Không lực Việt Nam Cộng hòa
Godło
Państwo

 Wietnam Południowy

Siły zbrojne

Siły Zbrojne Republiki Wietnamu

Nazwa skrócona

VNAF

Data utworzenia

1955

Data likwidacji

1975

Znak rozpoznawczy

Najwyższe dowództwa
Wojskowe

Tan Son Nhut Airbase (Sajgon)

Wietnamskie Siły Powietrzne (wiet. Không lực Việt Nam Cộng hòa ; KLVNCH, ang. Vietnam Air Force; VNAF) – nieistniejące wojska lotnicze Republiki Wietnamu (Wietnamu Południowego), zlikwidowane w 1975 roku, po zajęciu całego Wietnamu przez wojska Wietnamu Północnego.

Historia

F-5A przekazane przez irańskie IIAF w 1973 roku

W marcu 1949 roku cesarz Bảo Đại oficjalnie zwrócił się o francuską pomoc w sformowaniu lotniczego ramienia wietnamskiego wojska. początkowy personel opierał się weteranach, którzy w czasie II wojny światowej latali we Francuskich Siłach Powietrznych na B-26 Marauder. W marcu 1952 w Nha Trang utworzono ośrodek szkoleniowy, a rok armia otrzymała dwa lekkie Morane-Saulnier MS.500 Criquet (łącznie 40 pozostawionych po uzyskaniu niepodległości w 1955). W 1954 roku Francuzi zaczęli przysyłać transportowe Dassault MD.315 Flamant (łącznie 10 sztuk). Wietnamscy piloci byli wysłani do Francji w celu przeszkolenia na bardziej zaawansowane maszyny. W maju 1954 roku, po zajęciu przez komunistów miasta Điện Biên Phủ, Francja nie kontrolowała już północy Indochin i postanowiono utworzyć na południu niepodległą Republikę Wietnamu, 31 stycznia 1955 utworzono Wietnamskie Siły Powietrzne. Francuscy piloci i mechanicy pozostali jednak w kraju do końca 1956 roku, pozostawili oni po sobie także 22 C-47 oraz 69 Grumman F8F Bearcat, podstawowy wietnamski samolot uderzeniowy w latach 50.

USS Midway transportuje na Guam ponad 100 maszyn dawnych VNAF w maju 1975 roku

W czasach wojny wietnamskiej, w odróżnieniu od lotnictwa z północy, VNAF nie odrywały istotnej roli, ponieważ większość misji wykonywały samoloty amerykańskie. Samoloty VNAF zapewniały jedynie wsparcie dla wojsk lądowych, trzymając się daleko do północnowietnamskich MiGów lub ciężkich amerykańskich bombardowań, ich potencjał był wykorzystany jednak do działań w czasie Wojny domowej w Kambodży i Królestwie Laosu. Dopiero w latach 70., gdy Stany Zjednoczone chciały wycofać swoje wojsko z Wietnamu, kraj otrzymał dużą liczbę sprzętu, aby móc samodzielnie przeciwstawić się zagrożeniu północy.

W 1967 roku F-5 stały się pierwszymi odrzutowymi samolotami w VNAF. Przekazano 17 maszyn w konfiguracji jednomiejscowej i 2 w szkolno-bojowej. Zdemontowane zostały przed przybyciem sondy do tankowania w powietrzu. Wśród maszyn były też samoloty F-5C. Odbyto w czerwcu tego samego roku około 400 misji bojowych. Podniesiono tymi maszynami nie tylko potencjał bojowy, ale również morale personelu. Liczba samolotów zwiększała się. W sumie dzięki dwóm programom dostarczono 118 samolotów. Aby umożliwić realizację planów zawieszenia broni między USA, a Wietnamem Północnym wypożyczono również samolot od innych państw jak: Iran - 32 sztuki, Tajwan - 47 sztuk, Korea Południowa - 36 sztuk. Oraz USAF przysłało odkupione od Iranu 2 sztuki F-5A i 7 sztuk F-5B. Brały one aktywnie udział w wojnie. Stracono je zarówno w powietrzu jak i na ziemi oraz w wypadkach. Przed upadkiem kraju zdarzało się, że samoloty wpadały w ręce wroga. Wietnam Północny używał ich w liczbie około 87 sztuk[1].

W 1972 roku USA nie zgodziły się na przekazanie podstawowego myśliwca amerykańskiego, McDonnell Douglas F-4 Phantom II, siły powietrzne mogły liczyć jednak na dużą liczbę lekkich Northrop F-5, uważanego za amerykańskiego odpowiednika MiG-21. Oprócz maszyn sfinansowanych przez USA, wiele myśliwców F-5A/B do Wietnamu Południowego przekazała Korea Południowa, Iran i Tajwan, pomocy udzieliła też Australia. W 1974 roku siły powietrzne urosły pod względem liczności do szóstych na świecie, licząc 63 tysiące personelu i 2075 statków powietrznych, w tym większość stanowiły śmigłowce i samoloty wsparcia. W linii znajdowało się: 6 eskadr F-5A/B Freedom Fighter, 2 eskadry F-5E/F Tiger II, 10 eskadr A-37B Dragonfly, 3 eskadry A-1H Skyraider, 2 eskadry AC-119G/K, 1 eskadra AC-47D Spooky i 22 eskadry UH-1. Oprócz Nha Trang duże bazy znajdowały się w Tân Sơn Nhất, Biên Hoà Sóc Trăng i Phù Cát. Pomimo walki do końca armia południa nie była w stanie zapobiec upadku Sajgonu 30 kwietnia 1975 roku, w związku z tym ponad 200 samolotów ewakuowano do Tajlandii. Dziesiątki wietnamskich śmigłowców UH-1, czy CH-47 wylądowało na pokładach lotniskowców VII floty, transportując uciekających na własną rękę wojskowych i ich rodziny, następnie spychano je do wody, by zrobić miejsce dla własnych śmigłowców. Najbardziej znane jest lądowanie na pokładzie USS Midway nieprzystosowanego do takich zadań samolotu Cessna O-1 Bird Dog[2]. Po operacji Frequent Wind znaczna część personelu zamieszkała w USA, a uratowane samoloty rozdysponowano pomiędzy amerykańskich sojuszników w regionie. W ręce Ludowej Armii wpadło 1109 statków powietrznych z południa, w tym 60 F-5A, 27 F-5E, 95 A-37, 26 A-1, 38 C-47, 14 C-130, 33 C-7A. Wiele UH-1H, CH-47A, A-37B i F-5E służyło w Wietnamskich Ludowych Siłach Powietrznych do lat 90., te ostatnie przekazano też do testów w ZSRR, Czechosłowacji i Polsce[3][4].

