Stanisław Smolka
Ilustracja
Fotografia Juliusza Miena z 1898
Data i miejsce urodzenia

29 czerwca 1854
Lwów, Cesarstwo Austriackie

Data i miejsce śmierci

27 sierpnia 1924
Nowoszyce, Polska

profesor nauk historycznych
Alma Mater

Uniwersytet Lwowski

Doktorat

lipiec 1873
Uniwersytet w Getyndze

Profesura

1880

Polska Akademia Umiejętności
Status

członek czynny

Uczelnia

Uniwersytet Lwowski
Uniwersytet Jagielloński
Katolicki Uniwersytet Lubelski

Rektor UJ
Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Order Korony Żelaznej III klasy (Austro-Węgry)

Stanisław Smolka (ur. 29 czerwca 1854 we Lwowie, zm. 27 sierpnia 1924 w Nowoszycach) – polski historyk, współtwórca i przedstawiciel krakowskiej szkoły historycznej, syn wybitnego adwokata i polityka – Franciszka Smolki.

Badał głównie początkowe okresy historii Polski: piastowski i jagielloński, również czasy Królestwa Polskiego. Dzieje Polski przedstawiał w szerszej perspektywie na tle dziejów powszechnych, odmiennie od dotychczasowych trendów romantycznych – z dużym krytycyzmem. Jego poglądy i metody badawcze wywarły ogromny wpływ na jego kontynuatorów oraz następne pokolenia mediewistów.

Życiorys

W latach 1876–1883 był profesorem Uniwersytetu we Lwowie, następnie w okresie 1883–1902 na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie w latach 1895–1896 pełnił funkcję rektora.

W 1877 r. zawarł związek małżeński z Marią Rydel (1854–1883), najmłodszą siostrą poety Lucjana Rydla[1][2], a po jej śmierci z Wandą Marią Orda, córką Witolda i Wandy, właścicieli majątku Biżerewicze pod Pińskiem[3].

W 1886 zorganizował tzw. Ekspedycję Rzymską, której celem było przyswojenie polskiej nauce dokumentów z archiwum w Watykanie. W 1899 został członkiem Moskiewskiego Towarzystwa Archeologicznego[4]. W latach 1908–1919 był dyrektorem Archiwum Krajowego Aktów Grodzkich i Ziemskich w Krakowie, ponadto od 1919 był profesorem Uniwersytetu Lubelskiego, któremu przekazał księgozbiór i część swojego archiwum. Od 1881 członkiem krakowskiej Akademii Umiejętności pełniącej funkcję ogólnonarodową, do której zjeżdżali uznani uczeni z terenów całej byłej Rzeczypospolitej, w latach 1891–1902 został jej sekretarzem generalnym. Smolka mieszkał w 1910 w domu Heleny Rusockiej w Rudawie, a w latach 1912–1914 w pobliskich Niegoszowicach. Za wybitne osiągnięcia naukowe Akademia przyznała mu nagrodę pieniężną w 1924.

Był członkiem honorowym Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk[5]. Wymieniany jest również w gronie najbardziej zasłużonych współpracowników Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Był członkiem Towarzystwa Tatrzańskiego. W 1913 otrzymał austriackie szlachectwo II stopnia (z tytułem „Ritter”)[6].

Został pochowany w Janowie Poleskim pod Pińskiem[7][1].

Ordery i odznaczenia

Wybrane publikacje

  • Henryk Brodaty. Ustęp z dziejów epoki piastowskiej (1872)
  • Mieszko Stary i jego wiek (1881)
  • Uwagi o pierwotnym ustroju społecznym Polski piastowskiej (1881)
  • Szkice historyczne t. 1–2 (18821883) Warszawa
  • Dzieje narodu polskiego t. 1–2 (1897).
  • Poczet królów Polskich. Zbiór portretów historycznych (1893).
  • Polityka Lubeckiego przed powstaniem listopadowym Tom 1 (1907) Tom 2 (1907)
  • Dziennik Franciszka Smolki, 1848–1849, w listach do żony (1913)

Przypisy

  1. a b Stanisław Smolka [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2023-01-21].
  2. Zbigniew Stós, Lucjan Rydel, ojciec Pana Młodego z „Wesela” Wyspiańskiego, urodził się w Strzelcach Wielkich [online], Nieoficjalny Portal Miasta Brzeska i Okolic [dostęp 2023-01-21].
  3. Witold Orda [online], geni_family_tree [dostęp 2023-01-21] (pol.).
  4. Maria Blombergowa, Polscy członkowie Cesarskiego Moskiewskiego Towarzystwa Archeologicznego (1864–1914), „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 25/3 (1980) s. 556.
  5. Bolesław Erzepki, Spis członków Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu, Poznań 1896, s. 4.
  6. Sławomir Górzyński, Nobilitacje w Galicji w latach 1772–1918, DiG 1997, s. 245.
  7. Stanisław Smolka [online], www.ipsb.nina.gov.pl [dostęp 2018-08-15] (pol.).
  8. M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 464 „za wybitne zasługi na polu nauki i wychowywania młodzieży w duchu patriotycznym położone w latach 1905–1918”.
  9. Rocznik Akademii Umiejętności w Krakowie. Kraków: AU, 1901, s. 4.

Linki zewnętrzne

  • Dzieła Stanisława Smolki w Federacji Bibliotek Cyfrowych
  • Dzieła Stanisława Smolki w archive.org
  • Prace Stanisława Smolki w serwisie Polona.pl

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się