Kamień grobowy Trabalskiego na cmentarzu Südfriedhof w Lipsku

Stanislaw Trabalski (ur. 25 października 1896 w Lipsku, zm. 12 listopada 1985 tamże) – niemiecki polityk socjaldemokratyczny, syn Franciszka Trąbalskiego, ojciec Karla Trabalskiego.

Trabalski wstąpił do Socjaldemokratycznej Partii Niemiec w 1912 roku. W 1914 roku powołany do wojska, walczył na froncie zachodnim. Z powodu ran odniesionych w bitwie pod Verdun w czerwcu 1916 roku zwolniony z wojska jako niezdolny do służby. W 1916 roku został członkiem Związku Spartakusa, a rok później Niezależnej Socjaldemokratycznej Partii Niemiec. W 1918 roku w składzie Rad Delegatów Robotniczych i Żołnierskich w Weimarze i Lipsku. Od 1922 roku ponownie w SPD.

W 1921 roku poślubił Margaret Lipinski, córkę Richarda Lipinskiego, socjaldemokratycznego deputowanego do Reichstagu. Para miała siedmioro dzieci, w tym Karla Trabalskiego, polityka SPD. W 1928 roku Trabalski został sekretarzem spółdzielni spożywców w dzielnicy Lipska Plagwitz. W latach 1932-1933 członek Frontu Żelaznego. Od 1933 do 1945 był aresztowany siedem razy przez Gestapo, w 1944 roku uwięziony w obozie koncentracyjnym Sachsenhausen.

Po zakończeniu II wojny światowej ponownie zaczął działać w SPD, został jej szefem w Saksonii. Pomimo osobistej niechęci do połączenia SPD z Komunistyczną Partią Niemiec w radzieckiej strefie okupowanych Niemiec, został w 1946 roku członkiem zarządu nowo powstałej Socjalistycznej Partii Jedności Niemiec w Saksonii[1]. Jako ostry krytyk bolszewizacji życia publicznego we wschodnich Niemczech, został w 1948 roku aresztowany, a jego rodzina osadzona w areszcie domowym. Bez procesu przebywał w więzieniu do stycznia 1950 roku. Kilka miesięcy później został ponownie aresztowany i skazany w 1954 roku na sześć i pół roku więzienia za „podburzanie do wojny i wrogą agitację”. Zwolniony w 1956 roku w wyniku nacisków brytyjskiej Partii Pracy na władze NRD. Po uwolnieniu nie prowadził już działalności politycznej. Na polecenie władz podjął pracę w Instytucie Bibliograficznym w Lipsku. Na przełomie 1960 i 1961 ponownie zatrzymany przez Stasi za „socjaldemokratyczne poglądy”.

Karl, syn Stanislawa Trabalskiego, zaangażował się w latach 90. w rehabilitację ojca. Na jego wniosek w 1996 roku sąd w Rostocku uznał, że wyrok z 1954 roku skazujący ojca na sześć i pół roku więzienia został uchylony jako niekonstytucyjny[2]. Również Partia Demokratycznego Socjalizmu, kontynuatorka wschodnioniemieckiej SED zrehabilitowała na swoim kongresie w 1990 roku, wszystkie osoby skazane w latach 40. i 50. w procesach politycznych za poglądy „socjaldemokratyczne”, w tym także Trabalskiego[3].

Przypisy

  1. Andreas Hilger, Ute Schmidt, Mike Schmeitzner (Hrsg.): Sowjetische Militärtribunale. Die Verurteilung deutscher Zivilisten 1945-1955. Band 2: Schriften des Hannah-Arendt-Institut für Totalitarismusforschung, Köln 2003, s. 327 , ISBN 3-412-06801-2 (dostępne także na: google.books.de).
  2. Landgericht Rostock, Beschluß in der Rehabilitierungsache des Herrn Stanislaw Trabalki vom 30. September 1996 – II PRO 174/96 – 385 RHS 52/96 – Staatsanwaltschaft Rostock.
  3. Lothar Hornbogen: Politische Rehabilitierungen – Eine Lehre aus unserer Geschichte.

Bibliografia

  • Dr. Michael Rudloff: Stanislaw Trabalski (1896–1985): eine Biographie zwischen den politischen Systemen; in: „Solche Schädlinge gibt es auch in Leipzig”, Frankfurt am Main [u. a.] 1997, s. 13-68, ISBN 3-631-47385-0.
  • Beatrix Wrede-Bouvier: Ausgeschaltet! Sozialdemokraten in der Sowjetischen Besatzungszone und in der DDR 1945-1953, Bonn 1996, ISBN 3-8012-4075-4.
  • Beatrix Wrede-Bouvier, Horst-Peter Schulz: ”...die SPD aber aufgehört hat zu existieren”, 1991; s. 203-226, ISBN 3-8012-0162-7.
  • Andreas Malycha: Auf dem Weg zur SED, 1996; ISBN 3-8012-4065-7.
  • Mike Schmeitzner, Dr. Michael Rudloff: Geschichte der Sozialdemokratie im Sächsischen Landtag; in: Beiträge zur Geschichte der Arbeiterbewegung, trafo verlag Dr. Wolfgang Weist, Berlin 40. Jahrgang 1998; ISSN 0942-3060.
  • Wer war wer in der DDR? 5. Ausgabe. Band 2. Ch. Links, Berlin 2010, ISBN 978-3-86153-561-4. Bundesstiftung zur Aufarbeitung der SED-Diktatur. [dostęp 2013-05-05]. (niem.).

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się