| Państwo | |
|---|---|
| Data założenia | |
| Data rozwiązania | |
| Ideologia polityczna |
Ukraińska Partia Radykalna (ukr. Українська радикальна партія, URP) – ukraińska partia o proweniencji socjalistyczno-narodowej, założona we Lwowie 4 października 1890. Pierwsza ukraińska partia polityczna. Początkowo działała pod nazwą Rusko-Ukraińska Partia Radykalna (ukr. Русько-українська радикальна партія). Od 1926 - Ukraińska Partia Socjalistyczno-Radykalna.
Inicjatorami jej powstania byli: Iwan Franko, Mychajło Pawłyk, Wiaczesław Budzynowski, Jewhen Łewyćkyj, Seweryn Danyłowycz i Kyryło Trylowski. Głosiła hasła społecznie radykalne (państwo „bez popa i pana”). W pierwszych latach działalności pod wpływem poglądów Mychajło Drahomanowa. W 1895 roku wprowadziła do programu zapisy o „zjednoczeniu i niepodległości wszystkich ziem ukraińskich”. W ramach Austro-Węgier RURP była zwolennikiem podziału Galicji na dwa odrębne kraje koronne: Wschodni (ukraiński) i Zachodni (polski). Pod względem ideologicznym wewnętrznie niespójna.
Od 1895 w partii walczyły ze sobą trzy frakcje: socjaliści-narodowcy (drahomanowcy), socjaliści-marksiści i radykalni narodowcy. W 1899 działacze partii utworzyli dwie nowe partie, odrębne od dalej istniejącej RURP:
Po tym rozłamie partia stała się właściwie chłopską, ale nie straciła na znaczeniu. Po wyborach w 1911 roku wprowadziła do Reichsratu Przedlitawii 5 posłów (Łew Baczynski, Wasyl Stefanyk, Kyryło Trylowski, Mykoła Łahodynśkyj, Pawło Ławruk), a w wyborach do galicyjskiego Sejmu Krajowego w 1913 – 6 posłów. Pozostali w RURP działacze od 1900 roku tworzyli na terenie Królestwo Galicji i Lodomerii i Bukowiny struktury paramilitarnej organizacji: Towarzystwo Gimnastyczno-Pożarnicze „Sicz”. RURP w Sejmie Krajowym Galicji i Izbie Posłów parlamentu w Wiedniu współpracowała z UNDP. W latach 1918–1919 współtworzyła Zachodnioukraińską Republikę Ludową. Od początku II Rzeczypospolitej nie uznawała polskiego panowania w Galicji Wschodniej.
W 1926 roku połączyła się z działającą na Wołyniu Ukraińską Partią Socjalistów Rewolucjonistów, tworząc Ukraińską Partię Socjalistyczno-Radykalną. Od 1931 członek Międzynarodówki Partii Socjalistycznych (tzw. Międzynarodówki 2 1/2). Opowiadała się za niepodległością Ukrainy, demokracją, reformą rolną, nacjonalizacją, sekularyzacją oraz promowała spółdzielczość. Opozycyjna wobec rządów sanacji, sprzeciwiała się faszyzmowi i komunizmowi. W wyborach z 1928 roku zdobyła 7 mandatów, w 1930 roku weszła do Białoruskiego Bloku Wyborczego. W latach 30. znaczenie USRP zmalało. Działała do 1939. Organ prasowy – wydawany we Lwowie Hromadśkyj hołos[1].
Po agresji ZSRR na Polskę 17 września 1939, podobnie jak inne legalnie działające partie polityczne II Rzeczypospolitej podjęła decyzję o zaprzestaniu działalności dla ochrony swych członków przed represjami sowieckimi.
Jej czołowymi działaczami byli: Iwan Franko (do 1898), Mychajło Pawłyk (do 1914), Kyryło Trylowski, Łew Baczynski (w latach 30 XX wieku), Iwan Makuch.
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.
