Władysław Tarnowski
Ilustracja
Portret Władysława Tarnowskiego, autorstwa Luigiego Montabone, 1873.
Data i miejsce urodzenia

4 czerwca 1836
Wróblewice

Data i miejsce śmierci

19 kwietnia 1878
u wybrzeży San Francisco w Kalifornii

Zawód, zajęcie

Polski poeta i kompozytor.

Władysław Tarnowski herbu Leliwa, ps. lit.: Ernest Buława, Student (ur. 4 czerwca 1836[1] w majątku Wróblewice koło Drohobycza, zm. 19 kwietnia 1878 u wybrzeży San Francisco w Kalifornii[2]) – polski hrabia, pianista, kompozytor, poeta, dramaturg i tłumacz.

Życiorys

Portret Władysława Tarnowskiego, autorstwa Maurycego Gottlieba, 1877.

Był synem hrabiego Waleriana i Ernestyny Tarnowskich.

Wcześnie rozwinął swoje liczne talenty i już jako kilkulatek przypuszczalnie został przedstawiony Fryderykowi Chopinowi.

Kształcił się najpierw we Lwowie i Krakowie w gimnazjum[3] a następnie na wydziałach prawa i filozofii Uniwersytetu Lwowskiego[4] oraz Uniwersytetu Jagiellońskiego[5] i u Daniela Aubera w konserwatorium paryskim, z przerwą na czas powstania styczniowego (1863–1864).

W powstaniu styczniowym brał czynny udział, pracując w organizacji zasilającej powstanie we Lwowie i jako tajny kurier kursujący między Galicją a Rządem Narodowym w Warszawie[6]. Brał udział także osobiście w walkach zbrojnych[7].

W owym czasie z właściwą sobie weną pisze i komponuje piosenkę Jak to na wojence ładnie, która jest popularna po dzień dzisiejszy, chociaż wykonują się ją obecnie już raczej w przeróbkach.

Pobierał także nauki i doskonalił swoje umiejętności u Ignaza Moschelesa w grze na fortepianie, u Ernsta Friedricha Richtera w kompozycji i u Ferenca Liszta, ceniącego jego technikę fortepianową, którą równał z techniką Antona Rubinsteina i Hansa von Bülowa, a swoje stosunki z nim określał w listach jako przyjacielskie.

W 1860 i 1875 koncertował we Wrocławiu (gdzie wykonywał także własne utwory), we Lwowie w 1875, w Wiedniu, Rzymie[8], Wenecji i Florencji w 1872, następnie w Paryżu w 1873, a także w Grecji, Egipcie i Syrii (których kulturami się fascynował).

Podróżował także do Indii i Japonii.

Ferenc Liszt, koncertując w Rzymie, wykonywał m.in. utwory Władysława Tarnowskiego[9].

Tarnowski zmarł w czasie podróży, w wyniku ataku serca, u wybrzeży San Francisco w Kalifornii, na parowcu Pacyfic płynącym z Japonii do USA.

