| miasto i gmina | |||||
 Widok Wągrowca z lotu ptaka | |||||
| |||||
| Dewiza: Wągrowiec wyzwala energię | |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||
| Powiat | |||||
| Data założenia |
1300 | ||||
| Prawa miejskie |
1381 | ||||
| Burmistrz |
Jarosław Berendt | ||||
| Powierzchnia |
17,83 km² | ||||
| Wysokość |
100 m n.p.m. | ||||
| Populacja (2023) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Strefa numeracyjna |
(+48) 67 | ||||
| Kod pocztowy |
62-100 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
PWA | ||||
Położenie na mapie powiatu wągrowieckiego  | |||||
Położenie na mapie Polski  | |||||
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |||||
 52°48′25″N 17°12′25″E/52,806944 17,206944
| |||||
| TERC (TERYT) |
3028011 | ||||
| SIMC |
0967297 | ||||
Urząd miejski ul. Kościuszki 15A62-100 Wągrowiec | |||||
| Strona internetowa | |||||
Wągrowiec (niem. do 1875 Wongrowiec, 1875–1920 Wongrowitz, 1941 Eichenbrück) – miasto w Polsce położone w województwie wielkopolskim, w dolinie rzek Nielby i Wełny, siedziba powiatu wągrowieckiego.
Według danych GUS na 1 stycznia 2023 miasto miało 25 457 mieszkańców[1].
Miasto leży na Pałukach. Oddalone jest 60 kilometrów od Poznania, 40 kilometrów od Gniezna, 70 kilometrów od Bydgoszczy i 60 kilometrów od Piły. Rzeźba terenu w okolicy miasta jest płaska, z licznymi jeziorami[2].
Według danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia miasta wynosiła 17,83 km²[3]. Miasto stanowi 1,72% powierzchni powiatu.
Gminę miejską Wągrowiec otacza gmina wiejska Wągrowiec.
Prywatne miasto duchowne, własność opata cystersów w Wągrowcu pod koniec XVI wieku leżało w powiecie kcyńskim województwa kaliskiego[4]. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa pilskiego.
Miasto powstało z połączenia wielu mniejszych miejscowości w wyniku procesów urbanizacyjnych. Jedna z obecnych dzielnic miasta, Durowo, wymieniona jest jako osobna wieś pod zlatynizowaną nazwą Durove w łacińskim dokumencie z 1282 roku sygnowanym przez legata apostolskiego Filipa Firmanusa[5].
_(cropped).jpg)
Miasto zostało założone około 1300 jako osada na wyspie Prostynia (Prostorzecze) w dolinie rzek Nielby i Wełny. W 1319 tereny wokół Wągrowca, jak i sama osada zostały wykupione przez zakon cystersów. Miasto zostało ulokowane w 1381, a w 1396 Cystersi przenieśli swoją siedzibę z Łekna do Wągrowca. Przekazanie praw miejskich datowane jest na 1381. Wągrowiec jest ściśle związany z zakonem cystersów łekneńskich i rodem Pałuków. W Wągrowcu mieszkali znani i podziwiani ludzie, m.in. Jakub Wujek, który przetłumaczył Biblię na język polski, a wągrowieckie gimnazjum (obecnie I LO) ukończył Stanisław Przybyszewski.
W renesansie dla miasta Ołtarz główny i Ołtarz Matki Boskiej Różańcowej wykonał znany ówcześnie malarz i rzeźbiarz, Mateusz Kossior. W XVII w. działała w Wągrowcu szkoła Św. Marii Magdaleny przy kościele cysterskim, jej rektorem i altarystą w 1639 r. był Adam Gradowicz[7].
W 1793 miasto znalazło się pod zaborem pruskim – z niem. nazwą Wongrowitz. Mieszkało tu wówczas zaledwie 612 osób i było 111 drewnianych domów. Wiek XIX przyniósł pewne ożywienie gospodarcze. W 1881 zarejestrowano już 4392 mieszkańców.
W okresie międzywojennym miasto było siedzibą superintendentury (diecezji) Wągrowiec Ewangelickiego Kościoła Unijnego. Funkcję superintendenta pełnił pastor Richard Hildt, który był jednocześnie proboszczem ewangelicko-unijnej parafii w Wągrowcu w 1937 liczącej 1500 wiernych[8][9].