Wyposażenie

Samolot Typ Wersja Dost. Rok Uwagi
Samoloty bojowe

Stany Zjednoczone Northrop F-5 Freedom Fighter
lekki myśliwiec/
myśliwsko-bombowy/
rozpoznawczy
F-5A
F-5B
RF-5A
F-5E
158
8
10
60
1967
1972
1973
[5][6] F-5A: 50 ex-tajwańskich, 36 ex-koreaańskich (i 8 RF-5A), 34 ex-irańskie, 25 ex-USAF, 8 niedoszłych libijskich, 5 innych; F-5E w ramach Military Assistance Program (MAP).

Stany Zjednoczone Douglas A-1 Skyraider
samolot bliskiego wsparcia A-1D
A-1H
175
138
1960
1964
ex-USA i MAP

Stany Zjednoczone Cessna A-37 Dragonfly
lekki samolot szturmowy A-37B 254 1968 Military Assistance Program
Samoloty transportowe

Stany Zjednoczone Lockheed C-130 Hercules
ciężki transportowiec C-130A 34 1972 ex-USA, MAP

Stany Zjednoczone Fairchild C-123 Provider
średni transportowiec C-123B
C-123K
3
31
1964
1971
ex-USA

Kanada De Havilland Canada DHC-4 Caribou
lekki transportowiec C-7B 36 1972 ex-USA

Stany Zjednoczone Fairchild C-119 Flying Boxcar
lekki transportowiec
samolot wsparcia
C-119G
AC-119G/K
90
44
1968
1971
ex-USA i MAP, AC-119G Shadow i AC-119K Stinger to wersje uzbrojone w szybkie działka.

Stany Zjednoczone Douglas C-47 Skytrain
lekki transportowiec
samolot wsparcia
SIGINT
C-47A
AC-47D Spooky
EC-47
130
23
27
1955
1969
1972
22 ex-francuskie C-47A., reszta ex-USA lub MAP.

Stany Zjednoczone Cessna U-17
użytkowy / łącznikowy U-17A/B 100 1963 MAP
Samoloty szkolno-treningowe

Stany Zjednoczone Cessna O-1 Bird Dog
samolot obserwacyjny/
treningowy
O-1A 319 1956 ex-USA, MAP

Stany Zjednoczone Cessna O-2 Skymaster
samolot obserwacyjny/
treningowy
O-2A 35 b/d

Stany Zjednoczone North American T-28 Trojan
samolot wsparcia/
szkolny
T-28D 75 1961 MAP
Stany Zjednoczone North American T-6 Texan szkolenie podstawowe T-6G 55 1955 ex-USA
Stany Zjednoczone Cessna T-37 Tweet szkolenie podstawowe T-37B 24 b/d
Stany Zjednoczone Cessna T-41 Mescalero szkolenie wstępne T-41D 42 1968 MAP
Śmigłowce

Stany Zjednoczone Bell UH-1 Iroquois
śmigłowiec wielozadaniowy UH-1B
UH-1H
18
899
1964
1967
ex-USA

Stany Zjednoczone Sikorsky H-34 Choctaw
śmigłowiec transportowy CH-34C 230 1963
Stany Zjednoczone Sikorsky H-19 Chickasaw śmigłowiec transportowy 10
6
1958
1961
10 ex-francuskich

Stany Zjednoczone Boeing CH-47 Chinook
ciężki śmigłowiec transportowy CH-47A 70 1970 ex-USA
Stany Zjednoczone Bell H-13 Sioux śmigłowiec szkolny OH-13 8 1956

Przypisy

  1. Michał Gajzler, Northrop F-5 A/B Freedom Fighter Cz. 2, str. 69-70, Lotnictwo 4 (2016), ISSN 1732-5323
  2. Album: USS Midway, Operation Frequent Wind.. [dostęp 2012-08-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-11)].
  3. "Stranger in strangers land" (ang.)
  4. Muzeum Lotnictwa Polskiego
  5. The South Vietnam Northrop F-5A Enthusiast Page. [dostęp 2012-08-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-24)].
  6. The South Vietnam Northrop F-5E Enthusiast Page

Linki zewnętrzne

  • Galerie z czasów istnienia VNAF.. vnafmamn.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-04-20)].
  • Operation New Life April 23 - October 16, 1975

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się