Kompozycje

Portret Władysława hrabiego Tarnowskiego w stroju wschodnim
  • Kameralne:
    • Kwartet smyczkowy D-dur Skany na Wikimedia Commons[10]
    • Fantasia quasi una sonata (na skrzypce i fortepian) Skany na Wikimedia Commons
    • Souvenir d’un ange (na skrzypce i fortepian) (Wiedeń około 1876, Wyd. V. Kratochwilla) Skany na Wikimedia Commons
  • Fortepianowe:
    • 3 mazurki (3 Mazurkas, Wiedeń około 1870, Wyd. Bösendorfera)
    • 2 pieces:
      • Chart sans paroles
      • Valse-poeme (oba Lipsk około 1870, Wyd. Ch. F Kahuta) Skany na Wikimedia Commons
    • Deux Morceaux:
      • Fantazie-Impromptu
      • Valse-poeme (oba Lipsk około 1870, Wyd. Ch. F Kahuta) Skany na Wikimedia Commons
    • Impromptu „L’adieu de l’artiste” (Wiedeń około 1870, Wyd. J. Gutmanna) Skany na Wikimedia Commons
    • Symfonia d’un drammo d’amore[11]
    • Souvenir de la Canée, (fantazja koncertowa na fortepian)[12]
    • Sonate à son ami Br. Zawadzki (Wiedeń około 1875, Wyd. V Kratochwilla) Skany na Wikimedia Commons
Sonate pour piano composéed et dediée à son ami Br. Zawadzki
    • Grande polonaise quasi rapsodie symphonique (Wiedeń około 1875, Wyd. J. Gutmanna)
    • Extases au Bosphor, fantasie rapsodie sur les melodies orientales op. 10 (Lipsk około 1875 Wyd. Forberga) Skany na Wikimedia Commons
    • Polonez dla Teofila Lenartowicza (1872 r.)[13]
    • Grande Polonaise composée et dediée à son ami T. Lenartowicz (Wiedeń 1874, wyd. J. Gutmanna) Skany na Wikimedia Commons
Grande Polonaise composée et dediée à son ami T. Lenartowicz
    • Marsz żałobny z osobnej całości symfonicznej poświęcony pamięci Augusta Bielowskiego (1876)[14] Wikiźródła Zobacz Marsz żałobny z osobnej całości symfonicznej poświęcony pamięci Augusta Bielowskiego na Wikiźródłach
Marsz żałobny
    • Ave Maria dedykowane J. I. Kraszewskiemu (opublikowane przez niego w: „Album muzeum Narodowego w Raperswyllu”, z roku 1876, str. 577 i str. 578.); (wariacje na tej podstawie: Ave Maria (pieśń na chór i organy; oraz utwór instrumentalny na kwartet smyczkowy)[15],
      Ave Maria
    • „Pensée funebre”[16]
    • Andantino pensieroso (opublikowane pośmiertnie w piśmie „Echo Muzyczne”, cenz. 17 XII 1878)[17]
      Andantino pensieroso
  • Nokturny i romanse:
    • Nocturne dédié à sa soeur Marie (Wiedeń, wydanie nie datowane)[18] Skany na Wikimedia Commons
    • Nuit sombre[19]
    • Nuit claire Skany na Wikimedia Commons[19]
  • Pieśni:
    • Solo: Marsz ułański, zwany też Pieśnią żołnierza, Marszem żołnierzy Langiewicza zaczynający się: „A kto chce rozkoszy użyć”, a dziś bardziej znany ze słów „Jak to na wojence ładnie” (pierwsze publikacje: „Kieszonkowy słowniczek polski z melodiami” Poznań 1889, Wyd. J. Leitgebera i „Piosenka wojenna” Lwów 1908, Wyd. B. Połonieckiego, odpowiednio).
    • Z akompaniamentem fortepianu:
      • Cypressen. Fünf characterische Gesänge – 5 pieśni z których 3 do wierszy Władysława Tarnowskiego, a 2 do wierszy Heinricha Heinego, cały zbiór pieśni inspirowany tomikiem Ludwiga Foglara Cypressen. Dichtungen.[20] z muzyką Władysława Tarnowskiego (Wiedeń 1870, Wyd. Bösendorfera, zbiór zawierający następujące pieśni (skany wszystkich na Wikimedia Commons): Herangedämmert kam der Abend, Die Perle, Die Schwalben, Im Traum sah ich das Lieben, Ich sank verweint in sanften Schlummer[21];,
        Ich sank verweint in sanften Schlummer akompaniament z muzyką w miejsce głosu
      • Neig, o Schöne Knospe Skany na Wikimedia Commons
        Neig, o Schöne Knospe akompaniament z muzyką w miejsce głosu
      • Kennst du die Rosen (oba Wiedeń około 1870, Wyd. J. Gutmanna) Skany na Wikimedia Commons
        Kennst du die Rosen akompaniament z muzyką w miejsce głosu
      • Zwei Gesänge mit Begleitung des Pianoforte: I. Du Buch mit sieben Siegeln, II. Ob du nun Ruhst – 2 pieśni do wierszy Ludwiga Foglara (obie Wiedeń około 1870, Wyd. V. Kratochwilla) Skany na Wikimedia Commons
Du Buch mit sieben Siegeln akompaniament z muzyką w miejsce głosu
Ob du nun ruhst akompaniament z muzyką w miejsce głosu
      • „Au soleil couchant“ do wiersza Wiktora Hugo („Słońce się kłoni”)[22]
      • Still klingt das Glöcklein durch Felder (Wiedeń, 1874, wyd. J. Gutmanna)[23], wersja polska: „Dźwięczy głos dzwonka przez pole”[24].
        Still klingt das Glocklein durch Felder – akompaniament
      • Zwei Gresänhe:
        • Klänge Und Schmerzen
        • Nächtliche Regung (Lipsk około 1870, Wyd. Ch. E. Kahnta)
      • Strofa dello Strozzi e la risposttadi Michalangelo (Wyd. Carisch)[25]
      • Alpuhara w tłumaczeniu niemieckim wiersza Adama Mickiewicza[26][27].
      • Mein kahn, pieśń do wiersza Johanna von Paümanna ps. Hans Max.
  • Sceniczne:
    • Achmed oder der Pilger der Liebe (Achmed, czyli pielgrzym miłości, do własnego libretta. Opublikowano wyciąg fortepianowy, Lipsk około 1875, Wyd. R. Forberga, którego skany w zbiorach cyfrowych Österreichische Nationalbibliothek)[28]
    • Karlińscy (muzyka do własnej sztuki teatralnej, Lwów 1874, Wyd. Gubrynowicz i Schmidt)
    • Joanna Grey (muzyka do własnej sztuki teatralnej, Wiedeń 1875, Wyd V. Kratochwilla)[29]
Joanna GreyRomanza Alastora fortepian zamiast skrzypiec, altówki i wiolonczeli
  • Opracowanie etiudy op. 25, nr 7 F. Chopina na wiolonczelę i fortepian (Lipsk 1874, Wyd. B&H)

