| |||||||||||||
| |||||||||||||
Państwo | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Kod ISO 3166-2 |
PL-PD | ||||||||||||
TERYT |
20 | ||||||||||||
Siedziba wojewody i sejmiku | |||||||||||||
Wojewoda | |||||||||||||
Marszałek | |||||||||||||
Powierzchnia (31 grudnia 2017) |
20 187,02[2] km² | ||||||||||||
Populacja (1 stycznia 2022) • liczba ludności |
| ||||||||||||
• gęstość |
57 os./km² | ||||||||||||
Urbanizacja |
60,32% | ||||||||||||
Tablice rejestracyjne |
B | ||||||||||||
Adres Urzędu Wojewódzkiego: ul. Mickiewicza 315-213 Białystok | |||||||||||||
Adres Urzędu Marszałkowskiego: ul. Wyszyńskiego 1Białystok | |||||||||||||
Podział administracyjny | |||||||||||||
| |||||||||||||
Położenie na mapie Polski | |||||||||||||
Strona Urzędu Wojewódzkiego | |||||||||||||
Strona Urzędu Marszałkowskiego |
Województwo podlaskie – jednostka podziału administracyjnego Polski, jedno z 16 województw. Położone jest w północno-wschodniej części kraju. Przez jego środek przepływa Narew. Siedzibą władz województwa jest Białystok. Na dzień 1 stycznia 2022 województwo miało około 1,1 mln mieszkańców[3]. Obejmuje obszar 20 187,02 km²[2].
Województwo podlaskie zostało utworzone w 1999 roku z województw poprzedniego podziału administracyjnego:
Województwo posiada fragmenty pierwotnej Puszczy Białowieskiej oraz unikatowe bagna w dolinie Biebrzy i rozlewiska Narwi. Wyróżnikiem jest także wielokulturowość i wielowyznaniowość jego mieszkańców.
Według danych z 1 stycznia 2014 r. powierzchnia województwa wynosiła 20 187,02 km², co stanowi 6,5% powierzchni Polski[4].
Województwo jest położone w północno-wschodniej Polsce i graniczy z[5]:
oraz z województwami:
Województwo podlaskie znajduje się na terenach Niziny Podlaskiej, Pojezierza Suwalskiego i Niziny Mazowieckiej. Krajobraz urozmaicony, ukształtowany na północy podczas zlodowacenia bałtyckiego, na pozostałym obszarze podczas zlodowacenia środkowopolskiego. Najwyższe wzniesienia występują na północy, gdzie dominuje krajobraz pagórkowaty pojezierny, obejmujący pojezierza: Zachodniosuwalskie, Wschodniosuwalskie, Ełckie, oraz sandrowy pojezierny (Równina Augustowska); w środkowej i południowej części przeważają równiny peryglacjalne (wysoczyzny: Kolneńska, Białostocka, Wysokomazowiecka, Drohiczyńska, Wzgórza Sokólskie, Międzyrzecze Łomżyńskie, Równina Bielska), urozmaicone wcinającymi się w nie kotlinami i dolinami rzek, na zachodzie leży skraj sandrowej Równiny Kurpiowskiej.
W skład województwa podlaskiego wchodzą następujące krainy historyczno-etnograficzne:
W wymiarze północ-południe województwo rozciąga się na długości 237 km, to jest 2°07′50″. W wymiarze wschód-zachód rozpiętość województwa wynosi 170 km, co w mierze kątowej daje 2°32′29″.
Współrzędne geograficzne skrajnych punktów:
Najwyższym punktem jest wierzchołek Rowelskiej Góry – 298 m n.p.m.
Klimat w porównaniu z innymi regionami Polski jest bardziej surowy, a Suwałki są nazywane „polskim biegunem zimna”. Jest on pod silnym wpływem mas powietrza kontynentalnego; średnia roczna temperatura powietrza poniżej 7 °C, w części północno-wschodniej poniżej 6,5 °C. Jest to jeden z chłodniejszych obszarów w kraju (zimy najchłodniejsze w Polsce, poza górami, o temp. poniżej 5,5 °C); amplitudy temperatur powyżej 23 °C, większe niż przeciętne w kraju. Opady wynoszą średnio 550 mm na południu województwa, do 700 na północy. Z warunków klimatycznych wynikają długi okres zalegania pokrywy śnieżnej (ponad 3 miesiące) oraz skrócony okres wegetacyjny roślin 190–205 dni.[potrzebny przypis]
Województwo podlaskie jest podzielone na 14 powiatów oraz 3 miasta na prawach powiatu.
Powierzchnia stan na 31 grudnia 2017[2], liczba ludności stan na 30 czerwca 2020[6].
Według danych z 30 czerwca 2020 r. województwo miało 1 176 576 mieszkańców, co stanowiło 3,1% ludności Polski[6].
Dane z 30 czerwca 2020 r.[6]:
Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
---|---|---|---|---|---|---|
jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
populacja | 1 176 576 | 100 | 603 254 | 51 | 573 322 | 49 |
powierzchnia | 20 187,02 km² | |||||
gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
58 | 30 | 28 |
Bardzo niska gęstość zaludnienia 61 os./km², największe zaludnienie (poza miastami) w zachodniej i środkowej części województwa podlaskiego; w Białymstoku i okolicach mieszka 1/3 ludności; niższy od średniej krajowej stopień urbanizacji 57,8%; wyższy przyrost naturalny 1,2, ujemne saldo migracji (0,6).
Występuje tu najliczniejsze w Polsce skupisko ludności prawosławnej (ok. 300 tys.)[potrzebny przypis], w Grabarce znajduje się ośrodek pielgrzymek prawosławnych (dane z 1999 roku).
