.JPG)
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie | |
| Miejsce zamieszkania | |
| Narodowość | |
| Tytuł naukowy |
profesor |
| Alma Mater | |
| Uczelnia |
Uniwersytet Jagielloński |
| Odznaczenia | |
     
| |
Stanisław Rospond (ur. 19 grudnia 1906 w Liszkach pod Krakowem, zm. 16 października 1982 we Wrocławiu) – polski językoznawca, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego, autor wielu prac onomastycznych wykorzystujących materiał polski i słowiański. Twórca klasyfikacji strukturalnej antroponimów i toponimów, słowotwórstwa onomastycznego oraz prac z zakresu antroponimii i etymologii.
Wcześnie osierocony (ojciec Jan zginął w czasie I wojny światowej w 1916), pozostawał pod opieką swego stryja, biskupa Stanisława Rosponda[1]. Absolwent gimnazjum św. Anny. Studiował slawistykę i polonistykę na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego ukończoną w styczniu 1929 magisterium, zaś w listopadzie tegoż roku doktoratem[1]. Uczeń K. Nitscha, J. Łosia i J.M. Rozwadowskiego[2]. W 1929 pracował jako asystent na UJ. W latach 1929–1931 wykładał język polski w Lyonie[2]. Po wyjeździe z Francji, do 1933 przebywał na stypendium rządu jugosłowiańskiego w Belgradzie[2]. Następnie uczył w krakowskim gimnazjum pijarów do 1936, w którym to roku został starszym asystentem na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie[1], gdzie jako docent pozostawał w latach 1939–1941[2]. W 1937 habilitował się na tej uczelni[1]. Od 1941 do końca wojny mieszkał u swojej rodziny w Liszkach[1], gdzie przeżył pacyfikację wsi przez Niemców, co opisał w książce Zginęli na polu chwały (wyd. 1946, 1993 i 2009)[1]. W listopadzie 1945 wrócił na Uniwersytet Jagielloński, jednak wkrótce potem przeniósł się do Wrocławia celem utworzenia Katedry Języka Polskiego na tamtejszym uniwersytecie, którą kierował do 1969[2] i gdzie uzyskał stopień profesora nadzwyczajnego w 1946 oraz pełnił funkcję dziekana Wydziału Filologicznego w latach 1958–1960[1]. W latach 1950–1954 był współzałożycielem i rektorem (1952–1954) Wyższej Szkoły Pedagogicznej we Wrocławiu, gdzie po przeniesieniu do Opola kierował jej Katedrą Języka Polskiego[1]. Był współzałożycielem Instytutu Śląskiego w Opolu[1][2], Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego, oraz kierownikiem sekcji naukowo-wydawniczej oddziału Komitetu Słowiańskiego we Wrocławiu.
Od 1945 przewodniczył podkomisji śląskiej Komisji Ustalania Nazw Miejscowości[2]. W 1946 zainicjował prace nad Słownikiem nazwisk śląskich, zaś w 1951 wydał dwutomowy Słownik nazw geograficznych Polski zachodniej i północnej[2]. Był autorem i współautorem ponad sześciuset prac naukowych, w tym kilkunastu książek i wielu słowników, obejmujących zagadnienia slawistyczne, polonistyczne i śląskoznawcze (głównie z zakresu historii języka). Do najważniejszych prac należały:
Wspólnie z Ludwikiem Musiołem wydał w 1972 Protokolarz miasta Woźnik z lat 1483–1598, będący najstarszą zachowaną księgą miejską w języku polskim, a także ważnym zabytkiem do badań dialektu śląskiego[3].
Pochowany na cmentarzu Grabiszyńskim[1].
Jego synem jest ks. dr Stanisław Rospond (junior)[4], misjonarz, dyrektor Wydawnictwa Instytutu Teologicznego Księży Misjonarzy (WITKM) w Krakowie[4] i redaktor naczelny „Naszej Przeszłości” w latach 2004-2011[5].
Od 1984 r. jest patronem szkoły podstawowej w Żyrowej[1][6]. Upamiętniają go także ulice w Opolu[7], Szczecinie[8] i Wrocławiu[9][10]. W 2006 r. na budynku filologii polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego odsłonięto jego pamiątkową tablicę[1].
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.