Utwory literackie

  • Poezje:
    • Poezye studenta (tomy 1-4, z lat 1863-65):
      • Poezye Studenta – Tom 1. (Lipsk 1863 wyd. F.A. Brockhaus), Wikiźródła Zobacz Poezye Studenta, Tom 1 na Wikiźródłach
      • Poezye Studenta – Tom 3. (Lipsk 1865 wyd. F.A. Brockhaus), Wikiźródła Zobacz Poezye Studenta, Tom 2 na Wikiźródłach
      • Poezye Studenta – Tom 4. (Lipsk 1865 wyd. F.A. Brockhaus), Wikiźródła Zobacz Poezye Studenta, Tom 3 na Wikiźródłach
    • Krople czary (Lipsk 1865, wyd. Paweł Rhode)[30],
    • Szkice helweckie i Talia (Lipsk 1868 wyd. Paweł Rhode), zawierający: Szkice helweckie Wikiźródła Zobacz Szkice helweckie na Wikiźródłach, Talia Wikiźródła Zobacz Talia na Wikiźródłach, Krople czary, część III – silva rerum i Różne wiersze.
    • Piołuny (Drezno 1869 druk J.I. Kraszewski), Wikiźródła Zobacz Piołuny na Wikiźródłach
    • Nowe Poezye (1872 wyd. Księgarnia Seyferta i Czajkowskiego), Wikiźródła Zobacz Nowe poezye na Wikiźródłach
    • Kochankowie ojczyzny (poemat) 1872,
    • Praxytel i Fryne. „Ruch Literacki”. 30, s. 53–54, 22 lipca 1876.  Wikiźródła Zobacz Praxytel i Fryne na Wikiźródłach
    • Pomnik Bielowskiego (1876)[31] Wikiźródła Zobacz Pomnik Bielowskiego na Wikiźródłach
  • Dramaty:
    • Izaak (Lwów 1871), Wikiźródła Zobacz Izaak na Wikiźródłach
    • W serii: Ernesta Buławy Utwory Dramatyczne:
      • Tom I – Karlinscy, Księgarnia Gubrynowicza i Schmidta, 1874. (Do dramatu była dołączona wymieniona uwertura Władysława Tarnowskiego) Wikiźródła Zobacz Karlinscy na Wikiźródłach,
      • Tom II – Joanna Grey, Księgarnia Gubrynowicza i Schmidta, 1874. (Wyd. Lwów, wedle bibliografii podawany jest też rok 1875, z dramatem związana była uwertura Władysława Tarnowskiego, która jednak była dołączana doń później) Wikiźródła Zobacz Joanna Grey na Wikiźródłach,
      • Tom III – Ostatnie sądy kapturowe i Finita la comedia (wzmiankowane w tomie II, zapewne wydane także we Lwowie przez Gubrynowicza i Schmidta),
    • Achmed, pielgrzym miłości (libretto w j. niemieckim Achmed oder die Pilger der Liebe.),
  • Przekłady:
    • Pieśni Osjana, oraz na ich temat: Z dziejów „Ossjana” w Polsce, (wydanie pośmiertne) wyd. M. Arct, Warszawa, 1927.
    • Fr. Brendela:
      • Grundzüge der Geschichte der Musik, z dodatkami m.in. o muzyce polskiej, znana z tłumaczonego tytułu: „Zarysy historyi muzyki” (5 tomów, Lipsk 1866) Wikiźródła Zobacz Zarysy historyi muzyki na Wikiźródłach[32],
      • Liszt jako symfonik, skreślił dr. Brendel, z dodatniem artykułu krytyczno-muzykalnego Ludwika Leona Gozlana spolszczył W.T. (Lwów 1870)[33], Skany na Wikimedia Commons.
    • L. Foglar Męczennicy fantazji. Nowela, w piśmie „Świt”, 1872, nr 6-14. Skany na Wikimedia Commons
    • Cyd, według romancero hiszpańskiego z przekładu Herdera. Cyd pod Ferdynandem Wielkim część 1, „Świt”, 1872, nr 17-26. Skany na Wikimedia Commons
    • Angelo de Gubernatis. Maja. „Ruch Literacki”. 2, 1875.  Wikiźródła Zobacz Maja na Wikiźródłach (także: Angelo de Gubernatis’a Maja, Lwów 1876, Wyd. Gubrynowicz i Schmidt), wydanie osobne (Gubrynowicz i Schmidt, Lwów 1876) z dodatkiem poematu Piękność Władysława Tarnowskiego Skany na Wikimedia Commons
    • Hectora Berlioza:
      • Hektor Berlioz. Nowela przeszłości. 1555. Pierwsza opera.. „Ruch Literacki”. 2, 1876.  (utwór jest pierwszym z Les Soirées de l’orchestre, tj. Wieczorów Orkiestry Hektora Berlioza (lwowski Ruch Literacki, tom z 1 połowy roku 1876, s. 81-84.) Wikiźródła Zobacz Nowela przeszłości. 1555. Pierwsza opera. na Wikiźródłach
      • Grand traité d’instrumentation et d’orchestration modernes[34] pod tłumaczonym tytułem: „O instrumentacji”[35].
    • Bohaterowie Grecji Eugeniusza Yeménis (lwowski Ruch Literacki, w tomie z 2 połowy 1876 r., s. 57-58, 72-73, 90-91, 105-108, 119-120, 135-136, 153-154, 169-170, 184-185, 200-201, 216-217, 233, 246-247, 264-266, 280-281, 295-296), Wikiźródła Zobacz Bohaterowie Grecji na Wikiźródłach
    • Poza wymienionymi, tłumaczył także m.in. Maximiliana Berna, Petera Corneliusa, H. Heinego, W. Irwinga i P. Shelleya.
  • Wydawca i redaktor dokumentów z Archiwum Wróblewieckiego[36]:
    • Archiwum Wróblewieckie – Zeszyt I (pierwodruk: Poznań 1869, wyd. autora, dla Komisu Księgarni Jana Konstantego Żupańskiego, drukarnia J.I. Kraszewskiego w Dreźnie) zawierający: Urszula z Ustrzyckich Tarnowska, Wspomnienia damy polskiéj z XVIII. wieku. Wikiźródła Zobacz Wspomnienia damy polskiéj z XVIII. wieku na Wikiźródłach, Kazimierz Ustrzycki, Hymn na stuletnią obronę Wiednia. Wikiźródła Zobacz Hymn na stuletnią obronę Wiednia na Wikiźródłach, Jan Henryk Dąbrowski, Proklamacya Generała Dąbrowskiego. Wikiźródła Zobacz Proklamacya Generała Dąbrowskiego na Wikiźródłach, Stanisław Górski, Tomicyanów ustęp, r. 1536–1537.[37] Wikiźródła Zobacz Tomicyanów ustęp, r. 1536–1537. na Wikiźródłach;
    • Archiwum Wróblewieckie – Zeszyt II (Lwów 1876 druk K. Piller) zawierający: „Pamiętnik damy polskiej” Urszuli z Ustrzyckich Tarnowskiej[38];
    • Archiwum Wróblewieckie – Zeszyt III (Lwów 1878 wyd. Karol Wild) zawierający: Wikiźródła Historję Królów Elekcyjnych Ignacego Potockiego, Wikiźródła Manifest Generalności Barskiej, Listy: Ignacego Potockiego, Katarzyny z Potockich Kossakowskiej, Juliana Ursyna Niemcewicza;
    • Urszula z Ustrzyckich Tarnowska. Król Hieronim w Warszawie w 1812 roku. „Ruch Literacki”. 30, s. 54–55, 22 lipca 1876.  (jako niepublikowane uzupełnienie Archiwum Wróblewieckiego). Wikiźródła Zobacz Król Hieronim w Warszawie w 1812 roku na Wikiźródłach

