| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
7 grudnia 1943 |
| Przynależność polityczna | |
| Odznaczenia | |
| |
Stanisław Chudoba ps. Stefan (ur. 22 kwietnia 1913 w Chrzanowie, zm. 7 grudnia 1943 w Warszawie) – działacz socjalistyczny. Lider organizacji Polscy Socjaliści a następnie Robotniczej Partii Polskich Socjalistów w okresie okupacji niemieckiej. Schwytany w wyniku ulicznej łapanki, a następnie rozstrzelany przez Niemców.
Po ukończeniu gimnazjum w Śremie, od 1931 studiował prawo na Uniwersytecie Poznańskim. Od 1931 działacz Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej na Uniwersytecie w Poznaniu, gdzie w 1933 został przewodniczącym zarządu. Od 1932 członek PPS, od 1934 r. przewodniczący Okręgowego Komitetu Robotniczego PPS w Poznaniu. Wszedł w skład redakcji radykalnego tygodnika socjalistycznego „Walka Ludu”.
W 1934 za pierwszomajowe przemówienie krytykujące rząd i Józefa Piłsudskiego w Gnieźnie, wytoczono mu proces. W sierpniu 1934 r. został skazany na 6 miesięcy więzienia (wyrok odroczony do 1935).
Po odbyciu wyroku (wskutek prześladowań policji i pozbawienia możliwości praktyki adwokackiej) przeniósł się w 1936 do Torunia, a następnie do Warszawy. Skupił się wówczas na działalności publicystycznej w „Robotniku” oraz „Dzienniku Popularnym”. Uczestniczył w działaniach PPS dzielnicy Rakowiec (był członkiem komitetu dzielnicowego), działalności oświatowej w ruchu spółdzielczym i sportowym. Był pracownikiem Zespołu Czasopism PPS Zygmunta Zaremby redagując „Tydzień Robotnika”. Współpracował z „Dziennikiem Ludowym" i „Chłopską Prawdą”.
Zmobilizowany w 1939, brał udział w kampanii wrześniowej. Wzięty do niewoli, skąd został zwolniony z powodów zdrowotnych w maju 1940. Po nawiązaniu kontaktów z działaczami ZNMS i Stanisławem Dubois, przystąpił do grupy Barykada Wolności. Od wiosny 1941 r. przejął redakcję „Barykady Wolności”.
Na I Zjeździe Polskich Socjalistów we wrześniu 1941 wszedł do Komitetu Centralnego jako sekretarz i objął stanowisko red. naczelnego „Barykady Wolności”.
Po śmierci Adama Próchnika w 1942 stał się faktycznym przywódcą lewicy socjalistycznej. Na II zjeździe Polskich Socjalistów w kwietniu 1943 gdzie utworzono Robotniczą Partię Polskich Socjalistów, został wybrany wiceprzewodniczącym Komitetu Centralnego i redaktorem „Robotnika”.
W kwietniu 1943 uczestniczył w powołaniu Polskiej Armii Ludowej. We wrześniu 1943 na III Zjeździe RPPS, ponownie został wybrany wiceprzewodniczącym Komitetu Centralnego. W listopadzie 1943 został sekretarzem Naczelnego Komitetu Ludowego Zjednoczonych Stronnictw Demokratycznych i Socjalistycznych – platformy łączącej organizacje krytyczne zarówno wobec rządu londyńskiego jak i komunistów.
6 grudnia 1943 złapany w ulicznej łapance na Żoliborzu pod przybranym nazwiskiem Stanisława Wiśniewskiego. Rozstrzelany następnego dnia w ruinach getta warszawskiego[1].
Pośmiertnie odznaczony w 1947 r. na wniosek Centralnego Komitetu Wykonawczego PPS Krzyżem Grunwaldu II klasy[2]
Stanisław Chudoba był od 10 czerwca 1978 patronem Zespołu Szkół Mechanicznych w Śremie – od 1 września 2008, uchwałą Rady Powiatu w Śremie nosi ona imię Powstańców Wielkopolskich[3]. Zmieniono patrona, ponieważ, jak tłumaczył Paweł Ratajczak, emerytowany dyrektor szkoły – Nie spełniał już oczekiwań dydaktyczno-wychowawczych"[4].
Był również patronem ulic:
Chudoba nadal jest patronem ulic: we Wrocławiu od 1948, Warszawie (dzielnica Białołęka)[7], Gliwicach, Gnieźnie, Środzie Wielkopolskiej.
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.
