Rembrandt van Rijn
Ilustracja
Autoportret z dwoma kołami (1665–68)
Imię i nazwisko

Rembrandt Harmenszoon van Rijn

Data i miejsce urodzenia

15 lipca 1606
Lejda

Data i miejsce śmierci

4 października 1669
Amsterdam

Narodowość

holemderska

Dziedzina sztuki

malarstwo

Epoka

barok

Muzeum artysty

Rembrandthuis

Ważne dzieła
podpis
Autoportret (1630)
Autoportret (1640)
Autoportret (1661)
Autoportret (ok. 1669)

Rembrandt Harmenszoon van Rijn (ur. 15 lipca 1606 w Lejdzie, zm. 4 października 1669 w Amsterdamie) – holenderski malarz, rysownik i grafik. Uważany powszechnie za jednego z największych artystów europejskich i światowych.

Obok Jana Vermeera i Fransa Halsa najważniejszy malarz w sztuce holenderskiej „złotego wieku” – okresu, w którym kultura, nauka, gospodarka, potęga militarna i wpływy polityczne Holandii osiągnęły apogeum.

W okresie lejdejskim swoje obrazy sygnował skrótem „RHL” (Rembrandus Hermanii Leidensis). Później podpisywał się jedynie samym imieniem, podobnie jak wielcy artyści renesansu: Michał Anioł, Rafael lub Tycjan.

Życiorys

Był ósmym (przedostatnim) dzieckiem młynarza Harmena Gerritszoona oraz córki piekarza Neeltge Willemsdochter van Zuitbroeck. Dzieciństwo spędził w Lejdzie. Od siódmego roku życia uczył się w szkole łacińskiej. Siedem lat później, 20 maja 1620 r., wstąpił na uniwersytet w Lejdzie, ale studiował tam tylko kilka miesięcy. W 1621 r. rozpoczął naukę malarstwa w pracowni Jacoba van Swanenburgha, w której przez 3 lata uczył się podstaw i techniki malarstwa[a][1]. W 1624 r. rodzice wysłali go do Amsterdamu, gdzie doskonalił swój kunszt malarski u Pietera Lastmana (1583–1633), uznanego malarza obrazów historycznych, cechujących się silnym realizmem i wielkim napięciem dramatycznym. Od niego zapożyczył styl narracyjny, sposób ukazywania psychologicznej głębi postaci oraz technikę światłocienia.

Po powrocie do Lejdy otworzył własną pracownię i rozpoczął współpracę z osiemnastoletnim Janem Lievensem (1607–1674), również uczniem Lastmana. Około 1628 r. pracownię młodych artystów odwiedził Constantijn Huygens, dyplomata, podróżnik i poeta. Było to przełomowe wydarzenie w karierze Rembrandta i Jana Lievensa. Constantijn Huygens był jedną z najbardziej wpływowych osobistości w Holandii, a tym samym jego poparcie, jak również osąd w dziedzinie sztuki, miały decydujące znaczenie. Huygens zamówił portret u Jana Lievensa, natomiast Rembrandt miał namalować portret jego brata. Przez kilka następnych lat Huygens śledził ich karierę, organizował zamówienia, pełnił rolę kogoś w rodzaju agenta.

W 1630 r. umarł ojciec malarza. W 1631 r. Rembrandt osiadł w Amsterdamie, gdzie marszand obrazów Hendrick van Uylenburgh (ok. 1587–1661, wiele lat mieszkający w Krakowie, później w Gdańsku) zaproponował mu otwarcie u siebie pracowni. Za jego pośrednictwem Rembrandt otrzymał prestiżowe zamówienia. Malował głównie portrety zamawiane przez najbogatsze rodziny Amsterdamu. 5 czerwca 1633 r. zaręczył się z Saskią van Uylenburgh, bliską krewną Hendricka (kuzynką[2][3][4] lub bratanicą/siostrzenicą[5][6]), którą poślubił 22 czerwca 1634 r. Żona, córka burmistrza, wniosła posag w wysokości 40 tys. florenów. Młodzi małżonkowie zamieszkali w luksusowym domu w dzielnicy nad rzeką Amstel. Artysta często uwieczniał żonę na swoich płótnach. W 1635 r. Rembrandt otworzył pracownię w wynajętym magazynie, przez którą przewinęło się następnie kilkudziesięciu uczniów. W styczniu 1639 r. kupił duży dwupiętrowy dom przy Jodenbreestraat, w dzielnicy żydowskiej. W 1640 r. umarła matka Rembrandta. Umarło też pierwszych troje jego dzieci: Rombertus (1635), Cornelia (1638) i również Cornelia (1640). W 1641 r. przyszedł na świat Titus. 14 czerwca 1642 r. w wieku 30 lat umarła (prawdopodobnie na gruźlicę) Saskia. W testamencie rozdzieliła sumę 40 tys. florenów pomiędzy syna i męża. Titusem zajęła się najęta guwernantka, bezdzietna wdowa Geertje Dircx[7], która wkrótce została metresą Rembrandta.