Jego wiersze i teksty utworów muzycznych, artykuły, recenzje utworów literackich i kompozycji muzycznych ukazywały się w licznych pismach (m.in. w Ruchu literackim i Tygodniku ilustrowanym, Gazecie Narodowej, Dzienniku Literackim, Dzienniku Poznańskim, Gazecie Polskiej ukazującej się w Chicago, Mrówce, Świcie, Tygodniu Politycznym, Naukowym , Literackim i Artystycznym ukazującym się w Dreźnie pod red. J.I. Kraszewskiego) oraz Kłosach.

Władysław był mecenasem sztuki i kolekcjonerem, we Wróblewicach stworzył muzeum[39], oraz wybudował szkołę i finansował naukę w niej dzieci z Wróblewic[40].

Szkółka wiejska we Wróblewicach – obraz Artura Grottgera z roku 1865.[41]

Wywód przodków[42][43]

Leliwa hrabiów Tarnowskich
Prapradziadkowie

Hrabia SIR
Józef Mateusz Tarnowski
(po 1705-1744)
∞ przed 1728
Róża Konstancja Dunin-Karwicka
herbu Łabędź
(1710-1733)

Hrabia
Feliks Szczęsny Czacki
herbu Świnka
(1723-1790)
∞ ok. 1750
∞?
Hrabianka
Katarzyna Małachowska
herbu Nałęcz
(ok. 1740-?)

Hrabia
Benedykt Stroynowski
herbu Strzemię
(1720-?) ∞1750
Marianna Brodzka
(ok. 1720-?)

Hrabia SIR
Kajetan Amor Tarnowski
herbu Leliwa
(1706-1748)
∞ przed 1728
Anastazja Bogusz
herbu Półkozic
(1710-przed 1796)

Hrabia SIR
Józef Mateusz Tarnowski
(po 1705-1744)
∞ przed 1728
Róża Konstancja Dunin-Karwicka
herbu Łabędź
(1710-1733)

Bogusław Ustrzycki
herbu Przestrzał
(?-1784)
∞ ok. 1750
Konstancja Siemianowska
herbu Grzymała
(1730-?)

