W lipcu 1914 został asystentem wolontariuszem (Volontärassistent) w klinice psychiatrycznej w Heidelbergu, którą kierował Franz Nissl[4]. Niedługo potem jako lekarz armii rosyjskiej został zmobilizowany do wojska. Najpierw był członkiem grodzieńskiej komisji ewakuacyjnej, od 1915 pełnił służbę w głębi Rosji, w Petersburgu i w Moskwie[5]. Zmarł 9 listopada 1917 roku w Moskwie z powodu choroby zakaźnej, wiadomość o jego śmierci została potwierdzona dopiero trzy miesiące później[6][7][8]. Został pochowany na Cmentarzu Dorogomiłowskim w rejonie Dorogomiłowo w Moskwie[9]. Symboliczny grób znajduje się na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej w Warszawie[10].
Stanisław Orłowski cytował przetłumaczony na polski list polecający Nissla z 1913 roku, w którym ten wypowiadał się o Rosentalu następująco[5]:
„D-r Rozental może być uważany wprost za ideał asystenta – we wszystkich dziedzinach, które miał poruczane, wykazał się zasługami niezwykłemi. Nie tylko prowadził on bez zarzutu wszystkie prace naukowe, do których przystępował, lecz stale dążył do dalszego rozwoju i kształcenia się w obranym kierunku. Nie miał skłonności, właściwej tak wielu młodszym lekarzom, by przedwczesnem ogłaszaniem prac zwracać na siebie uwagę; przeciwnie, pod tym względem życzyłbym mu, w jego własnym interesie, mniej nieco skromności.”
„Cechuje całą działalność naukową Rosenthala – tak krótką niestety! – nasamprzód wielkie, bezgraniczne umiłowanie nauki, bezprzykładna rzetelność w stosunku do niej, niepowszechni krytycyzm w ocenianiu wyników własnych i cudzych, chęć nieprzeparta zgłębienia danego problemu naukowego do gruntu. (...) Widać aż nadto wyraźnie, ile straciła przez jego śmierć nauka. Co zaś straciło społeczeństwo i rodzina, ten tylko ocenić potrafi, kto go znał bliżej, jako człowieka, pełnego porywów idealnych, wszechstronnych zainteresowań i prawdziwej dobroci. Cześć Jego pamięci!”
Dorobek naukowy
W dorobku naukowym Rosentala znajduje się około 20 prac w języku polskim i niemieckim, z których ostatnia ukazała się pośmiertnie, niedokończona[12]. Pierwsze prace dotyczyły psychopatologii: dysertacja doktorska poświęcona była urojeniom w przebiegu melancholii. Kolejne jego prace dotyczyły zastosowania metod serologicznych w psychiatrii; opublikował pracę na temat składu krwi u chorych na padaczkę[13][14], a także o zastosowaniu tzw. metody Abderhaldena[15]. W jego dorobku znajdują się prace kazuistyczne: opis guza rzekomego mózgu (pseudotumor cerebri)[16] i ostrej śmiertelnej katatonii. Interesował się zagadnieniem stosunku pojemności czaszki do wagi mózgowia w chorobach umysłowych[17]. Pracując u Nissla poświęcił się badaniu neurogleju i zmian w nim w przebiegu schizofrenii[18][12].
Lista prac
(Referat) O rozpoznaniu anatomicznem psychoz organicznych (Z demonstracyą preparatów). Medycyna i Kronika Lekarska 43 (31), s. 773–774, 1908
Die Wahnbildung bei der Melancholie. Berlin: G. Schade, 1909
Uczucie zmiany osobowości w symptomatologii melancholii. Medycyna i Kronika Lekarska 44 (47), s. 1143–1150, 1909
Das Verhalten der antiproteolytischen Substanzen im Blutserum bei der Epilepsie, „Zeitschrift für die gesamte Neurologie und Psychiatrie”, 3 (1), 1910, s. 588–624, DOI: 10.1007/BF02893614.
Histologische Befunde beim sog. Pseudotumor cerebri, „Zeitschrift für die gesamte Neurologie und Psychiatrie”, 7 (1), 1911, s. 163–179, DOI: 10.1007/BF02865137.
O zachowaniu się w padaczce ciał antyproteololitycznych surowicy krwi. Autoreferat. Medycyna i Kronika Lekarska 11, 1911
Die Hemiplegien ohne anatomischen Befund. Zeitschrift für die gesamte Neurologie und Psychiatrie Referate 5 (2, 3), s. 113f; 225, 1912
Eine Verstimmung mit Wandertrieb und Beziehungswahn. Jahrbücher für Psychiatrie und Neurologie 32 (3), s. 330–358, 1911
Badania doświadczalne nad przeistoczeniem ameboidalnym neuroglii (Referat). Medycyna i Kronika Lekarska 47 (30), s. 610, 1912
Zur Frage der Schädelkapazitätsbestimmung (Referat). Allgemeine Zeitschrift für Psychiatrie und ihre Grenzgebiete 71, s. 330–331, 1914
Über einen schizophrenen Prozeß im Gefolge einer hirndrucksteigernden Erkrankung, „Zeitschrift für die gesamte Neurologie und Psychiatrie”, 24 (1), 1914, s. 300–336, DOI: 10.1007/BF02866456.
