 Prezydent William Taft (1908) | |
| Pełne imię i nazwisko |
William Howard Taft |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
15 września 1857 |
| Data i miejsce śmierci |
8 marca 1930 |
| 27. prezydent Stanów Zjednoczonych | |
| Okres |
od 4 marca 1909 |
| Przynależność polityczna | |
| Pierwsza dama | |
| Wiceprezydent | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| 10. prezes Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych | |
| Okres |
od 11 lipca 1921 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Gubernator Filipin | |
| Okres |
od 4 lipca 1901 |
| Poprzednik |
Arthur MacArthur Jr. |
| Następca |
Luke Edward Wright |
| Sekretarz wojny Stanów Zjednoczonych | |
| Okres |
od 1 lutego 1904 |
| Poprzednik | |
| Następca |
Luke Edward Wright |
| Tymczasowy gubernator Kuby | |
| Okres |
od 29 września 1906 |
| Poprzednik |
Tomás Estrada Palma (jako prezydent Kuby) |
| Następca |
Charles Edward Magoon |
| |
William Howard Taft (ur. 15 września 1857 w Cincinnati, zm. 8 marca 1930 w Waszyngtonie) – amerykański polityk, dwudziesty siódmy prezydent Stanów Zjednoczonych (1909–1913), prezes Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych (1921–1930), jedyna osoba w amerykańskiej historii, która pełniła oba te urzędy.
William Howard Taft urodził się 15 września 1857 w Cincinnati[1]. Był synem Alphonsa Tafta, sekretarza wojny i prokuratora generalnego w gabinecie Ulyssesa Granta i jego drugiej żony Loiuse Marii Torrey[1]. Taft miał czworo rodzonego i pięcioro przyrodniego rodzeństwa[1]. Uczęszczał do szkoły podstawowej w rodzinnym mieście, a następnie ukończył szkołę średnią Woodward High School[2]. W 1874 rozpoczął studia na Uniwersytecie Yale, które ukończył po czterech latach[2]. Następnie powrócił do Cincinnati, gdzie pracował w zakładzie prawniczym ojca, a wkrótce potem rozpoczął studia prawnicze na lokalnej uczelni[2]. Dyplom i licencję prawnika uzyskał w maju 1880[2].
W latach osiemdziesiątych XIX stulecia działał w Partii Republikańskiej, m.in. wspierając ojca, gdy kandydował na gubernatora Ohio[2]. Pracował jako prokurator okręgowy, poborca podatkowy i adwokat[2]. W latach 1887–1890 pełnił funkcję sędziego Sądu Najwyższego stanu Ohio[3]. W lutym 1890, z rekomendacji Benjamina Harrisona, został głównym prawnikiem rządu federalnego przed Sądem Najwyższym i pełnił tę funkcję do 1892[3]. Od 1892 do 1900 był sędzią szóstego okręgu, obejmującego Ohio, Kentucky, Michigan i Tennessee[3].
W 1900 roku prezydent William McKinley złożył Taftowi propozycję objęcia przewodnictwa komisji nadzorującej Filipiny[3]. Licząc na nominację na sędziego Sądu Najwyższego, Taft początkowo rozważał odrzucenie oferty, lecz ostatecznie ją przyjął i wiosną 1900 wyjechał na Filipiny[3]. Rok później został oficjalnie mianowany cywilnym gubernatorem tego kraju i pozostał nim do 1904[3]. W ramach zarządzania, zreformował system sądownictwa i dbał o rozwój handlu poprzez budowę dróg i portów[4].
Za prezydentury Theodore’a Roosevelta, Taft dwukrotnie odrzucił nominację do Sądu Najwyższego, lecz w 1904 przyjął ofertę objęcia stanowiska sekretarza wojny[4]. Jako członek rządu, nadal nadzorował politykę na Filipinach[4]. Ponadto pełnił rolę specjalnego ambasadora – kontrolował prace nad budową Kanału Panamskiego, pertraktował zawieszenie broni między Japonią a Rosją i negocjował pokój na Kubie[4]. Marząc o stanowisku prezesa Sądu Najwyższego, Taft planował ubiegać się o nie, gdy tylko będzie wakat, jednak dotychczasowy prezes Melville Weston Fuller nie planował przejść na emeryturę[4]. Pod naciskiem rodziny i przyjaciół Taft zdecydował się starać się o prezydenturę w 1908[5]. Dzięki wpływom i gorącemu poparciu Roosevelta Taft uzyskał nominację, na konwencji Partii Republikańskiej w czerwcu 1908 w Chicago[5]. Kandydatem na wiceprezydenta został James Sherman[5]. W głosowaniu powszechnym Taft uzyskał ponad 7,5 miliona głosów, wobec niecałych 6,5 miliona dla Williama Bryana[5]. W głosowaniu Kolegium Elektorów republikanin zdobył 321 głosów, a demokrata – 162 głosy[5].