Różniecki
herbu Rola

?

Jan Chrzciciel d'Aloy (vel z Aloe)
herbu Złoty Orzeł (ok. 1740 – 1786)
∞ ok. 1750
Henryka Rakocy
(ok. 1730-?)

Pradziadkowie

Hrabia Świętego Imperium Rzymskiego
Jan Jacek Tarnowski herbu Leliwa
(1729-1808)
∞ 1775
Hrabianka
Rozalia Czacka herbu Świnka
(1753-1821)

Hrabia
Walerian Antoni Stroynowski herbu Strzemię
(1753-1834)
∞ ok. 1780
Hrabianka Świętego Imperium Rzymskiego
Aleksandra Tarnowska herbu Leliwa
(1740-1815)

Hrabia Świętego Imperium Rzymskiego
Rafał Tarnowski herbu Leliwa
(przed 1741-1803)
∞1781
Urszula Ustrzycka herbu Przestrzał
(1755-1829)

Aleksander Rożniecki[44]
herbu Rola
(ok. 1740-?)
∞ ok. 1770
Ludwika d'Aloy (vel z Aloe) h. Zloty Orzeł (1761-?)

Dziadkowie

Hrabia Świętego Imperium Rzymskiego
Jan Feliks Tarnowski herbu Leliwa (1777-1842)
∞ 1800
Hrabianka
Waleria Stroynowska herbu Strzemię (1782-1849)

Hrabia Świętego Imperium Rzymskiego
Władysław Jan Tarnowski[45] herbu Leliwa (1785-1847)
∞1808
Aniela Rożniecka
herbu Rola
(1779-?)

Rodzice

Walerian Spycimir Tarnowski herbu Leliwa, hrabia Świętego Imperium Rzymskiego
(1811-1861)
∞ 18 VIII 1835
Ernestyna Tarnowska herbu Leliwa, hrabianka Świętego Imperium Rzymskiego
(1808-1840)

Władysław Tarnowski herbu Leliwa (ur. 4 czerwca 1836, zm. 19 kwietnia 1878), hrabia Świętego Imperium Rzymskiego