W 1646 r. do domu Rembrandta przybyła nowa służąca, 23-letnia Hendrickje Stoffels, która zastąpiła Geertje. Rembrandt zakochał się w niej, ale nie mógł jej poślubić, gdyż naraziłby się na stratę wielkiej części spadku po Saskii. Oskarżeni zostali o konkubinat. W 1654 r. Hendrickje urodziła córkę Cornelię; równocześnie została ekskomunikowana. Rembrandt starzejąc się popadał w ruinę i izolował się od świata, coraz mniej czasu poświęcał wykonywaniu zamówień. W 1656 r. stał się bankrutem. Zbiory artysty zostały wystawione na licytację i sprzedane. W 1663 r. umarła Hendrickje. 4 września umarł Titus, zaledwie kilka miesięcy po ślubie z Magdaleną van Loo. Rembrandt zmarł 4 października 1669 r. w małym domku w dzielnicy Rozengracht, gdzie mieszkał ze swoją 15-letnią córką Cornelią. Pochowany został 8 października obok Saskii, Titusa i Hendrickje w Westerkerk w Amsterdamie.

Prerembrandtyści

W 1. połowie XVII w. działała w Amsterdamie grupa malarzy, do której należeli: Pieter Lastman (1583–1633), Jan Pynas (ok. 1582–1631), Jacob Pynas (ok. 159 – ok. 1650), Claes Cornelisz. Moeyaert (1591–1655), Francois Venant (1592–1663). Pod wpływem Caravaggia i caravaggionistów oraz pejzażysty Adama Elsheimera stworzyli oni nową formułę barokowego malarstwa historycznego, którą charakteryzował dramatyzm kompozycji, kontrastowa kolorystyka, patos póz i gestów. Ich styl, zwłaszcza Pietera Lastmana, oddziałał silnie na wczesną twórczość Jana Lievensa i Rembrandta.

Twórczość

Rembrandt pozostawił po sobie około 300 obrazów olejnych, 300 grafik i około 1000-2000 rysunków. Charakterystyczną cechą jego dzieł jest zafascynowanie efektami światła i głębokich cieni. Jego styl i technika ewoluowały z biegiem lat, jednak zamiłowanie do dramatycznego oświetlenia malowanych scen zajmowało centralną pozycję w jego całej twórczości, tak malarskiej jak graficznej. Obrazy malowane są z olbrzymią swobodą, im później tym bardziej szerokimi, swobodnymi pociągnięciami pędzla. Potężnym środkiem malarskim Rembrandta był światłocień, w sposób jemu właściwy stosowany, będący połączeniem światła i cienia, zmroku, z którego wyłaniają się postacie, oraz jasnych promieni. Rembrandt stosował mistrzowski światłocień zbliżony do dzieł np. Caravaggia, jednak w przeciwieństwie do włoskiego malarza, światło u Rembrandta ma charakter raczej metafizyczny niż ekspresyjny, a jego źródło jest często trudne do ustalenia (np. w Oślepieniu Samsona światło pada z punktu zbiegu linii perspektywicznych, a w Wieczerzy w Emaus – z blatu stołu, przy którym siedzi Chrystus). W latach ok. 1630 następuje u Rembrandta zmiana kolorytu, z zimnych tonów niebieskawo-zielonkawych na ciepłe, złoto-brązowe. Około roku 1640 pojawiają się w jego dziełach silna czerwień i głęboki ton żółty, ostatnie zaś 20-lecie jego twórczości charakteryzują silniejsze efekty kolorystyczne i znacznie szerszy sposób malowania.

Rembrandt zwany jest „malarzem duszy” w przeciwieństwie do Rubensa, malarza ciała. Ujmuje on wszystkie zjawiska głęboko: początkowe dzieła jego cechuje dramatyczne napięcie, jednak prace późniejszego okresu twórczości są coraz spokojniejsze i bardziej pełne duchowego pogłębienia. Przez całe życie malował z wielkim zamiłowaniem autoportrety. Powstało ich niemal 100, w tym około 20 grafik, tworząc w ten sposób „pamiętnikarski” zapis zmian jakie życie i doświadczenia wycisnęły na jego twarzy. Serię zapoczątkował w roku 1627 portretem własnym jako młodego mężczyzny, ukrywającego twarz w cieniu. Jednym z ostatnich dzieł jest płótno z 1669 roku, z którego spogląda na nas stary, poszarzały i pomimo uśmiechu, zmęczony życiem człowiek zapadający się w ciemność. Obraz powstał tuż przed śmiercią artysty.

