Tomasz Niewodniczański
Data i miejsce urodzenia

25 września 1933
Wilno

Data i miejsce śmierci

3 stycznia 2010
Bitburg

Zawód, zajęcie

fizyk jądrowy, przedsiębiorca, kolekcjoner, bibliofil

Alma Mater

Uniwersytet Jagielloński

Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Zasługi RP Krzyż Komandorski Orderu Zasługi RP Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” Krzyż Oficerski Orderu Zasługi RFN Krzyż Kawalerski Orderu Zasługi RFN Krzyż Komandorski Orderu „Za Zasługi dla Litwy”

Tomasz Niewodniczański (ur. 25 września 1933 w Wilnie, zm. 3 stycznia 2010[1] w Bitburgu) – polski fizyk jądrowy, przedsiębiorca, kolekcjoner i bibliofil, twórca jednej z największych na świecie prywatnych kolekcji kartograficznych.

Życiorys

Tomasz Niewodniczański był synem fizyka Henryka Niewodniczańskiego i Ireny z Prawocheńskich, córki Romana Prawocheńskiego. Jego brat Jerzy Niewodniczański jest także fizykiem, przez wiele lat był prezesem Państwowej Agencji Atomistyki.

Dzieciństwo spędził w Wilnie, gdzie jego ojciec był profesorem Uniwersytetu im. Stefana Batorego[2]. W 1945 rodzina Niewodniczańskich przeniosła się do Krakowa. Ukończył studia na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1956 wyjechał na stypendium do Instytutu Fizyki Politechniki Federalnej w Zurychu, gdzie w 1963 uzyskał stopień naukowy doktora. W Szwajcarii ożenił się z Marie-Luise Simon. Po powrocie do Polski pracował w Instytucie Badań Jądrowych w Świerku, od 1965 jako kierownik Samodzielnego Laboratorium Budowy Akceleratora Liniowego. W 1970 wyemigrował do Niemiec. Do 1973 pracował w Heidelbergu i w Darmstadt w Instytucie Badań nad Ciężkimi Jonami. Następnie podjął pracę w browarze Bitburger w Bitburgu, należącym do rodziny jego żony. Po jakimś czasie został dyrektorem finansowym browaru.

Kolekcjonerstwo

Tomasz Niewodniczański był jednym z najbardziej liczących się kolekcjonerów europejskich, zaś jego kolekcja kartograficzna uchodziła za najbardziej znaczącą prywatną kolekcję w Europie.

Pasja kolekcjonerska Tomasza Niewodniczańskiego zaczęła się w 1968 roku, kiedy jego żona kupiła mu w prezencie w warszawskim antykwariacie na Nowym Świecie widok Damaszku z publikacji Brauna i Hogenberga z 1576 roku. Kolekcjonerstwem zajmował się przez 40 lat. Zbierał głównie stare mapy, listy i inne rękopisy znanych pisarzy, książki z dedykacjami. Sama jego kolekcja kartograficzna dotycząca Polski liczyła około 2300 map i widoków polskich miast. Był między innymi w posiadaniu notesu z rękopisami 42 utworów Adama Mickiewicza, a także zbioru niepublikowanych wcześniej dzieł Juliana Tuwima, które udostępnił w celu wydania książki Julian Tuwim. Utwory nieznane[3]. W swojej kolekcji posiadał także unikatowe oryginały dawnych map Rzeczypospolitej i jej poszczególnych regionów. Pierwszą dużą kolekcję liczącą ponad 200 map i widoków Śląska przekazał polskim placówkom kulturalnym już w 2002 roku, zbiory te wówczas otrzymało Ossolineum. Po śmierci doktora Niewodniczańskiego, zgodnie z jego ostatnią wolą, cała bogata kolekcja gromadzona przez lata została przekazana w wieczysty depozyt muzeum Zamku Królewskiego w Warszawie.

Odznaczenia i wyróżnienia

Przypisy

  1. Włodzimierz Kalicki: Doktor Niwo nie żyje. wyborcza.pl, 5 stycznia 2010. [dostęp 2010-01-06].
  2. Twórca krakowskiego ośrodka fizyki jądrowej. almamater.uj.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-05)]..
  3. Andrzej Józef Dąbrowski, Tuwim uzupełniony [online], Przegląd Polski on-line, 17 marca 2000 [dostęp 2010-01-07] [zarchiwizowane z adresu 2008-11-19].
  4. a b c d e f g h Joanna de Vincenz: Zbieracz, fizyk, przedsiębiorca: Tomasz Niewodniczański. porta-polonica.de, maj 2018. [dostęp 2023-09-11].
  5. Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 16 marca 2009 r. o nadaniu orderów i odznaczenia (M.P. z 2009 r. nr 35, poz. 523).
  6. Złota Gloria Artis dla państwa Niewodniczańskich. mkidn.gov.pl, 2 października 2009. [dostęp 2012-09-19].

Bibliografia

  • Zmarł Tomasz Niewodniczański – kolekcjoner, fizyk, przedsiębiorca [online], Wyborcza.pl, 5 stycznia 2010 [dostęp 2010-01-06] [zarchiwizowane z adresu 2013-05-04].
  • Włodzimierz Kalicki, Doktor Niwo [online], Gazeta Wyborcza, 24 lipca 2007 [dostęp 2010-01-12] [zarchiwizowane z adresu 2010-05-16].
  • Sensacyjna decyzja kolekcjonera. Unikatowe zbiory dla Warszawy [online], TVN Warszawa, 19 lutego 2009 [dostęp 2010-01-06] [zarchiwizowane z adresu 2009-02-23].
  • Zmarł prof. Tomasz Niewodniczański [online], Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, 7 stycznia 2010 [dostęp 2012-09-19].

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się