Przypisy

  1. choć podawany jest też 1844
  2. zmarł na parowcu „Pacyfic” płynącym z Japonii do USA
  3. O czym można sądzić na podstawie wzmianki w wierszu dedykowanym pośmiertnie koledzeWikiźródła Pamięci J.K. Turskiego na Wikiźródłach.
  4. W czasie studiów we Lwowie mieszkał w wynajmowanym mieszkaniu wspólnie z Tadeuszem Rozwadowskim (któremu poświęcił wiersz Na śmierć Tadeusza Rozwadowskiego poległego na polu chwały 1863), Antonim Zaleskim (synem byłego namiestnika) oraz Bartłomiejem Rozwadowskim. Informacja z Tomisław Rozwadowski Pamiętniki, ZN Ossolineum, sygn. 7978/III
  5. O tym wzmianka w biogramie Władysława Tarnowskiego zamieszczonym w Nowy Korbut, wyd. Instytutu Badań Literackich PAN, druk Państwowy Instytut Wydawniczy, 1982, tom 16, część 1, s. 25.
  6. Agaton Giller. O Władysławie Tarnowskim. „Ruch Literacki”. 2, 1878. , str. 380-381.
  7. Walczył m.in. jako Żuaw z czego relacja np. w Wikiźródła Wyprawa na Poryck na Wikiźródłach. (Identyfikacja, że chodzi o oddział Żuawów oraz o przynależności do niego Władysława Tarnowskiego na podstawie choćby: Dora B. Kacnelson Z dziejów polskiej pieśni powstańczej XIX wieku. Folklor powstania styczniowego., wyd. Polska Akademia Nauk, druk Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk, 1974, s. 97.)
  8. Po jednym z koncertów Władysława w Rzymie przysłuchujący się mu F. Liszt miał powiedzieć: „Oto mój następca, który mnie przewyższy.”; za: Agaton Giller. O Władysławie Tarnowskim. „Ruch Literacki”. 2, 1878. , str. 395, 10 akapit.
  9. Agaton Giller. O Władysławie Tarnowskim. „Ruch Literacki”. 2, 1878. , s. 395, 10 akapit.
  10. Nuty są dostępne w IMSLP/Petrucci Music Library
  11. „Biblioteka warszawska : pismo poświęcone naukom, sztukom i przemysłowi”, tom 2, 1871, str. 499.
  12. Notatka donosząca o wykonaniu na koncercie przez Władysława Tarnowskiego w Wiedniu 27 grudnia 1870 jego fantazji koncertowej „Souvenir de la Canée”, w piśmie: „Tydzień Polityczny, Naukowy, Literacki i Artystyczny.”, Józef Ignacy Kraszewski, Drezno, 1871, (Rok II), nr 1, str. 8.
  13. „Listy Teofila Lenartowicza do Tekli Zmorskiej 1861-1893” ze wstępem i przyp. J. Rudnickiej i posłowiem St. Szwalbego (w serii: „Prace Biblioteki Publicznej M. St. Warszawy” Nr 12), Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 1978, List 57 z 13 VII 1872 r., s. 114.
  14. Biblioteka Narodowa, syg. Mus.III.154.380.
  15. „Ave Maria” (pieśń na chór i organy) była wykonywana m.in. w kościele św. Tomasza w Lipsku przez chór pod dyrekcją Carla Riedla. Agaton Giller „Podróż artystyczna Władysława Tarnowskiego w Saksonji” w: Ruch Literacki, nr 17 z 21 IV 1877, str. 270.
  16. „Pensée funebre”, (tzn. „Myśl ponura” lub „Refleksja pogrzebowa”) wzmiankowana w: „Ruch Literacki”, nr 21 z 25 maja 1878, str. 334.”
  17. Andantino pensieroso udostępnione jest w CBN Polona.
  18. Sir George Grove (edited by Stanley Sadie) „The New Grove Dictionary of Music and Musicians”, II edition, Tom 25 (Taiwan to Twelwe Apostles), 2001, s. 103-104.
  19. a b Adolf Hofmeister,”Handbuch der musikalischen Litteratur”, wyd. Adolf i Friedrich Hofmeister, tom za lata 1860-67, s. 260.
  20. Cypressen. Dichtungen. – skany w zbiorach cyfrowych i katalogu Österreische Nationalbibliotek.
  21. Katalog on-line Włoskiej Biblioteki Narodowej we Florencji.
  22. „Biblioteka warszawska : pismo poświęcone naukom, sztukom i przemysłowi”, tom 2, 1873, str. 352.
  23. "Gazeta Narodowa" (Lwów), piątek 10 kwietnia 1874, str 3.
  24. „Dźwięczy głos dzwonka przez pole” to odpowiednik pieśni w języku niemieckim tegoż Wł. Tarnowskiego p. t. „Still klingt das Glöcklein durch Felder”. Cenna wzmianka, bo świadczy o istnieniu polskiej wersji tej pieśni. Wykonywał ją m.in. p. Cetwiński we Lwowie tenorzysta (Przypis za: „Ruch Literacki”, nr 21 z 25 maja 1878, str. 334.)”
  25. Franz Pazdírek “Uniwersal Handbuch der Musikliteratur.”, tom XI (Sinoir-Vege), Frits Knuf Hilversum, 1967 (Unchange reprint oft he original edition Vienna, 1904-1910), s. 575-576.
  26. „Kłosy”, nr 623 z 26 maja (7 czerwca) 1877, str. 268-9: „Kronika Lwowska. Lwów, w Maju 1877 r.”
  27. Agaton Giller „Podróż artystyczna Władysława Tarnowskiego w Saksonji” w: Ruch Literacki, nr 17 z 21 IV 1877, str. 270.
