W osiemdziesiąt dni dookoła świata
Le Tour du monde en quatre-vingts jours
Ilustracja
Ilustracja z francuskiego wydania Hetzela
Autor

Juliusz Verne

Typ utworu

powieść przygodowa

Wydanie oryginalne
Miejsce wydania

Francja

Język

francuski

Data wydania

1872

Wydawca

Pierre-Jules Hetzel

Pierwsze wydanie polskie
Data wydania polskiego

1873

Wydawca

Józef Grajnert

Przekład

Józef Grajnert

poprzednia
Wyspa błądząca
następna
Tajemnicza wyspa

W osiemdziesiąt dni dookoła świata (inne wersje tytułów wydań po polsku: Podróż na około świata w osiemdziesięciu dniach, Podróż naokoło świata w 80-ciu dniach, Podróż naokoło świata w ośmdziesiąt dni, W 80 dni dookoła świata)[1] (fr. Le tour du monde en quatre-vingt jours) – najpopularniejsza jednotomowa powieść francuskiego pisarza Juliusza Verne’a, która została opublikowana po raz pierwszy w 1872 roku. Należy do cyklu powieściowego Niezwykłe podróże.

Pierwszy polski przekład, dokonany przez Józefa Grajnerta, został wydany w 1873 roku. Tłumaczenie Zbigniewa Florczaka osiągnęło udokumentowany nakład 788620 egzemplarzy[2].

Treść

Fileas Fogg.

Głównym bohaterem opowieści jest angielski dżentelmenPhileas Fogg, znany jako stateczny, bogaty, acz skromny samotnik. Zaskoczeniem dla wszystkich jest zdarzenie, podczas którego zakłada się o 20.000 funtów szterlingów ze swoimi znajomymi z gry w wista, że objedzie świat wokoło w ciągu 80 dni. W podróż rusza z nowo najętym, francuskim służącym – Passepartout (w przekładach polskich – Obieżyświat). Po piętach depcze im angielski detektyw – Fix, który jest przekonany, że Fileas Fogg jest sprawcą kradzieży znacznej kwoty pieniędzy z londyńskiego banku.

Passepartout (Obieżyświat).

Podróż, odbywana za pomocą wielu środków lokomocji (pociągi, statki parowe, wierzchem na słoniu czy za pomocą bojera), urozmaicona jest przygodami, które utrudniają punktualnye dotarcie do celu. Spośród licznych przygód wymienić można uratowanie przez bohaterów Audy, wdowy po hinduskim maharadży od rytuału sati (spalenia na stosie pogrzebowym męża), napad Indian na pociąg w czasie podróży przez Stany Zjednoczone, brak paliwa na statku płynącym do Europy. Również Fix wielokrotnie utrudnia Foggowi podróż, m.in. rozdzielając go na pewien czas ze swoim asystentem.

Ważnym punktem książki jest paradoks czasowy, związany z okrążaniem Ziemi w kierunku wschodnim. Wskutek tego dla podróżnych dni są krótsze. Fogg, licząc kolejne dni podróży, jest przekonany, że wrócił do Anglii w ostatnim dniu. Gdy już na angielskiej ziemi zostaje zatrzymany przez Fixa i spędza ostatnią, kluczową dla wygrania zakładu noc w areszcie, jest pewien, że przegrał zakład. Następnego ranka okazuje się, że prawdziwi złodzieje zostali zatrzymani, a Fogg dowiaduje się, że wskutek podróży na wschód zyskał jeden dzień, dzięki czemu zjawia się w klubie Reforma do oznaczonej godzinie i wygrywa zakład. Książka kończy się małżeństwem Fogga i Audy.

Bohaterowie

Pani Aouda (Auda).
  • Filip Fogg[3] (lub Fileas Fogg, czytaj: Filias Fogg) jest Anglikiem mieszkającym w Londynie przy Saville Row Burlington Gardens pod numerem 7. Nie bywa na giełdzie. Posiada spory majątek. Wygrane z gry w wista przeznacza na cele dobroczynne. Jego ulubionymi zajęciami są: gra w wista oraz czytanie gazet. Zatrudnia zawsze jednego służącego. Jest bardzo dokładny.
  • Fixdetektyw tropiący podróżnika, który podejrzewał, że Fogg był poszukiwanym przez Scotland Yard złodziejem, który okradł jeden z londyńskich banków
  • Obieżyświat (org.: Passepartout, czytaj: Paspartu)[4], pochodzący z Francji służący Phileasa Fogga. Pracował jako śpiewak, cyrkowiec, nauczyciel gimnastyki, sierżant straży pożarnej.
  • Auda (org. Aouda), piękna, mądra, skromna Hinduska, pochodząca z bogatego parsyjskiego rodu kupców w Bombaju. Została uratowana przez Fogga i Obieżyświata z ceremonii sati w Pilladźi, kiedy miała spłonąć na stosie wraz ze swoim zmarłym mężem radżą Bundelkhandu. Podróżowała z nimi aż do Europy.

