| |
 generał brygady
| |
| Data i miejsce urodzenia |
2 lipca 1908 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
2 maja 1999 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Stanowiska |
z-ca d-cy ds. polityczno-wychowawczych 1 DP oraz |
| Główne wojny i bitwy | |
| Późniejsza praca |
minister kultury i sztuki (1952–1956), wiceminister kultury i sztuki (1948–1952), poseł do KRN (1945–1947), na Sejm Ustawodawczy (1947–1952) i na Sejm PRL I, IV, V i VI kadencji (1953–1956, 1965–1976), przewodniczący Radiokomitetu (1956–1972), prezes Zarządu Głównego ZBoWiD (1980–1983) |
| Odznaczenia | |
                  
| |
Włodzimierz Sokorski, ps. „Andrzej Sokora” (ur. 19 czerwca?/2 lipca 1908 w Aleksandrowsku, zm. 2 maja 1999 w Warszawie) – polski wojskowy, generał brygady Wojska Polskiego, pisarz, dziennikarz, publicysta, i polityk. Minister kultury i sztuki (1952–1956), przewodniczący Komitetu ds. Radia i Telewizji (1956–1972), zastępca członka Komitetu Centralnego PZPR; poseł do Krajowej Rady Narodowej, na Sejm Ustawodawczy oraz na Sejm PRL I, IV, V i VI kadencji; prezes Zarządu Głównego Związku Bojowników o Wolność i Demokrację (1980–1983). Budowniczy Polski Ludowej.
.jpg)
Syn nauczyciela Michała i Katarzyny Poleskiej Szczypiłło. Okres I wojny światowej spędził w domu dziadka koło Jałty[1]. W latach 1924–1926 uczeń Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki w Łomży.
Od 1924 do 1927 należał do Komunistycznego Związku Młodzieży Polski. Od 1927 do 1938 był członkiem Komunistycznej Partii Polski (w latach 1929–1931 sekretarz generalny tej partii). W latach 1928–1931 działał jednocześnie w Polskiej Partii Socjalistycznej – Lewicy (na I zjeździe tej partii w 1929 wraz z Władysławem Gomułką wchodził w skład Komisji Programowej oraz został członkiem Komitetu Centralnego[2]). W latach 1931–1935 więziony za działalność polityczną w więzieniach w Łodzi, we Wronkach i w Białymstoku; w 1934 za protest przeciw odebraniu więźniom cywilnej odzieży był karany karcerem, a za ogłoszenie głodówki został pobity przez strażników[3]. Ukończył studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Warszawskiego. W 1936 pod pseudonimem Andrzej Sokora opublikował powieść Rozdarty bruk.
Uczestnik wojny obronnej w 1939, podczas II wojny światowej przebywał w Związku Radzieckim. W latach 1939–1941 pracował w Kolejach Państwowych ZSRR w Kowlu, a po ataku Niemiec na Związek Radziecki wcielony do Korpusu Ochrony Kolei, w którym służył początkowo w Charkowie, a w 1942 w Stalingradzie. Uzyskał stopień majora. Działacz ruchu związkowego w Kujbyszewie i Tbilisi. W latach 1943–1944 był współorganizatorem Związku Patriotów Polskich. Po sformowaniu Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR, był zastępcą dowódcy do spraw polityczno-wychowawczych 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki, następnie 1 Korpusu Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR. Usunięty z tej funkcji po stworzeniu (wraz z Jakubem Prawinem) dokumentu programowego „O co walczymy” znanego jako „Tezy nr 1”, zakładającego wprowadzenie po wojnie w Polsce systemu tzw. demokracji zorganizowanej. Zakładał on przejęcie rządów w kraju przez armię polską tworzoną w Związku Radzieckim z pominięciem partii komunistycznej. Widział także możliwość korekt na korzyść Polski linii Curzona. Poglądy swoje prezentował na łamach prasy 1 Korpusu oraz na odprawach jego oficerów[4]. Uczestnik bitwy pod Lenino.
W latach 1941–1945 należał do Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (bolszewików), a od 1943 jednocześnie do Polskiej Partii Robotniczej, z którą w 1948 przystąpił do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (był delegatem na sześć pierwszych jej zjazdów). Pełnił mandat poselski do Krajowej Rady Narodowej, na Sejm Ustawodawczy i na Sejm PRL I, IV, V i VI kadencji (kolejno z okręgów: Łomża, Chorzów, Kielce i Radzyń Podlaski). Od 1948 do 1975 był zastępcą członka Komitetu Centralnego PZPR. W latach 1945–1948 był sekretarzem Komisji Centralnej Związków Zawodowych.
