Stanisław Czerniec
Kanonik gremialny
Kapituły Kolegiackiej w Brzozowie,
proboszcz w Bączalu Dolnym
Ilustracja
ks. prałat Stanisław Czerniec
Data i miejsce urodzenia

20 stycznia 1908
Posada Górna

Data i miejsce śmierci

28 lipca 1986
Gorlice

Proboszcz parafii św. Mikołaja i Imienia Maryi w Bączalu Dolnym
Okres sprawowania

1948–1981

Kanonik gremialny Kapituły Kolegiackiej
w Brzozowie
Okres sprawowania

1977–1986

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Prezbiterat

1933

Faksymile

Stanisław Czerniec (ur. 20 stycznia 1908 w Posadzie Górnej, zm. 28 lipca 1986 w Gorlicach) – polski ksiądz katolicki, prałat, kanonik gremialny brzozowskiej Kapituły Kolegiackiej[1], długoletni proboszcz w Bączalu Dolnym koło Jasła, budowniczy tamtejszego kościoła pw. Imienia Maryi, inwigilowany i represjonowany przez Służbę Bezpieczeństwa PRL.

Stanisław Czerniec, jako uczeń sanockiego gimnazjum (1928)
Kościół parafialny Imienia Maryi w Bączalu Dolnym z lat 1957-1959
Ks. Stanisław Czerniec - witraż w zakrystii kościoła w Bączalu Dolnym
Nagrobek ks. Stanisława Czernieca na Nowym Cmentarzu w Bączalu Dolnym

Życiorys

Młodość

Urodził się 20 stycznia 1908 w Posadzie Górnej[2][3] koło Rymanowa (północno-wschodnie ziemie Beskidu Niskiego) w pobożnej chłopskiej rodzinie, jako syn Jana i Marii. Jedna z jego sióstr została zakonnicą[4]. W 1928 zdał egzamin dojrzałości w Państwowym Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku (w jego klasie był m.in. Bohdan Ihor Antonycz)[2][5]. Następnie ukończył Wyższe Seminarium Duchowne w Przemyślu, po czym w 1933[6] roku przyjął święcenia kapłańskie z rąk ówczesnego biskupa przemyskiego Franciszka Bardy. Jednym z jego przewodników w drodze do kapłaństwa był błogosławiony Jan Balicki - kapłan, spowiednik i wykładowca.

Kapłaństwo

Jako wikariusz pracował w Grębowie (1933-1936)[7] i od 1936 w Pysznicy[8]. Był administratorem parafii w Łomnej od lata 1937[9] i od lata 1938 w Kurzynie Średniej[10]. W 1948 roku został mianowany administratorem a następnie proboszczem parafii św. Mikołaja i Imienia Maryi w Bączalu Dolnym, po aresztowaniu i osadzeniu w więzieniu we Wronkach a później w Rawiczu swojego poprzednika - ks. Floriana Zająca[11].

Dał się poznać jako gorliwy duszpasterz zatroskany o sprawy parafian i lokalnego kościoła. Po zapełnieniu parcel Starego Cmentarza erygowanego około 1786 roku podjął starania zmierzające do założenia w 1952 roku Nowego Cmentarza parafialnego przy granicy obrębów Bączala Dolnego i Bączala Górnego[12]. Mimo licznych sprzeciwów miejscowych komunistów, a także represji i inwigilacji dokonywanych przez władze PRL, które nie wyrażały zgody na wzniesienie nowego obiektu sakralnego wznowił prace zainicjowane przez swoich poprzedników związane z budową murowanego kościoła parafialnego Imienia Maryi[13]. Kościół ten został wybudowany według drugiego projektu lwowskiego architekta Eustachego Chmielewskiego w historyzującym polskim stylu narodowym z elementami modernizmu w przeciągu lat 1957-59[14], następnie poświęcony 4 października 1959 roku przez bpa Wojciecha Tomakę i uroczyście konsekrowany w 1966 roku[15]. Wzniósł również dwa kościoły filialne: w 1972 w Jabłonicy oraz w 1981 w Lipnicy Górnej, które poświęcił ówczesny biskup przemyski Ignacy Tokarczuk.

W celu uratowania starego, drewnianego kościoła św. Mikołaja z 1667 roku[16] odsprzedał go w 1974 jako zabytek wysokiej klasy do Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku[17]. Wcześniej, bo w 1959 roku obiekt ten został wpisany do rejestru zabytków dawnego województwa rzeszowskiego.

Represje w okresie PRL

Czynnie angażował się w ruch podziemia niepodległościowego i od 1949 aż do swojej śmierci był rozpracowywany przez funkcjonariuszy Powiatowych Urzędów Bezpieczeństwa Publicznego w Nisku i Jaśle oraz Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Rzeszowie. Był również inwigilowany przez tajnych funkcjonariuszy Komendy Wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej i pracowników Wojewódzkiego Urzędu Spraw Wewnętrznych w Krośnie m.in. w ramach "teczki ewidencji operacyjnej na księdza"[18].

