Trzech Dostojnych i Pięciu Cesarzy
Ilustracja
Nazwa chińska
Pismo uproszczone

三皇五帝

Pismo tradycyjne

三皇五帝

Hanyu pinyin

Sānhuáng wǔdì

Wade-Giles

San-huang wu-ti

Trzech Dostojnych i Pięciu Cesarzy (chiń. upr. 三皇五帝; chiń. trad. 三皇五帝; pinyin Sānhuáng wǔdì; Wade-Giles San-huang wu-ti) − mityczni władcy, którzy mieli rządzić w Chinach w III tysiącleciu p.n.e., poprzedzając półlegendarną dynastię Xia (2070–1600 p.n.e.).

Ten mityczny okres pełnił szczególnie ważną rolę w konfucjanizmie, głównej ideologii cesarskich Chin. Jej założyciel, Konfucjusz uważał epokę, w której żyli mityczni władcy, za złoty wiek chińskiej cywilizacji, twierdząc, że kolejne pokolenia powinny brać przykład z niedoścignionych legendarnych przodków. Okres San Huang Wu Di stał się mitem założycielskim cywilizacji chińskiej, bo legendarnym władcom przypisywano rozmaite wynalazki.

Trzech Dostojnych

Termin 皇 (huang) oznacza w chińskim „cesarza”, „władcę”, ale także „dostojnego przodka”. San huang (三皇) to półboscy władcy, którzy dzięki swym mocom uczynili lepszym ludzkie życie. Dzięki swym cnotom mieli rządzić przez bardzo długi czas. W chińskiej tradycji istnieje kilka identyfikacji Trzech Dostojnych.

  • Sima Qian w dziele Zapiski historyka wyliczał, że byli to:
    • Władca Nieba (天皇), który rządził przez 18 000 lat
    • Władca Ziemi (地皇), który rządził przez 11 000 lat
    • Władca Ludzkości (泰皇 lub 人皇), który rządził przez 45 600 lat
  • Według dzieł Yundou shu (運斗樞) oraz Yuanming bao (元命苞) Trzej Dostojni to:
    • Fuxi (伏羲)
    • Shennong (神農)
    • Nüwa (女媧); w księgach Shangshu dazhuan (尚書大傳) i Baihu tongyi (白虎通義) zamiast Nüwy figuruje Suiren (燧人), wynalazca ognia; w księdze Diwang shiji (帝王世紀) zastępuje ją Żółty cesarz (黄帝).

Pięciu Cesarzy

Pięciu Cesarzy to legendarni, doskonali pod względem moralnym królowie-mędrcy.

Yao i Shun są także znani jako dwaj cesarze. Razem z Wielkim Yu (), założycielem dynastii Xia zostali uznani przez Konfucjusza za wzorowych władców w historii Chin. W księdze Shangshu Xu (尚書序) oraz Diwang shiji Shaohao (少昊) zastępuje Huang Di.

Współcześnie źródła chińskie terminem „okresu pięciu cesarzy” (Wudi shidai) określają czasem okres neolitycznej kultury Longhsan, z której wyewoluować miały pierwsze historyczne państwa chińskie[1].

Pierwszy cesarz

Termin san huang wu di był mocno zakorzeniony w świadomości, kiedy Qin Shi Huang (秦始皇) podbił w 221 p.n.e. całe Chiny. Jako pierwszy władca Cesarstwa Chińskiego ukuł on nowy tytuł dla siebie łącząc 皇 i 帝. Termin huangdi ma zatem w języku chińskim znaczenie takie, jak „cesarz”, który wywodzi się od Juliusza Cezara.

Przypisy

  1. Li Liu: The Chinese neolithic: trajectories to early states. Cambridge: Cambridge University Press, 2004, s. 10-11. ISBN 0-521-81184-8.

Bibliografia

  • M. Granet, Cywilizacja chińska, PIW, Warszawa, 1973; str. 23-27

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się