Od 21 listopada 1952 do 19 kwietnia 1956 był ministrem kultury i sztuki (wcześniej, od marca 1948 do listopada 1952, podsekretarzem stanu w tym resorcie), jednym z głównych promotorów tzw. realizmu socjalistycznego (socrealizmu). W listopadzie 1953 telewizja wyemitowała pierwsze przedstawienie Teatru Telewizji.
W latach 1956–1960 był przewodniczącym Komitetu do Spraw Radiofonii „Polskie Radio”, od 1960 do 1973 Komitetu do Spraw Radia i Telewizji „Polskie Radio i Telewizja”. Do współpracy w radiu i telewizji udało mu się pozyskać wielu ludzi kultury i sztuki, między innymi Stanisława Grochowiaka, Adama Hanuszkiewicza, Jerzego Antczaka, Jerzego Wasowskiego i Jeremiego Przyborę, Jerzego Janickiego i Olgę Lipińską. Z jego inicjatywy Karol Małcużyński stworzył Monitor, Irena Dziedzic Tele-Echo, a w radiu rozpoczęto nadawanie audycji Popołudnie z młodością[5].
Od 1966 do 1990 był redaktorem naczelnym „Miesięcznika Literackiego”[6].
Wieloletni członek Rady Naczelnej i Zarządu Głównego Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. Od 1969 był członkiem prezydium[7][8], a w latach 1980–1983 prezesem ZG ZBoWiD. Był też członkiem Narodowej Rady Kultury oraz przewodniczącym Komitetu Budowy Pomnika Kościuszkowców w Warszawie. W październiku 1988, z okazji 70-lecia Niepodległości oraz 45-lecia ludowego Wojska Polskiego, został awansowany uchwałą Rady Państwa do stopnia generała brygady w stanie spoczynku. Nominację wręczył mu w Belwederze I sekretarz KC PZPR, przewodniczący Rady Państwa PRL, gen. armii Wojciech Jaruzelski. Był długoletnim członkiem Komitetu Redakcyjnego kwartalnika KC PZPR „Z Pola Walki”, w którym publikowano artykuły na temat historii polskiego oraz międzynarodowego ruchu robotniczego i komunistycznego. 28 listopada 1988 wszedł w skład Honorowego Komitetu Obchodów 40-lecia Kongresu Zjednoczeniowego PPR – PPS – powstania PZPR, któremu przewodniczył I sekretarz KC PZPR[9]. W latach 1988–1990 członek Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa[10]. W lutym 1989 wszedł w skład działającej przy tej Radzie Komisji do spraw Upamiętnienia Ofiar Represji Okresu Stalinowskiego[11].
12 października 1988 otrzymał Nagrodę Specjalną Ministra Obrony Narodowej, gen. armii Floriana Siwickiego, za całokształt twórczości literackiej.
Szeroko znany z wesołego cynizmu, umiłowania uciech życia i skłonności do silnego ubarwiania swoich opowieści. Był niejednoznaczną i kontrowersyjną postacią wśród kręgów władzy partyjnej. Pomimo promowania socrealizmu i linii partii komunistycznej, podkreśla się, że jako minister kultury i sztuki zarazem ratował przed represjami część pisarzy i ludzi kultury. Z drugiej strony, Andrzej Wajda działania Włodzimierza Sokorskiego jako ministra kultury określił „hańbą dla polskiej kultury”.
W 1954, kiedy Włodzimierz Sokorski był ministrem kultury, Andrzej Wajda uzyskał państwowe fundusze na realizację filmu Pokolenie. Film ten rozpoczął karierę reżysera Andrzeja Wajdy[12].
Pochowany na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie (kwatera D6-2-41)[13].
Był czterokrotnie żonaty[14], miał trzy córki i syna. Jedną z żon była Halina z domu Snarska (ur. 1920), kolejną aktorka Barbara Klimkiewicz (1936–2010), która w słuchowisku „Matysiakowie” przez kilka kreowała rolę Elżbiety Matysiakowej, pierwszej żony Gienka Matysiaka[15]. Ostatnią żoną była Wiesława Izabella Fedorońko[16].
Włodzimierz Sokorski był autorem m.in. następujących książek:
.jpg)
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.
.svg)