1 września 1939 Wągrowiec przeżył bombardowanie przez Luftwaffe, zginęło wówczas wielu mieszkańców miasta, w tym ówczesny burmistrz Szymon Wachowiak. 5 września do miasta wkroczyło wojsko niemieckie. Niemcy podczas okupacji wcielili je do III Rzeszy, zmienili nazwę miasta na niem. Eichenbrück. Administracyjnie miasto leżało w tzw. Kraju Warty. W latach 1939–1941 z miasta i okolicznych miejscowości wysiedlono większość Polaków do Generalnego Gubernatorstwa, a w zamian sprowadzono Niemców w ramach akcji kolonizacyjnej Heim ins Reich.
Miasto zostało zdobyte 23 stycznia 1945 przez 220 Samodzielną Gatczyńską Brygadę Pancerną pod dowództwem podpułkownika Andrieja Paszkowa (poległ podczas walk). Poległych żołnierzy pochowano na rynku miast skąd ekshumowano ich w 1950 roku. Na miejscu poprzedniego pochówku postawiono upamiętniający poległych obelisk[10]. Od końca wojny Wągrowiec notuje stały dynamiczny rozwój osiągając w 2004 liczbę 24 529 mieszkańców.
Budynki, które można zaliczyć do zabytkowych są w mieście bardzo zróżnicowane. Od średniowiecznych do militarnych z II wojny światowej. Są to między innymi:[11]
Dane z 31 grudnia 2010:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| Populacja | 25 083 | 100 | 12 997 | 51,8 | 12 086 | 48,2 |
| Gęstość zaludnienia [mieszk./km²] |
1406,8 | 728,9 | 677,8 | |||
Według danych Głównego Urzędu Statystycznego ze spisu powszechnego 2011, miasto Wągrowiec ma 25313 mieszkańców i ta liczba cały czas rośnie[12].
Bieżące dochody budżetu miasta Wągrowca w 2021 r. wyniosły 134,2 mln zł, a dochody majątkowe 12,6 mln zł. Natomiast bieżące wydatki wyniosły 125,1 mln zł a wydatki majątkowe 12,8 mln zł. Stan zadłużenia miasta na koniec 2021 r. wynosił 34,7 mln zł[14].
Na dzień 31.05.2022 r. na terenie Wągrowca były zarejestrowane: 4 spółki akcyjne, 192 spółki z o.o., 128 spółek cywilnych, 13 spółdzielni oraz 2488 osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą[15].
W Wągrowcu są dobrze rozwinięte: produkcja mebli tapicerowanych, liczne zakłady branży metalowej oraz produkcja spożywcza. Są bardzo dobrze rozwinięte bazy noclegowa i gastronomiczna. Ponadto w mieście jest bogata oferta handlowa.
Wśród największych wągrowieckich producentów są takie firmy jak:
POLINOVA Polska. Fabryka mebli tapicerowanych. https://polinova.polipol.pl/pl/
Wągrowieckie Fabryki Mebli Sp. z o.o. Produkcja mebli tapicerowanych. https://wfm.net.pl/
Tappol sp. z o.o. Szwalnia mebli tapicerowanych https://tappol.pl/
CONMARC. Produkcja nóżek drewnianych do wszystkich rodzajów mebli. www.conmarc.pl
Wielobranżowa Spółdzielnia Inwalidów w Wągrowcu. Producent okuć tapicerskich i różnorodnych akcesoriów metalowych, zwłaszcza elementów i konstrukcji dla przemysłu meblarskiego, m.in.: podnośników, stelaży, zaczepów czy zawiasów. www.wsi.com.pl
Faustmann sp.z o.o. spółka komandytowa. Produkuje kotły centralnego ogrzewania, skomplikowane konstrukcje stalowe spawane o dużych gabarytach, konstrukcje dachów autobusów ze stali nierdzewnej, wagony transportowe. Wykonuje usługi śrutowania, ślusarskie i spawalnicze. Usługi wypalania plazmowego i gazowego. Usługi cięcia i gięcia blach. www.faustmann.net.pl
