu powstają pędowe wąsy czepne, po czym spychane są na bok przez kontynuujące wzrost odgałęzienie boczne[7].
Liście
Pojedyncze, zwykle 3- do 5-klapowe, czasem dłoniastozłożone. Przylistki szybko odpadające[4].
Kwiaty
Drobne, rozdzielno- lub obupłciowe zebrane w groniaste kwiatostany. Kwiaty 5-krotne. Kielich kubeczkowaty z drobnymi działkami. Płatki korony połączone wierzchołkami, odrzucane są razem podczas rozwoju pręcików. Pręciki naprzeciwległe względem płatków, nie rozwijają się lub szybko odpadają w kwiatach żeńskich. Kwiaty zawierają okazały krążek miodnikowy kolisty lub 5-płatowy. Słupek pojedynczy z cienką szyjką z rozszerzonym nieco znamieniem[4].
Owoce
Kuliste jagody nazywane winogronami o 2 do 4 nasionach. Nasiona jajowate i jajowato-eliptyczne[4].

Systematyka

Jeden z 14 rodzajów w obrębie podrodziny Viticoideae Eaton w rodzinie winoroślowatych (Vitaceae)[2].

Wykaz gatunków[5]
  • Vitis acerifolia Raf.
  • Vitis aestivalis Michx. – winorośl letnia
  • Vitis amurensis Rupr. – winorośl amurska
  • Vitis arizonica Engelm.
  • Vitis baihuashanensis M.S.Kang & D.Z.Lu
  • Vitis balansana Planch.
  • Vitis bashanica P.C.He
  • Vitis bellula (Rehder) W.T.Wang
  • Vitis berlandieri Planch. – winorośl wapniolubna
  • Vitis betulifolia Diels & Gilg
  • Vitis biformis Rose
  • Vitis blancoi Munson
  • Vitis bloodworthiana Comeaux
  • Vitis bourgaeana Planch.
  • Vitis bryoniifolia Bunge
  • Vitis californica Benth.
  • Vitis cardiophylla F.Muell.
  • Vitis × champinii Planch.
  • Vitis chunganensis Hu
  • Vitis chungii F.P.Metcalf
  • Vitis cinerea (Engelm.) Millardet – winorośl popielata
  • Vitis coignetiae Pulliat ex Planch.winorośl japońska
  • Vitis davidi (Rom.Caill.) Foëx
  • Vitis × doaniana Munson ex Viala
  • Vitis erythrophylla W.T.Wang
  • Vitis fengqinensis C.L.Li
  • Vitis flavicosta Mickel & Beitel
  • Vitis flexuosa Thunb.
  • Vitis giradiana Munson
  • Vitis hancockii Hance
  • Vitis heyneana Schult.
  • Vitis hissarica Vassilcz.
  • Vitis hui W.C.Cheng
  • Vitis jaegeriana Comeaux
  • Vitis jinggangensis W.T.Wang
  • Vitis jinzhainensis X.S.Shen
  • Vitis labrusca L.winorośl lisia, w. labruska
  • Vitis lanceolatifoliosa C.L.Li
  • Vitis longquanensis P.L.Chiu
  • Vitis luochengensis W.T.Wang
  • Vitis menghaiensis C.L.Li
  • Vitis mengziensis C.L.Li
  • Vitis metziana Miq.
  • Vitis monticola Buckley
  • Vitis mustangensis Buckley
  • Vitis nesbittiana Comeaux
  • Vitis × novae-angliae Fernald
  • Vitis novogranatensis Moldenke
  • Vitis nuristanica Vassilcz.
  • Vitis palmata Vahl
  • Vitis pedicellata M.A.Lawson
  • Vitis peninsularis M.E.Jones
  • Vitis piasezkii Maxim.
  • Vitis pilosonervia F.P.Metcalf
  • Vitis popenoei J.L.Fennell
  • Vitis pseudoreticulata W.T.Wang
  • Vitis qinlingensis P.C.He
  • Vitis retordii Rom.Caill. ex Planch.
  • Vitis riparia Michx.winorośl pachnąca, w. nadbrzeżna
  • Vitis romanetii Rom.Caill.
  • Vitis rotundifolia Michx.
  • Vitis rupestris Scheele – winorośl piaskowa, w. skalna
  • Vitis ruyuanensis C.L.Li
  • Vitis saccharifera Makino
  • Vitis shenxiensis C.L.Li
  • Vitis shuttleworthii House
  • Vitis silvestrii Pamp.
  • Vitis sinocinerea W.T.Wang
  • Vitis sinoternata W.T.Wang
  • Vitis tiliifolia Humb. & Bonpl. ex Schult.
  • Vitis tsoi Merr.
  • Vitis vinifera L.winorośl właściwa, w. winna, latorośl winna
  • Vitis vulpina L. – winorośl zimowa, w. truskawkowa
  • Vitis wenchowensis C.Ling
  • Vitis wenxianensis W.T.Wang
  • Vitis wuhanensis C.L.Li
  • Vitis xunyangensis P.C.He
  • Vitis yunnanensis C.L.Li
  • Vitis zhejiang-adstricta P.L.Chiu

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2012-08-13] (ang.).
  3. Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-04-25].
  4. a b c d e f Hui Ren, Jun Wen: Vitis. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2013-07-31].
  5. a b Vitis. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-03-10].
  6. a b c Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 344. ISBN 0-333-73003-8.
  7. Strasburger E., Noll F., Schenck H., Schimper A. F. W.: Botanika. Szczecin: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1972, s. 265-266, 512-516.

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się