Spuścizna artystyczna Rembrandta jest bardzo bogata. W Lejdzie w latach 1617–1631 powstały portrety własne, portrety krewnych (m.in. ojca i matki w Mauritshuis w Hadze), sceny biblijne: Ofiarowanie Chrystusa w świątyni, Samson i Dalila, Grosz czynszowy i inne, dalej przedstawienia starców, czytających lub rozmyślających w mrocznych wnętrzach. Prawie wszystkie obrazy Rembrandta tego okresu są małego formatu, malowane z wielką dokładnością. W pierwszych latach pobytu w Amsterdamie zyskał rozgłos jako świetny portrecista. W okresie tym powstały znakomite portrety: Lekcja anatomii Doktora Tulpa (1632), Pisarz (1631), Budowniczy okrętów z żoną (1633), Dama z wachlarzem (Londyn), grupa przedstawiająca kaznodzieję Anslo, pocieszającego kobietę w żałobie (1641) i inne. Z licznych autoportretów Rembrandta z tego okresu (lata 30. XVII. w.) najlepsze znajdują się w Luwrze w Paryżu, w Galerii Uffizi we Florencji i w galeriach: drezdeńskiej, londyńskiej, haskiej i berlińskiej. Silnym napięciem dramatycznym odznaczają się: Ofiara Abrahama (1635) i Oślepienie Samsona (1636). Ofiara Manoaha (1641) zapowiada już spokój i barwność dojrzałego okresu. Piękno aktu kobiecego wykazuje Danae (1636). Z okresu tego wyliczyć jeszcze należy małego formatu sceny Nowego Testamentu, spośród których Męka Pańska (1634) i Chrystus jako ogrodnik (1638) wysuwają się na plan pierwszy.

W roku 1642 powstał sławny obraz zwany Straż nocna, stanowiący punkt zwrotny w twórczości Rembrandta od silnego realizmu lat 30. do pewnego wizjonerstwa i mistycyzmu. Ze zbiorowych portretów tej epoki najsławniejsze: Lekcja anatomii Doktora Deymana (zachowany częściowo) i obraz Stalmeesters (zarząd cechu sukienników). Z dojrzałego okresu twórczości Rembrandta najpiękniejsze są portrety: Nik. Bruyningh (1652), burmistrza Jana Sixa (1654), syna Titusa, Hendrikje, autoportrety, wreszcie liczne popiersia starych Żydów. Znaczny dział w twórczości Rembrandta tego okresu zajmują sceny ze Starego i Nowego Testamentu, jak małego formatu Zuzanna wśród starców (1647), Tobiasz (1645 i 1650) itd. Następnie potężne kompozycje: Błogosławieństwo Jakuba (1654), Saul i Dawid (ok. 1659) i Powrót marnotrawnego syna (ok. 1665). Z obrazów religijnych powstały jeszcze: Św. Rodzina (1644, 1645, 1646), Emaus (ok. 1650; 1648). Rembrandt rzadko malował martwe natury: Rozpłatany wół itp., niezbyt też często krajobrazy, pojawiające się w jego twórczości od roku 1635.

Wielka jest spuścizna mistrzowskich rysunków Rembrandta, piórkowych i lawowanych tuszem (rzadsze są kredkowe). Znajdują się w dużych zbiorach europejskich. Dla dziejów grafiki przełomowe znaczenie miały akwaforty Rembrandta, oddające wspaniale jego efekty światłocieniowe. Wykonał ich ok. 350, obejmują tematy te same co obrazy. Najsławniejsze: Przekupień trucizny na szczury (1632), Krajobraz z trzema drzewami (1643), Autoportret w czasie rysowania (1645), Trzy krzyże (1653), Chrystus w Emaus (1654), Ecce Homo (1655).

Uczniowie

Przez całe życie prowadził wielki warsztat malarski, przez który przewinęło się kilkudziesięciu uczniów. Wyszli z niego tacy malarze, jak: Jacob Backer, Ferdinand Bol, Gerard Dou, Willem Drost, Gerbrand van den Eeckhout, Barent Fabritius, Carel Fabritius, Govert Flinck, Aert Gelder, Samuel van Hoogstraten, Nicolaes Maes oraz mniej znani: Lambert Doomer, Abraham Furnerius, Hendrik Heerschop, Gerrit van der Horst, Isaac Jouderville, Karel van der Pluym, Constantijn van Renesse, Dirck van Santvoort., Jan de Wet. Wielu malarzy, choć nie było bezpośrednio uczniami Rembrandta, przejęło jego formułę malarską, m.in. Benjamin Gerritsz. Cuyp, Salomon Koninck, Philips Koninck, Willem de Poorter, Jan Victors, Jacob Willemsz. de Wet. Stąd kłopoty z atrybucją wielu jego dzieł.