HORSTMANN Technika Sp. z o.o. Produkcja wyrobów metalowych. Produkcja sortowni odpadów, kompostowni. Produkcja urządzeń do transportu bliskiego: przenośniki taśmowe, rolkowe, łańcuchowe, obrotnice palet. Wykonawstwo automatycznych magazynów wysokiego składowania obsługiwanych przez układnice regałowe i sterowane komputerowo. www.horstmann.pl
TB Hydro Sp. z o.o. Polska. Producent zaworów i przepustnic dla energetyki wodnej. Produkcja przepustnic wysokotemperaturowych dla ciepłownictwa. Sterowniki hydrauliczne i elektryczne. Siłowniki specjalne. https://tbhydro.com.pl/pl
Mechanika Maszyn i Urządzeń Rolniczych. Produkcja maszyn rolniczych takich jak rozdrabniacz słomy, rozsiewacz nawozów, podajniki ślimakowe, przenośniki łańcuchowe, a także bębny rozrzucające czy funkcjonalne obrotnice do przyczep. www.mmiur.com
Mechanika Precyzyjna Export-Import Ryszard Kołacki. Kompleksowa działalność usługowa w zakresie spawalnictwa i obróbki skrawaniem. Spawanie (MIG, MAG, TIG, MMA). Toczenie i frezowanie, elektrodrążenie wgłębne i drutowe, malowanie proszkowe, anodowanie, cynkowanie, bębnowanie, piaskowanie, szkiełkowanie, szlifowanie. Znakowanie laserowe i mikropunktowe. http://mechanika-precyzyjna.pl/
Merx Polska sp. z o.o. Obróbka metali. http://merxpolska.pl/
Bonus Specto Partner. Produkcja elementów metalowych metodą obróbki skrawaniem. www.bonusspecto.pl
ZUT Wągrowiec, Wykonują modernizację i przebudowę wagonów towarowych różnych typów, maszyn do budowy i utrzymania torowisk kolejowych oraz autocystern. Budują nowe wagony, dostosowane do indywidualnych potrzeb klienta. http://zutwagrowiec.com.pl/
PMF Edward Stachowiak. Usługi poligraficzne. Barwny druk offsetowy na różnych papierach. www.poligrafiamf.pl
Folmax Druk sp. z o.o. Kolorowy druk fleksograficzny na folii. www.folmaxdruk.pl
Folmax s.c. Produkcja opakowań z folii i papieru. www.folmax.net.pl/
Lindner sp. z o.o. Producent trumien i brykietu. www.zpdlindner.pl
CID-ROL sp. z o.o. sp. k. Produkcja środków chemicznych do mycia, dezynfekcji i pielęgnacji dla przemysłu, rolnictwa, HoReCa i domu. Produkcja kanistrów HDPE i granulatu hdpe. http://cidrol.com.pl/
ArtLin s.c. Producent lin i sznurów. www.artlin.eu
Firma WEGA Sp. z o.o. Sp. K. Producent gotowych mieszanek przyprawowych i środków funkcjonalnych, głównie do branży mięsnej i gastronomii. https://firmawega.pl/
Komplexmłyn Sp. z o.o. Skup i przerób zbóż. Produkcja mąki, kaszy jęczmiennej i płatków zbożowych. http://komplexmlyn.com.pl/
Zakład Wylęgu Drobiu AB OVO - Grzegorz Trytt. W skali rocznej jest w stanie wyprodukować do 6 mln piskląt kurzych, 250 tys. piskląt kaczych i 50 tys. piskląt gęsich. http://www.wylegarniadrobiu.com.pl/ab-ovo/
Firma Benecke-Kaliko S.A. należy do koncernu Continental. Jest producentem wyrobów powlekanych polichlorkiem winylu. Ich wyroby znajdują zastosowanie w wielu gałęziach przemysłu - przede wszystkim w branży motoryzacyjnej[16].
Bezrobocie rejestrowane w Wągrowcu wynosiło w 2020 roku 6,0% (7,8% wśród kobiet i 4,5% wśród mężczyzn). Stopa bezrobocia dla miasta Wągrowca była wyższa niż dla powiatu wągrowieckiego. Według danych na koniec 2020 r. wśród aktywnych zawodowo mieszkańców Wągrowca 1035 osób wyjeżdża do pracy do innych miast[17].
Miasto leży na kilku szlakach komunikacyjnych. Daje to perspektywy do rozwoju i poprawia komfort życia mieszkańców.
