ResponseEve, a responsive template by SiGa

Ten artykuł od 2012-01 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Szerokość geograficzna (symbol φ)

• jedna ze współrzędnych geograficznych – druga współrzędna to długość geograficzna.
• kąt – pomiędzy półprostą poprowadzoną ze środka kuli ziemskiej i przechodzącą przez dany punkt na jej powierzchni a płaszczyzną równika^[1].
• łuk – na powierzchni kuli ziemskiej liczony od równika na północ i południe mierzony np. w stopniach. (zobacz: łuk okręgu, długość łuku)
• odległość – na powierzchni kuli ziemskiej, liczona od równika na północ i południe, wyrażona w stopniach lub w przybliżeniu w innej mierze np. kilometrach lub milach morskich (zobacz: odległość kątowa).

Wartości szerokości geograficznej rozciągają się od 0° na równiku do 90° na biegunach. Szerokość geograficzna może być północna (N; zobacz: półkula północna) lub południowa (S; zobacz: półkula południowa). Dla kierunku północnego oznacza się ją znakiem dodatnim (lub N), dla kierunku południowego ujemnym (lub S), czyli odpowiednio np.: +90° = 90°N oraz –90° = 90°S.

Zbiór punktów na kuli ziemskiej o tej samej szerokości geograficznej to równoleżnik.

Jednostkami szerokości geograficznej (kąt) są: stopień [°], minuta ['] i sekunda kątowa ["].

• 1° = 60'
• 1' = 60"

Szerokość geograficzną w istocie mierzy się bezpośrednio na sferze niebieskiej, gdzie stanowi kąt pomiędzy kierunkiem na zenit a płaszczyzną równika niebieskiego. Szerokością geograficzną jest również wysokość nad horyzontem północnego bieguna niebieskiego.

Niektórym szerokościom nadano własne nazwy:

• zwrotniki – zwrotnik Raka 23°26'N oraz zwrotnik Koziorożca 23°26'S – równoleżniki wysunięte najdalej na północ i południe, nad którymi Słońce góruje w zenicie,
• koła podbiegunowe: północne 66°33'N i południowe 66°33'S – równoleżniki, na których dzień trwa dobę i za pół roku noc trwa dobę,
• ryczące czterdziestki,
• wyjące pięćdziesiątki,
• bezludne sześćdziesiątki,
• końskie szerokości.

Wraz z szerokością geograficzną zmienia się wiele zjawisk geograficznych na kuli ziemskiej (zobacz: strefowość), m.in. klimat (im bliżej równika, tym mniejsza szerokość geograficzna, jednocześnie tym cieplej), charakterystyczna roślinność, gleby, itp.

Zobacz też

Zobacz hasło szerokość geograficzna w Wikisłowniku

• Szerokość geocentryczna
• długość geograficzna

Przypisy