  28. Opracowanie krytyczne na temat Achmeda – Michał Bristiger „Pielgrzym miłości w kraju Emira i Hafiza: Achmed Władysława Tarnowskiego”, w: Maciej Jabłoński, Jan Stęszewski, Janina Tatarska (redaktorzy) „Opera polska w XVIII i XIV wieku. – The Polish Opera in the 18th and 19th Centuries.” tom II serii: „Poznańskie Studia Operowe”, wyd. Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk – ed. Poznań Society for the advancement of the Arts and Sciences , Poznań, 2000, str. 105-117, tamże na str. 105 wzmianka o wykonaniu fragmentów przez pianistkę Laurę Sobolewską i skrzypaczkę Agatę Wojciechowską.
  29. „Werte für Orchester. Ladislaus Tarnowski, Joanna Gray. Symphonisches Tongemälde zu des Autors gleichnamiger Tragödie.“ – recenzja muzyczna uwertury do tragedii Joanna Grey, w języku niemieckim w: „Neue Zeitschrift für Music.“, Lipsk, Tom 71 (Styczeń do Grudnia 1875), nr 40, z 1 października 1875, str. 386-388; również wzmianka na ten temat we wcześniejszym nr 39, z 24 września 1875, w artykule (na str. 377-379) poświęconym bieżącym wydarzeniom muzycznym.
  30. Krople czary w Google Books.
  31. Utwór już wymieniany, gdyż zawiera: Marsz żałobny z osobnej całości symfonicznej poświęcony pamięci Augusta Bielowskiego.
  32. Agaton Giller. O Władysławie Tarnowskim. „Ruch Literacki”. 2, 1878. , str. 395, 11 akapit.
  33. Agaton Giller. O Władysławie Tarnowskim. „Ruch Literacki”. 2, 1878. , str. 395, 12 akapit.
  34. List Franciszka Liszta do Księżnej Karoliny Sayn-Wittgenstein z domu Iwanowskiej datowany na 26 stycznia (zapewne: roku 1869, z Weimaru) publikowany we fragmencie w Stanisław Szenic „Franciszek Liszt”, w serii: „Ludzie Żywi” wydane przez Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa, 1969, s. 431. Tam też opis zachowania Władysława Tarnowskiego: „Mój nowy przyjaciel jest melancholijny, powściągliwy, łagodny, małomówny – mam nadzieję, że jako człowiek będzie ci się podobał...”.
  35. Wspominane w:Agaton Giller. O Władysławie Tarnowskim. „Ruch Literacki”. 2, 1878. , str. 395, 13 akapit; tylko jako rękopis.
  36. Wzmiankowane jest też wydanie pośmiertne (Lwów 1883, wyd. Gubrynowicz i Schmidt).
  37. Archiwum Wróblewieckie – Zeszyt I egzemplarz w Google Books.
  38. „Wspomnienia…” dotyczą raczej krajowych kwestii publicznych, „Pamiętnik…” bardziej prywatnych.
  39. „Władysław Tarnowski nagromadził w swoim starym ojców dworze tyle dzieł sztuki, obrazów, rzeźb, pamiątek dziejowych, starożytnych mebli, książek i rękopisów, iż otworzył z niego formalne, piękne muzeum, z którego wiele mógł się nauczyć i ten, co widział wielkie europejskie zbiory.”, cytat za:Agaton Giller. O Władysławie Tarnowskim. „Ruch Literacki”. 2, 1878. , str. 380, 3 akapit i 396, akapit 2.
  40. Agaton Giller. O Władysławie Tarnowskim. „Ruch Literacki”. 2, 1878. , str. 363, 6 akapit i 396, akapit 3.
  41. Inne tytuły tego obrazu to: Szkoła, W szkółce, Chłopięta, W szkółce wiejskiej; Szkółka wiejska, olej na tekturze 23,6 na 28,6 cm, obraz niesygnowany. Obraz został w roku 1958 podarowany przez Annę Tarnowską i Urszulę Miączyńską Muzeum Narodowemu w Krakowie i pozostaje obecnie jego zbiorach. – Identyfikacja i informacje na podstawie: „Nowoczesne malarstwo polskie. Katalog zbiorów pod redakcją Zofii Gołubiew”, w serii „Katalogi zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie”, „Część 1 – Malarstwo polskie XIX wieku”, Halina Blak, Barbara Małkiewicz, Elżbieta Wojtałowa, Kraków, 2001, str. 113, pozycja 291. (Artur Grottger namalował też inne obrazy wiążące się z Wróblewicami, m.in. „Narzeczona z Wróblewic”, tamże, pozycja 293, te same ofiarodawczynie.) Być może obraz przedstawia Władysława Tarnowskiego sprawdzającego postępy dzieci ze szkoły. Wiemy o tym, że wykazywał zainteresowanie wynikami nauki między innymi z: Agaton Giller O Władysławie hr. Tarnowskim., w piśmie Ruch Literacki ukazującym się we Lwowie, w roczniku 1878, na strony 396; – przypuszczenie na podstawie porównania rysów mężczyzny z portretem Władysława Tarnowskiego pędzla Maurycego Gottlieba.
  42. Władysław hr. Tarnowski z Tarnowa h. Leliwa (ID: lu.3500) w M.J. Minakowskiego "Genealogia potomków Sejmu Wielkiego" i osoby związane rodzinnie tamże.
  43. Genealogia Rodu Tarnowskich h. Leliwa – rodzina Władysława Tarnowskiego. rodtarnowski.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. i osoby związane rodzinnie tamże.
  44. Tenże Aleksander Rożniecki, to ojciec gen. Aleksandra Antoniego Jana Rożnieckiego h. Rola, (vide: Aleksander Rożniecki w M.J. Minakowskiego "Genealogia potomków Sejmu Wielkiego".)
  45. Jan Władysław Stanisław Tarnowski według M.J. Minakowski "Genealogia potomków Sejmu Wielkiego", a Władysław Jan Tarnowski z linii drążgowskiej według Genealogii Rodu Tarnowskich.

