Strona Kroniki Thietmara

Kronika Thietmara (łac. Thietmari merseburgiensis episcopi chronicon) – kronika spisana w latach 1012–1018 przez biskupa merseburskiego oraz kronikarza Thietmara z Merseburga[1]. Jedno z najważniejszych źródeł historycznych Europy Środkowej wczesnego średniowiecza stanowiący materiał źródłowy do historii wielu europejskich krajów m.in. Niemiec, Polski, Czech[2].

Historia

Swoje dzieło Thietmar pisał po łacinie od 1012 do 1018, czyli roku swojej śmierci. Zachowało się ono w dwóch rękopiśmiennych kopiach.

Pierwszym jest tzw. rękopis Drezdeński, zachowany w postaci 192 kart pergaminu. Ponieważ rękopis ten zawiera osobiście wprowadzone przez Thietmara odręczne poprawki, więc traktuje się go jako autograf autora. Do 1945 roku przechowywany był on w saskiej bibliotece krajowej w Dreźnie, która została spalona podczas bombardowania aliantów w 1945 roku. W czasie pożaru wywołanego bombardowaniami egzemplarz częściowo spłonął. Obecnie w Dreźnie przechowywane są szczątki manuskryptu, z którego możliwe do odczytania są jedynie pojedyncze karty. Treść dzieła jednak zachowała się dzięki publikacji rękopisu w 1905 roku w postaci faksymiliów[3].

Drugi, niemal kompletny tekst „Kroniki” zachował się w dwunastowiecznym rękopisie pochodzącym z klasztoru Corvey w Niemczech. Ponieważ tekst „Kroniki” w wielu szczegółach różni się od wersji drezdeńskiej, a do tekstu Thietmara dodano ewidentnie uzupełnienia z dziejów klasztoru, utarło się całość nazywać przeróbką korwejską. Jednak w świetle najnowszych ustaleń owe drobne zmiany zostały wprowadzone przez samego Thietmara tuż przed śmiercią, dlatego część uczonych traktuje drugi manuskrypt jako ostateczną wersję autorską[4].

Treść

Kronika w części obejmującej schyłek IX wieku i znaczną część wieku X opiera się na znanych Thietmarowi dziełach historiograficznych i hagiograficznych. Jej wartość jednak wzrasta w tych partiach, w których Thietmar korzysta z tradycji ustnej oraz z własnego doświadczenia jako świadka wydarzeń.

Poza dziejami Merseburga i państwa niemieckiego, Thietmar zawarł w niej również wiele informacji dotyczących historii Europy, także ziem monarchii wczesnopiastowskiej. Zrelacjonował m.in. zjazd gnieźnieński oraz wojny cesarza Henryka II z księciem Bolesławem I Chrobrym[2].

Wielokrotnie w swojej kronice zanotował łacińskie nazwy państwa piastowskiego. Uczynił to zarówno w odniesieniu do władców jak Mieszko IMiseconis Poleniorum[5] oraz Bolesław Chrobry we fragmencie Bolizlavus Poleniorum[6], jak również wobec kraju Polenia[7] oraz ludności – Poleni, Polenii[8].

Oprócz członków ówczesnych elit monarchii piastowskiej (członkowie rodziny panującej, biskupi) kronika wzmiankuje również takie postacie jak wysłannicy Chrobrego do cesarza: opat Tuni (pełniący misje w 1015 i 1018)[9] czy Stoigniew[10].

Thietmar bardzo niekorzystnie przedstawiał Słowian, co historycy wiążą z jego rodzinnymi tradycjami. Dziadek ojca Thietmara (Lotar von Walbeck) oraz dziadek matki Thietmara (Lotar von Stade) zginęli w bitwie z Redarami w 929 roku. Natomiast jego ojciec Zygfryd von Walbeck ledwo uszedł z życiem z bitwy pod Cedynią[2].

Wydania

Po raz pierwszy kronika została wydana drukiem w 1889 z naukowym komentarzem przez Fryderyka Kurza[11]. W języku polskim tłumaczenie dzieła wraz z naukowym komentarzem wydane zostało kilkukrotnie – ostatni raz w Krakowie w roku 2014[2].

Przypisy

  1. Thietmarus Merseburgensis, Chronicon [online], mgh-bibliothek.de [dostęp 2017-11-20] [zarchiwizowane z adresu 2017-05-03].
  2. a b c d Diethmar von Merseburg 2014 ↓.
  3. Chronicon Thietmari Merseburgensis. Monumenta Germaniae Historica. (niem.).
  4. Dariusz Andrzej Sikorski, Religie dawnych Słowian : przewodnik dla zdezorientowanych, Poznań 2018, strona 122, ISBN 978-83-7976-036-7, OCLC 1078688284 [dostęp 2021-06-27].
  5. Thietmar von Merseburg 1889 ↓, s. 94.
  6. Thietmar von Merseburg 1889 ↓, s. 123.
  7. Thietmar von Merseburg 1889 ↓, s. 207.
  8. Thietmar von Merseburg 1889 ↓, s. 276.
  9. Labuda 1995 ↓, s. 11.
  10. Bieniak 2005 ↓, s. 627.
  11. Thietmar von Merseburg 1889 ↓.

Bibliografia

  • Janusz Bieniak: Stoigniew. W: Polski słownik biograficzny. T. 43 z. 179. 2005, s. 627.
  • Kronika Thietmara. tł. Marian Zygmunt Jedlicki, posł. Krzysztof Ożóg. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 2014. ISBN 978-83-242-2207-0.
  • Gerard Labuda: Szkice historyczne jedenastego wieku. I. Najstarsze klasztory w Polsce. W: Z badań nad dziejami klasztorów w Polsce. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, 1995, s. 7–73. ISBN 83-231-0710-6.
  • Thietmari meseburgensis episcopi chronicon. post editionem Ioh. M. Lappenbergii recognovit Fridericus Kurze. Hannoverae: impensis Bibliopolii Hahniani, 1889, seria: Scriptores rerum Germanicarum in usum scholarum ex monumentis Germaniae historicis separatim editi. OCLC 1085655093.

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się