Gatunek | |
---|---|
Data premiery |
1979 |
Kraj produkcji | |
Język | |
Czas trwania |
163 min |
Reżyseria | |
Scenariusz |
Andriej Tarkowski, |
Główne role |
Aleksandr Kajdanowski |
Muzyka | |
Zdjęcia |
Gieorgij Rerberg |
Scenografia |
Aleksandr Bojm |
Kostiumy |
Jelena Fomina |
Montaż |
Ludmiła Fiejginowa |
Produkcja | |
Wytwórnia | |
Budżet |
1 000 000 rubli[1] |
Nagrody | |
Nagroda Jury Ekumenicznego Cannes w 1980 roku |
Stalker (ros. Сталкер) – radziecki filozoficzno-obyczajowy film fantastycznonaukowy w reżyserii Andrieja Tarkowskiego z 1979 roku. Powstał na motywach powieści Piknik na skraju drogi autorstwa braci Strugackich. Opowiada o wyprawie przewodnika (Stalkera) i jego dwóch klientów (Profesora i Pisarza) w głąb tajemniczej Zony w celu znalezienia komnaty, gdzie spełniają się najskrytsze marzenia.
Według jednego z wywiadów udzielonych przez samego reżysera związki z powieścią Strugackich są luźne, właściwie sprowadzają się tylko do użycia dwóch słów: Stalker i Zona[2]. Jednakże oglądając film i czytając książkę, natrafić można na więcej podobieństw. W obu dziełach Zona jest przedstawiona jako obszar ogrodzony i strzeżony przez uzbrojone służby. Tak jak w powieści Stalker używa prostych sztuczek do znajdywania w Zonie bezpiecznej ścieżki (np. rzuca przed siebie małe obiekty, by sprawdzić lokalną grawitację). Wspólne są także postać Jeżozwierza oraz koncepcja przedmiotu/miejsca spełniającego życzenia.
Stalker był ostatnim filmem Tarkowskiego zrealizowanym w ZSRR[3], a zarazem pierwszym, mówiącym wprost o naglącej potrzebie odnowy duchowej współczesnego człowieka[4].
Termin „stalker” pochodzi od angielskiego wyrażenia to stalk (‘śledzić’, ‘tropić’). W filmie stalker jest profesjonalnym przewodnikiem po Zonie, kimś, kto przekracza granicę zabronionej strefy w określonym celu[2].
W filmie można znaleźć odniesienia do sztuki, zawarte są także fragmenty Apokalipsy św. Jana i Ewangelii Łukasza[3].
Akcja rozgrywa się w nieokreślonym europejskim państwie. Główny protagonista, tytułowy Stalker, zarabia na życie przeprowadzaniem ludzi przez tzw. Zonę, obszar, na którym prawa fizyki nie funkcjonują tak samo jak w reszcie świata. Zona powstała w wyniku nieznanego wydarzenia 20 lat przed akcją filmu i została odgrodzona po tym, jak żołnierze – wysłani, aby ją zbadać – nie wrócili, co spowodowało, że władze uznały ją za niebezpieczną dla ludzkiego życia. Mimo zakazu wstępu i niebezpieczeństwa istnieje wielu ludzi, którzy pragną doświadczyć zjawisk w Zonie osobiście. W tej wyprawie towarzyszą mu dwaj ludzie znani jako Pisarz i Profesor. Pisarz pragnie znaleźć się w Zonie, aby zdobyć natchnienie, zaś Profesor zastanawia się nad potencjalnymi konsekwencjami rzekomego istnienia komnaty, miejsca w Zonie, które ma mieć moc spełniania życzeń[5].
Tarkowski początkowo proponował adaptację Pikniku na skraju drogi swojemu przyjacielowi, Giorgiemu Kałatozowowi. Ten jednak, wobec trudności z uzyskaniem praw autorskich od Strugackich, zrezygnował[2]. Pomysł na film stopniowo dojrzewał w Tarkowskim, pociągała go możliwość zastosowania zasady trzech jedności – czasu, miejsca i akcji[2].
W plebiscycie krytyków filmowych, zorganizowanym w 2012 r. przez czasopismo Brytyjskiego Instytutu Filmowego „Sight & Sound”, Stalker na 250 ocenianych filmów zajął 29. miejsce[6].
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.