Organem stanowiącym samorządu jest Sejmik Województwa Podlaskiego, składający się z 30 radnych. Siedzibą sejmiku województwa jest Białystok. Sejmik wybiera organ wykonawczy samorządu, którym jest zarząd województwa, składający się z 5 członków z przewodniczącym mu marszałkiem. Obecny skład zarządu przedstawia się następująco: marszałek – Artur Kosicki, wicemarszałkowie: Marek Olbryś, Sebastian Łukaszewicz, członkowie zarządu: Wiesława Burnos i Marek Malinowski.
Organem administracji rządowej jest wojewoda, wyznaczany przez Prezesa Rady Ministrów. Siedzibą wojewody jest Białystok[8], gdzie znajduje się Podlaski Urząd Wojewódzki w Białymstoku. W ramach urzędu działa także delegatura w Łomży[9]. Obecnie wojewodą jest Jacek Brzozowski, a wicewojewodami Paweł Krutul i Ewa Kulikowska[10][11].
W 2012 r. produkt krajowy brutto woj. podlaskiego wynosił 36,1 mld zł, co stanowiło 2,2% PKB Polski. Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca wynosił 30,1 tys. zł (71,7% średniej krajowej), co plasowało podlaskie na 14. miejscu względem innych województw[12].
W 2010 r. produkcja sprzedana przemysłu w woj. podlaskim wynosiła 16,7 mld zł, co stanowiło 1,7% produkcji przemysłu Polski. Sprzedaż produkcji budowlano-montażowej w podlaskim wynosiła 4,8 mld zł, co stanowiło 3,0% tej sprzedaży Polski[13].
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie mieszkańca woj. podlaskiego w 3. kwartale 2011 r. wynosiło 3220,88 zł, co lokowało je na 11. miejscu względem wszystkich województw[14].
We wrześniu 2019 r. liczba zarejestrowanych bezrobotnych w województwie obejmowała ok. 32,8 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 6,9% do aktywnych zawodowo[15].
Według danych z 2011 r. 11,0% mieszkańców w gospodarstwach domowych woj. podlaskiego miało wydatki poniżej granicy ubóstwa skrajnego (tzn. znajdowało się poniżej minimum egzystencji), co stanowiło największy odsetek względem innych województw[16].
Według danych z 31 grudnia 2012 r. w woj. podlaskim lasy obejmowały powierzchnię 618,4 tys. ha, co stanowiło 30,6% jego powierzchni. 32,7 tys. ha lasów znajdowało się w obrębie parków narodowych[17].
W rozległych lasach i puszczach (Puszcza Białowieska, Augustowska, Knyszyńska, Zielona), z których niektóre jako jedyne w Europie zachowały swój pierwotny charakter, można spotkać bogactwo unikatowej fauny i flory.[potrzebny przypis] Spotkać tu można łosie, wilki, rysie i żubry żyjące w Puszczach Białowieskiej oraz Knyszyńskiej.
Na terenie województwa istnieją 4 parki narodowe, w tym najstarszy w Polsce Białowieski Park Narodowy, a także o największej powierzchni, czyli Biebrzański Park Narodowy. Dwa pozostałe parki narodowe to wigierski i narwiański.
Ochrona przyrody i środowiska naturalnego w województwie podlaskim obejmuje także 3 parki krajobrazowe, 85 rezerwatów przyrody oraz 2051 pomników przyrody.
87 rezerwatów przyrody oraz liczne obszary chronionego krajobrazu.
Na terenie województwa podlaskiego znajduje się 36 linii kolejowych, z których 6 jest liniami szerokotorowymi.
Województwo podlaskie posiada 17 pojazdów szynowych zakupionych przez Urząd Marszałkowski, z których 11 stanowią spalinowe zespoły trakcyjne i autobusy szynowe, a pozostałe to sześć elektrycznych zespołów trakcyjnych. Przewoźnikiem obsługującym tabor należący do Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego jest Polregio.
Seria | Typ | Numery | Liczba | Producent / Modernizator | Źródło |
---|---|---|---|---|---|
EN57AL | Pafawag 5B/6B | 1529, 1536, 1543 ÷ 1544, 1551, 1555 | 6 | Pafawag ZNTK Mińsk Mazowiecki |
|
SA105 | 213Ma | 103 | 1 | ZNTK Poznań | |
SA108 | 215M | 007, 009 | 2 | ZNTK Poznań | |
SA133 | 218Mc | 001 ÷ 002, 009 ÷ 012, 019 ÷ 020 | 8 | Pesa |
W województwie podlaskim działa centrum powiadamiania ratunkowego, które znajduje się w Zaściankach i które obsługuje zgłoszenia alarmowe kierowane do numerów alarmowych 112, 997, 998 i 999[20].
Województwo podlaskie, jakkolwiek w niewielkim stopniu pokrywało się z aktualnym obszarem, istniało pod tą nazwą także w latach 1513–1795 (Województwo podlaskie (I Rzeczpospolita)) i 1816–1837. Poniżej jednostki administracyjne istniejące dawniej na obszarze aktualnego województwa podlaskiego.
Polska Rzeczpospolita Ludowa / III Rzeczpospolita
II wojna światowa
II Rzeczpospolita
I wojna światowa
Imperium Rosyjskie
Królestwo Polskie (kongresowe)
Księstwo Warszawskie
Królestwo Prus
Korona Królestwa Polskiego
Wielkie Księstwo Litewskie
Królestwo Polskie
Księstwo Halicko-Wołyńskie
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.