Emerytura

Funkcję proboszcza w Bączalu Dolnym pełnił przez 33 lata, od 1948 do 1981 roku[19], po czym przeszedł na emeryturę. Jako rezydent pozostał na plebanii w Bączalu Dolnym. Podczas choroby przez krótki czas mieszkał w Domu Księży Emerytów "Emaus" w Korczynie koło Krosna. W 1983 roku w trakcie Mszy Świętej Prymicyjnej swojego wychowanka - ks. Tadeusza Strugały świętował złoty jubileusz 50-lecia święceń kapłańskich.

Zmarł po ciężkiej chorobie w gorlickim szpitalu 28 lipca 1986 w wieku 78 lat. Spoczywa na Nowym Cmentarzu w Bączalu Dolnym nieopodal drewnianego krzyża milenijnego (przy skrzyżowaniu dwóch spośród kilku głównych alei cmentarnych).

Godności i odznaczenia

W ramach licznych zasług dla Kościoła diecezjalnego i społeczeństwa został odznaczony wieloma godnościami kościelnymi, w tym honorowymi:

Upamiętnienie

Postać ks. prałata Stanisława Czernieca jest motywem wizerunkowym jednego z licznych witraży kościoła parafialnego Imienia Maryi, ufundowanych przez parafian i wykonanych w latach 1993 - 1994 staraniem ówczesnego proboszcza ks. kanonika Wiesława Willera w jednej z wrocławskich pracowni. Witraż ten usytuowany jest w kościelnej zakrystii[23].

21 lutego 2016 w tygodniku Niedziela Rzeszowska pojawił się artykuł biograficzny o księdzu prałacie Stanisławie Czerniecu i jego zasługach dla parafii i wspólnoty diecezjalnej[24].

Bibliografia

  • "Bączal Górny". Stanisław Syzdek, Skołyszyn 1998,
  • "Skołyszyn, zarys monograficzny", Ryszard Oleszkowicz, Skołyszyn 1998,
  • "Gmina Skołyszyn Przeszłość i teraźniejszość", Władysława Kołodziej, Gabriela Ślawska. Skołyszyn 2006,
  • "W Gminie Skołyszyn", Skołyszyn 2008,
  • "W Gminie Skołyszyn – zespół"; w tym Stanisław Mendelowski, Krosno 2000,
  • "Księgi parafialne" parafii Imienia Maryi w Bączalu Dolnym,

Zobacz też

Przypisy

  1. Stanisław Syzdek: Bączal Górny. Skołyszyn: 1998.
  2. a b XLI. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1927/1928. Sanok: 1928, s. 27.
  3. Franciszek Bolanowski.: Posada Górna - przyczynek do dziejów miejscowości. lemko.org. [dostęp 2015-03-17].
  4. Rocznik Rymanowa-Zdroju, t. V, Stowarzyszenie Przyjaciół Rymanowa Zdroju, 2000.
  5. Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 2016-02-19].
  6. Parafia św. Wojciecha w Grębowie - duchowieństwo. [dostęp 2015-03-16].
  7. Duchowieństwo parafii grębowskiej w stuleciu 1912-2012. [dostęp 2015-03-16].
  8. Zmiany na stanowiskach i urzędach duchownych. „Kronika Dyecezyi Przemyskiej O.Ł.”. Z. 7/9, s. 243, 1936. 
  9. Zmiany na stanowiskach i urzędach duchownych. „Kronika Dyecezyi Przemyskiej O.Ł.”. Z. 7/9, s. 185, 1937. 
  10. Zmiany na stanowiskach i urzędach duchownych. „Kronika Dyecezyi Przemyskiej O.Ł.”. Z. 8/9, s. 290, 1938. 
  11. Ks. Florian Zając, działacz polskiego państwa podziemnego.. [dostęp 2015-03-17].
  12. Marian Szarek: Szkoła Podstawowa im. Macieja Rataja w Opaciu na tle dziejów wsi 1942-2010. 2010. [dostęp 2015-03-16].
  13. Historia parafii Imienia Maryi i św. Mikołaja w Bączalu Dolnym. [dostęp 2015-03-17].
  14. Bączal Dolny - opis sołectwa. [dostęp 2015-03-17].
  15. Portal Diecezji Rzeszowskiej - parafia Bączal Dolny. [dostęp 2015-03-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-10)].
  16. Powiat jasielski - gmina Skołyszyn. www.powiat.jaslo.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-02)].
  17. Tomasz Bienias: Kolejna perełka Jasielszczyzny - kościół z Bączala Dolnego. [dostęp 2015-03-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-01-23)].
  18. Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej [online], katalog.bip.ipn.gov.pl [dostęp 2018-08-21] (ang.).
  19. Parafia Bączal Dolny - proboszczowie. [dostęp 2015-03-16].
  20. Administrator, Kapituła Kolegiacka [online], www.parafiabrzozow.pl [dostęp 2016-03-16].
  21. Kapituła Kolegiacka - ogólnie. parafiabrzozow.pl. [dostęp 2015-03-17].
  22. Zarząd Gminy Skołyszyn: "W Gminie Skołyszyn". Skołyszyn: 2004.
  23. Pamiątka poświęcenia witraży w kościele parafialnym Imienia Maryi w Bączalu Dolnym, Wrocław 1996
  24. Andrzej Motyka, Zasłużony kapłan, „Niedziela rzeszowska”, 21 lutego 2016.

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się