Bibliografia

  • Encyklopedia muzyczna, PWM 2009
  • Encyklopedia muzyki PWN 2001
  • Encyklopedia literatury PWN 2007
  • Wielka Encyklopedia Polski, tom 2, Wydawnictwo Ryszard Kluszczyński, 2004.
  • Sir George Grove (red. Stanley Sadie) „The New Grove Dictionary of Music and Musicians” (II wydanie), Tom 25 (Taiwan to Twelwe Apostles), 2001, s. 103-104.
  • Z częścią dorobku można się zapoznac dzięki e-bUW (e-bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego)
  • Genealogia Tarnowskich. rodtarnowski.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-15)].
  • Władysław hr. Tarnowski [w:] Tygodnik Ilustrowany" 1878, nr 132 s. 1.
  • Ewa Róża Janion „Legends of Suli in Poland: some remarks on Władysław Tarnowski” („Legendy o Suli w Polsce: nieco spostrzeżeń na temat Władysława Tarnowskiego”), str. 46-49 w rozprawie doktorskiej: Ewa Róża Janion „Imaging Suli : Interactions between Philhellenic Ideas and Greek Identity Discourse” („Wyobrażenie Suli : Interakcje między ideami filhellenistycznymi a grecką dyskusją o tożsamości”), Peter Lang Publishing, Berlin, 2015.
  • Kinga Fink „Lwowskie koncerty pianisty i kompozytora Władysława Tarnowskiego” w: „Musica Galiciana”, Tom 15, 2016, str. 42-52.
  • „Polski Słownik Biograficzny”, Tom LII/4, Zeszyt 215 (Tarnowski Jan - Taube Jerzy), Polska Akademia Nauk, Polska Akademia Umiejętności, Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa-Kraków, 2019, str. 541-544.
  • „Pieśni niemieckie Władysława Tarnowskiego”, M.T., OSDW AZYMUT Sp. z o.o., Warszawa-Łódź, 2017.
  • „Utwory instrumentalne Władysława Tarnowskiego”, M.T., OSDW AZYMUT Sp. z o.o., Warszawa-Łódź, 2018.
  • Władysław Tarnowski „Artysta i cierpienie”, Część I, M.T., OSDW AZYMUT Sp. z o.o., Warszawa-Łódź, 2020.

Linki zewnętrzne

  • Utwory Władysława Tarnowskiego w serwisie Wolne Lektury
  • Nuty w zbiorach Österreichischen Nationalbibliothek (Austriackiej Biblioteki Narodowej w Wiedniu). aleph.onb.ac.at. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-20)].
  • Władysława Tarnowskiego dostępne w Google Books, obecnie w wolnym dostępie są: Krople czary i Archiwum Wróblewieckie – Zeszyt 1
  • „Kochankowie Ojczyzny”, poemat zamieszczony w: „Album Muzeum Narodowego w Raperswilu w stulecie 1772 r.” z r. 1872, strony oryginału 232-278 (w skanie udostępnionym przez Dolnośląską Bibliotekę Cyfrową strony 256-302).
  • Portret pędzla Maurycego Gottlieba z r. 1877, obecnie w zbiorach Muzeum Śląskiego w Katowicach. – Reprodukcja on-line w Galerii Malarstwa Polskiego
  • Jak to na wojence ładnie Wersja wykonywana przez artystów Kabaretu Loch Camelot na stronie Cyfrowej Biblioteki Polskiej Piosenki
  • Kwartet smyczkowy D-dur – nuty dostępne w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project
  • Agaton Giller. O Władysławie Tarnowskim. „Ruch Literacki”. 1, 1878. , str. 331-332;348-349; 362-363; 380-381; 395-396.
  • Marsz żałobny : z osobnej całości symfonicznej : poświęcony pamięci Augusta Bielowskiego oraz Andantino pensieroso udostęnione przez Cyfrową Bibliotekę Narodową – Polona
  • Utwory Władysława Tarnowskiego w Ogrodzie Petenery.
  • Fotografie nagrobków Władysława Tarnowskiego i członków jego rodziny we Wróblewicach w Bazie fotografii zabytków polskich na Ukrainie Uniwersytetu Jagiellońskiego.. medea.hist.uj.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-10)].
  • „Neue Zeitschrift für Music.“, czasopismo muzyczne ukazujące się w Lipsku – recenzje i wzmianki o utworach Władysława Tarnowskiego w języku niemieckim:
    • Tom 68, nr 42 z 11 października 1872, str. 414, („Cypressen“ – notatka);
    • Tom 69, nr 4 z 17 stycznia 1873, str. 32 („Drei Mazurkas“ – notatka);
    • Tom 70, nr 9 z 27 lutego 1874, str. 89a-89b (Ouverture d’un drame, Gesänge – Mirza Schaffy: „Kenst du die Rosen“, „Steig o Schöne Knospe“; und Ludwig Foglar: „Du buch mit sieben Siegeln“, „Ob du nun ruhst“), No 33, den 14 August 1874, S. 328-329 (Streichquartett für zwei Violinen, Viola und Violoncell, Fantasie quasi Sonate pour Piano e Violon, Sonate pour Piano, Nocturne pour Piano, Polonaise (Wien, Gutman), Etude VII par Chopin, transcrite pour Violoncello Uebertragung, Lied – „Still klingt das Glöcklein durch Felder”) – recenzje muzyczne;
    • Tom 71 (Styczeń do Grudnia 1875), nr 40, z 1 października 1875, str. 386-388 („Werte für Orchester. Ladislaus Tarnowski, Joanna Gray. Symphonisches Tongemälde zu des Autors gleichnamiger Tragödie.“ – recenzja muzyczna uwertury do tragedii Joanna Grey; również wzmianka na ten temat we wcześniejszym nr 39, z 24 września 1875, w artykule (na str. 377-379) poświęconym bieżącym wydarzeniom muzycznym.
  • Dzieła Władysława Tarnowskiego w bibliotece Polona

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się