Drogi wojewódzkie:
_Travelarz.jpg)
Przebiegają tędy następujące linie kolejowe:
Kursują tędy pociągi pasażerskie do:
Na linii Poznań – Wągrowiec – Gołańcz kursują spalinowe zespoły trakcyjne.
W Wągrowcu kursują autobusy miejskie.
Funkcjonuje system Wągrowieckiego Roweru Miejskiego WRM. Na terenie miasta jest 24 punkty wypożyczenia rowerów, w których dostępnych jest około 120 rowerów[18].
W Wągrowcu znajdują się następujące szkoły[19]:
Umownymi częściami miasta są:
Wągrowiec położony jest na Pojezierzu Wielkopolskim. Krajobraz okolic miasta jest ciekawy i urozmaicony z bogactwem lasów mieszanych i rynnowych jezior polodowcowych.
W Wągrowcu znajduje się unikatowe zjawisko geograficzne – skrzyżowanie rzek (błędnie zwane bifurkacją). Tworzą je Wełna z Nielbą, krzyżując się pod kątem prostym. Jest to twór sztuczny – kanał wybudowany w wieku XIX w trakcie prac melioracyjnych systemów dolinnych obu rzek.
Wart zobaczenia jest Rezerwat Przyrody „Dębina” z cennymi okazami dębów szypułkowych, m.in. dębem „Korfantym” (pomnik przyrody).
Wągrowiec jest położony nad 3 jeziorami: Durowo, Łęgowo i Rgielskie.
Wągrowiec jest lokalnym centrum kulturalnym. Znajduje się tu wiele instytucji i organizacji pozarządowych zajmujących się właśnie tym zagadnieniem. Zaliczają się do nich:
28 września 1981 Poczta Polska wydała okolicznościową całostkę z okazji 600-lecia nadania praw miejskich (1381–1981)[26].
W Wągrowcu istnieje Radio oraz kilkanaście dzienników lokalnych.
W centrum miasta podziwiać można unikalne w Europie skrzyżowanie rzek Wełny i Nielby.
W 2007 na łamach „Tygodnika Wągrowieckiego” zostało przeprowadzone głosowanie na tzw. 7 cudów powiatu wągrowieckiego. Wybrane zostały:
Jednym z zabytków jest wągrowiecka fara (kościół katolicki pod wezwaniem św. Jakuba – patrona miasta) z freskami w kaplicy pw. Matki Boskiej Różańcowej[30].
Wągrowiec posiada dobrą bazę hotelową przeznaczoną dla klientów o różnych możliwościach finansowych. Działające w mieście hotele i ośrodki oferują ponad 400 miejsc hotelowych w różnym standardzie. Są tu też hotele 3 i 4-gwiazdkowe. Ponadto znajduje się tu wiele kawiarni, restauracji, pizzerii, cukierni, barów i pubów[31].
Na terenie Wągrowca działalność religijną prowadzą następujące Kościoły i związki wyznaniowe:
W miejscowości działa klub sportowy Nielba Wągrowiec. Został on założony w 1925 roku. Aktualnie sekcja piłki nożnej gra w III lidze kujawsko-pomorsko-wielkopolskiej, natomiast sekcja piłki ręcznej gra w PGNiG Superlidze Mężczyzn. W obrębie miasta znajdują się dwa stadiony: piłkarski i lekkoatletyczny oraz hala sportowa z zapleczem do odnowy biologicznej.
Wągrowiec posiada bogate walory rekreacyjne w postaci czystych jezior, stwarzających dobre warunki do uprawiania sportów wodnych (nad jeziorem Durowskim swoje przystanie mają kluby żeglarskie: LKSiT Neptun oraz Ogniwo) i wędkarstwa. Stale poszerza się baza hotelowa, funkcjonuje nowoczesny Aquapark[34] oraz rozbudowywane są ścieżki rowerowe. W mieście działa ponadto klub sportowy „Tiger” zrzeszający młodych adeptów karate.
Od 2006 do 2008 roku Wągrowiec był również punktem na trasie wyścigu Tour de Pologne.
Lista honorowych obywateli Wągrowca wraz z rokiem nadania tytułu[35]:
Miasta i gminy partnerskie[36]:
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.