Taft został zaprzysiężony 4 marca 1909[5]. Zaraz po objęciu urzędu usiłował przeciwdziałać, istniejącej od około dwóch dekad, polityce protekcjonistycznej[6]. Udało mu się nieco obniżyć stawki celne, jednak społeczeństwo, zwłaszcza farmerzy, byli rozczarowani, bowiem oczekiwano dalej idących zmian[6]. Prezydent pilnował także przestrzegania antymonopolowej ustawy Shermana, dzięki czemu rozpraw sądowych o jej naruszenie było dwukrotnie więcej, niż za prezydentury Roosevelta[6]. W 1910 powołała agencję Interstate Commerce Commission, której zadaniem było kontrolowanie i nadzór nad firmami transportowymi i komunikacyjnymi[6]. Kapitaliści uznali tę propozycję, podobnie jak ustanowienie 2-procentowej stawki podatku od korporacji, za nieuzasadnioną ingerencję rządu w sektor prywatny[6]. Jednakże prezydent powołał także Komisję ds. Skuteczności i Gospodarki, opowiadał się za redukcją wydatków rządowych, zmniejszeniem ilości pracowników w centralnej administracji i ograniczeniem wydatków na cele społeczne, co zapewniło mu poparcie konserwatystów i niektórych reprezentantów biznesu[7]. Wprowadził także program ochrony środowiska naturalnego, który jednak był mocno blokowany przez Kongres[7].
Polityka Tafta jest określana mianem „dyplomacji dolara”, co oznacza wykorzystanie instrumentów finansowych do realizacji polityki za granicą USA[7]. Sekretarz stanu Philander C. Knox, realizując założenia rooseveltowskiego uzupełnienia doktryny Monroego, skorzystał z dyplomacji dolarowej by ściągnąć należności od rządu Nikaragui[8]. Zaproponował by banki amerykańskie spłaciły długi, w zamian za wpływy w postaci ceł[8]. Prezydent Adolfo Díaz zgodził się wstępnie na te warunki, lecz wywołało to rebelię w kraju[8]. Wówczas Díaz poprosił USA o pomoc militarną, a po jej otrzymaniu stłumił protest[8]. Stanom Zjednoczonym zależało na kontroli tego rejonu, gdyż Nikaragua była potencjalnym miejscem na budowę kanału międzyoceanicznego[8]. Znacznie bardziej zdecydowanie Taft ingerował w sprawy wewnętrzne Meksyku, gdzie dokonał interwencji zbrojnej podczas wyborów prezydenckich i walki pomiędzy Porfirio Díazem a Franciscem Madero[9].
Prezydent jednak realizował założenia dyplomacji dolarowej zwłaszcza na Dalekim Wschodzie, głównie w Chinach[9]. Ponieważ kapitaliści byli zainteresowani rynkami w Chinach, w lipcu 1909 Taft zaproponował by konsorcjum banków amerykańskich uczestniczyło w budowie chińskich kolei[9]. Później Philander Knox usiłował wykupić koleje w Mandżurii, lecz mu się to nie udało (przeciwne temu były zwłaszcza Rosja i Japonia)[9]. Taft zdawał sobie także sprawę, że koniecznym jest uregulowanie relacji handlowych z Kanadą[10]. Kongres, opanowany przez republikanów, chciał utrzymać protekcjonistyczne stawki celne, natomiast wprowadzona w 1909 ustawa Payne’a–Aldricha dodatkowo uderzała w handel z Kanadą[10]. Wobec tego 26 stycznia 1911 Taft, wraz z premierem Wilfridem Laurierem podpisał porozumienie celne, które zakładało możliwość sprowadzania do USA produktów (głównie rolniczych) bez nakładania ceł lub z minimalnymi stawkami[10]. Izba Reprezentantów zatwierdziła układ, natomiast Senat opóźniał głosowanie[10]. Ostatecznie senatorzy także poparli porozumienie, dzięki głosom demokratów[10].
W 1912 Taft starał się o ponowną nominację swojej partii w wyborach prezydenckich[11]. Jednak wyzwanie rzucił mu jego dawny mentor, Theodore Roosevelt, zawiedziony prowadzoną przez Tafta polityką[11]. Urzędujący prezydent uzyskał nominację w pierwszym głosowaniu, natomiast Roosevelt wystartował w wyborach z ramienia własnego ugrupowania – Partii Postępowej[11]. W efekcie elektorat republikański został podzielony – Roosevelt uzyskał ok. 600 tysięcy głosów więcej od Tafta, ale zwycięzcą wyborów został kandydat Partii Demokratycznej, Woodrow Wilson[11].
Po opuszczeniu Białego Domu, na początku kwietnia 1913 Taft objął katedrę prawa konstytucyjnego na Uniwersytecie Yale[11]. Funkcję tę sprawował do czerwca 1921[11]. W czasie I wojny światowej, z inicjatywy prezydenta Wilsona, został członkiem National War Labor Board, a w czerwcu 1915 przewodniczącym Ligi na rzecz Umocnienia Pokoju[12]. Organizacja ta opowiadała się za pokojowymi rozwiązaniami i przedłożyła projekt powstania Ligi Narodów[12].
W 1921 nowy prezydent, Warren Harding, mianował Tafta prezesem Sądu Najwyższego, spełniając tym samym marzenie byłej głowy państwa[12]. Taft zreorganizował system sądowniczy Stanów Zjednoczonych, opracował wniosek podtrzymujący tezę, że prezydent może usunąć członka gabinetu bez zasięgania zgody Senatu, a także zwiększył zakres władzy federalnej w dziedzinie handlu[12]. Z uwagi na stan zdrowia ustąpił ze stanowiska w lutym 1930[12].
Zmarł 8 marca 1930 w Waszyngtonie[12]. Był pierwszym prezydentem pochowanym na Cmentarzu Narodowym w Arlington[13].
William Taft poślubił Helen Herron 19 czerwca 1886[3]. Był unitarianinem[1].
.svg)
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.