Geneza powieści

Detektyw Fix.
Mapa ilustrująca trasę podróży, umieszczona we francuskim wydaniu.
- Oto jestem, panowie. (fr. „Me voici, messieurs”, disait-il.)
Powrót Fileasa Fogga, ilustracja z pierwszego francuskiego wydania z 1872 roku.

Bezpośrednim bodźcem, który skłonił autora do napisania powieści, było otwarcie w 1869 Kanału Sueskiego. Połączył on Morze Śródziemne z Morzem Czerwonym i wyeliminował potrzebę opływania Afryki.

Za życia Verne’a niezwykle popularna (a dla autora dochodowa) była sztuka teatralna na motywach powieści, wystawiana w Paryżu z niezwykłym rozmachem i z udziałem żywych zwierząt (m.in. słonia).

W kulturze

Pojawiły się liczne adaptacje filmowe, zazwyczaj istotnie różniące się fabułą od literackiego pierwowzoru (np. w filmie Coracciego z 2004 r. głównym bohaterem jest Passepartout, grany przez Jackiego Chana).

Pojawiły się także sceniczne adaptacje książki:

Zobacz też

Przypisy

  1. Winicjusz Łachaciński, Bibliografia polskich przekładów utworów Juliusza Verne’a, Oficyna Wydawnicza Ajaks, Pruszków 1996, strony 25-30, ISBN 83-87103-28-4
  2. Internetowa bibliografia polskich wydań utworów Juliusza Verne’a, dostęp 22 sierpnia 2008 r.. [dostęp 2014-11-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (16 listopada 2014)].
  3. Zobacz: Podróż naokoło świata w ośmdziesiąt dni – takie imię nosi główny bohater powieści w anonimowym przekładzie z roku 1923.
  4. Jules Verne W 80 dni dokoła świata, wyd. WAZA
  5. https://www.terazteatr.pl/aktualnosci/w-80-dni-dookola-swiata-recenzja,2958
  6. W 80 dni dookoła świata. Tam i z powrotem [online], Teatr Śląski [dostęp 2018-03-08] (pol.).
  7. Tam i z powrotem [online], teatralny.pl [dostęp 2020-06-01].
  8. Chcemy stworzyć w mieście namiastkę teatru - stowarzyszenie MusicAll [online], RudaSlaska.com.pl, 8 grudnia 2016 [dostęp 2018-03-08] (pol.).

Bibliografia

  • Marguerite Allotte de la Fuÿe, Jules Verne, sa vie, son œuvre, Les Documentaires, Simon Kra, 6 Rue Blanche, Paris, 1928 (w języku francuskim)
  • Jean Jules-Verne, Jules Verne. A Biography, Macdonald and Jane’s, London, 1976, ISBN 0-356-08196-6 (w języku angielskim)
  • Peter Costello, Jules Verne. Inventor of Science Fiction, Hodder and Stoughton, London Sydney Auckland Toronto 1978, ISBN 0-340-21483-X (w języku angielskim)
  • Simone Vierne, Jules Verne, Éditions Balland, 1986, ISBN 2-7158-0567-5 (w języku francuskim)
  • Brian Taves, Stephen Michaluk Jr., The Jules Verne Encyclopedia, Scarecrow Press Inc., Lanham, Md. & London, 1996, ISBN 0-8108-2961-4
  • Volker Dehs, Jules Verne. Eine kritische Biographie, Artemis & Winkler, Düsseldorf und Zürich 2005, ISBN 3-538-07208-6 (w języku niemieckim)
  • William Butcher, Jules Verne. The Definitive Biography, Thunder's Mouth Press, New York 2006, ISBN 978-1-56025-854-4 (w języku angielskim)
  • Jan Tomkowski, Juliusz Verne – tajemnicza wyspa?, Warszawa: „Nowy Świat”, 2005, ISBN 83-7386-166-1, OCLC 749432516.
  • Herbert R Lottman, Juliusz Verne, Jacek Giszczak (tłum.), Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1999, ISBN 83-06-02751-5, OCLC 177314257.

Linki zewnętrzne

  • Podróż naokoło świata w 80-ciu dniach – tekst polskiego przekładu powieści Juliusza Verne’a z 59 ilustracjami Alphonse’a de Neuville’a i Léona Benetta
  • Kilkanaście wersji tekstu w kilku językach w Jules Verne Virtual Library (mirror) (fr. • ang. • ros. • niderl. • węg.)
  • Wideo książka „W osiemdziesiąt dni dookoła świata” na YouTube (fr.)
  • Darmowa Wideo książka „W osiemdziesiąt dni dookoła świata” na YouTube (ang.)
  • Polskie wydania powieści w bibliotece Polona

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się