Zur Methodik der Schädelkapazitätsbestimmung mit Hinsicht auf einen Fall von Hirnschwellung bei Katatonie. Neurologisches Centralblatt 33 (12, 14), s. 738–743, 809–, 1914
Intravitale und postmortale Hirnschwellung; eine Erwiderung auf die Ausführungen Reihardt’s. Neurologisches Centralblatt 33, s. 1085–1088, 1914
Experimentelle Studien über amöboide Umwandlung der Neuroglia. W: Franz Nissl, Alois Alzheimer (Hrsg.): Histologische und histopathologische Arbeiten über die Grosshirnrinde: mit besonderer Berücksichtigung der pathologischen Anatomie der Geisteskrankheiten Band 6. G. Fischer, 1913 s. 89–160
StefanS.RosentalStefanS., WaltherW.HilffertWaltherW., Zur Frage der klinischen Verwertbarkeit des Abderhaldenschen Dialysierverfahrens in der Psychiatrie, „Zeitschrift für die gesamte Neurologie und Psychiatrie”, 26 (1), 1914, s. 6–21, DOI: 10.1007/BF02874455.
Zwei Fälle von Katatonie mit Hirnschwellung. W: Nissl F (Hrsg.): Beiträge zur Frage nach der Beziehung zwischem klinischem Verlauf und anatomischem Befund bei Nerven- und Geisteskrankheiten. Band 1, Heft 2, s. 1–112. Berlin: J. Springer, 1914
Ein Fall von organischer Verblödung mit eigenartigen Spannungszuständen der Muskulatur. Demonstration in naturhist. med. Verein in Heidelberg am 5 Mai 1914. Autoreferat. Neurologisches Centralblatt 34 (13), s. 477–478, 1915
StephanS.RosentalStephanS., Über Anfälle bei Dementia praecox, „Zeitschrift für die gesamte Neurologie und Psychiatrie”, 59 (1), 1920, s. 168–216, DOI: 10.1007/BF02901085.
Przypisy
↑Łoza S: Czy wiesz kto to jest? Wyd. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938 s. 258.
↑ abcdBornsztajn M. Stefan Rosental. „Gazeta Lekarska”. 52 (2), s. 15–16, 1918.
↑II Zjazd neurologów, psychiatrów i psychologów polskich w Krakowie. Przegląd Lekarski 4, s. 72–73, 1913.
↑Verzeichnis der sämmtlichen Studierenden der Universität Heidelberg im Wintersemester 1910/1911 bis Sommersemester 1915 s. 19 [1].
↑ abOrłowski S.. Stefan Rozental (Wspomnienie pozgonne). „Medycyna i Kronika Lekarska”. 53 (4), s. 35–36, 1918.
↑M.M.DemelM.M., Mogiły lekarskie na cmentarzach warszawskich, „Archiwum Historii Medycyny”, 29 (4), 1966, s. 462, PMID: 5964293.a?
↑Symboliczny grób Stefana Rosentala w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie.
↑Rosental A. Dr. Stefan Rosental †. „Allgemeine Zeitschrift für Psychiatrie und psychisch-gerichtliche Medizin”. 74, s. 265, 1918.
↑ abcRosental S. Über Anfälle bei Dementia praecox. „Zeitschrift für die gesamte Neurologie und Psychiatrie”. 59 (1), s. 168–216, 1920. DOI: 10.1007/BF02901085.
↑Rosental S. Das Verhalten der antiproteolytischen Substanzen im Blutserum bei der Epilepsie. „Zeitschrift für die gesamte Neurologie und Psychiatrie”. 3 (1), s. 588–624, 1910. DOI: 10.1007/BF02893614.
↑Rosental S. O zachowaniu się w padaczce ciał antyproteololitycznych surowicy krwi. Autoreferat. „Medycyna i Kronika Lekarska”. 11, 1911.brak numeru strony
↑Rosental S, Hilffert W. Zur Frage der klinischen Verwertbarkeit des abderhaldenschen Dialysierverfahrens in der Psychiatrie. „Zeitschrift für die gesamte Neurologie und Psychiatrie”. 26 (1), s. 6–21, 1914. DOI: 10.1007/BF02874455.
↑Rosental S. Histologische Befunde beim sog. Pseudotumor cerebri. „Zeitschrift für die gesamte Neurologie und Psychiatrie”. 7 (2), 1912.brak numeru strony
↑Rosental S. Zur Methodik der Schädelkapazitätsbestimmung mit Hinsicht auf einen Fall von Hirnschwellung bei Katatonie. „Neurologische Zentralblatt”. 33, s. 738, 1914.
↑Rosental S. Experimentelle Studien über amöboide Umwandlung der Neuroglia. „Nissl-Alzheimer-Arbeiten”. 6, 1918.brak numeru strony