Rozróżnieniem dzieł mistrza od obrazów jego uczniów zajmuje się od 1967 r. Komisja do Badań Twórczości Rembrandta (Rembrandt Research Project) z siedzibą w Amsterdamie. Owocem pracy międzynarodowego zespołu uczonych są kolejne tomy A Corpus of Rembrandt Paintings. Jeszcze na początku XX w. przypisywano Rembrandtowi 988 obrazów. W 1935 znawca Rembrandta Abraham Bredius podawał liczbę 630. Po weryfikacji dotychczasowych atrybucji pozostało ich ok. 300.

Dzieła Rembrandta[8]

Okres lejdejski (1625–1631)

Tytuł Rok Wymiary (cm) Miejsce przechowywania Ilustracja
Operacja 1624/1625 21,6 × 17,7 kolekcja prywatna
Handlarz okularów 1624/1625 21 × 17,8 Stedelijk Museum De Lakenhal, Lejda
Trzech śpiewaków 1624/1625 21,6 × 17,8 kolekcja prywatna
(W. Baron van Dedem)
Ukamienowanie Szczepana 1625 89,5 × 123,6 Musée des Beaux-Arts, Lyon
Wspaniałomyślność cesarza Tytusa 1626 89,8 × 121 cm Stedelijk Museum De Lakenhal Lejda
Chrzest eunucha 1626 64 × 47,5 Museum Catharijneconvent
Oślica Balaama 1626 63,2 × 46,5 Musee Cognacq-Jay, Paryż
Koncert w strojach biblijnych 1626 63,5 × 48 Rijksmuseum
Wypędzenie przekupniów ze świątyni 1626 43,1 × 32 Muzeum Sztuk Pięknych im. Puszkina, Moskwa
Tobiasz i Anna 1626 39,5 × 30 Rijksmuseum
Dawid prezentujący Saulowi głowę Goliata 1627 27,5 × 39,5 Muzeum Sztuki, Bazylea
Ucieczka do Egiptu 1627 26 × 24 Musée des Beaux-Arts, Tours
Wizerunek mężczyzny w kapeluszu 1627 40 × 29,4 kolekcja prywatna (Wielka Brytania)
Święty Paweł w więzieniu 1627 72,8 × 60,2 Staatsgalerie Stuttgart
Przypowieść o bogaczu 1627 32 cm × 42 Gemäldegalerie
Dysputa świętych Piotra i Pawła ok. 1628 72,3 × 59,5 National Gallery of Victoria, Melbourne,
Symeon w świątyni ok. 1628 55,4 × 43,7 Kunsthalle Hamburg
Chrystus w Emaus ok. 1628 37,4 × 42,3 Musée Jacquemart-Andre, Paryż
Autoportret ok. 1628 22,5 × 18,6 Rijksmuseum
Autoportret 1629 15,5 × 12,7 Stara Pinakoteka
Autoportret ok. 1629 38,2 × 31 Germanisches Nationalmuseum, Norymberga
Judasz zwracający srebrniki 1629 79 × 102,3 Normanby Collection, Yorkshire
Pracownia Rembrandta ok. 1629 24,8 × 31,7 Museum of Fine Arts w Bostonie
Apostoł Paweł przy stole do pracy 1629–1630 47,2 × 38 Germanisches Nationalmuseum, Norymberga
Samson i Dalila 1629–1630 61,3 × 50 Gemäldegalerie
Dawid grający na harfie Saulowi 1629–1630 61,8 × 50,2 Städel Museum
Jeremiasz opłakujący zburzenie Jerozolimy 1630 58,3 × 46,6 Rijksmuseum
Andromeda 1630 34 × 24,5 Mauritshuis
Starszy mężczyzna w futrzanej czapce (Portret ojca) 1630 21,5 × 17 Tiroler Landesmusem Ferdinandeum, Innsbruck
Wskrzeszenie Łazarza 1630–1631 96,2 × 81,5 Los Angeles County Museum of Art, Los Angeles
Porwanie Prozerpiny 1631 84,4 × 79,7 Gemäldegalerie
Autoportret w stroju orientalnym 1631 66,5 × 52 Musée du Petit Palais, Paryż
Prorokini Anna 1631 60 × 48 Rijksmuseum
Symeon w świątyni 1631 60,9 × 47,9 Mauritshuis
Święty Piotr w więzieniu 1631 59 × 47,8 Muzeum Izraela

Pierwszy okres amsterdamski (1632–1639)

Tytuł Rok Wymiary
(cm)
Miejsce przechowywania Ilustracja
Mężczyzna w stroju orientalnym 1632 152,7 × 111,1 Metropolitan Museum of Art
Jacob de Gheyn III 1632 29,9 × 24,9 Dulwich Picture Gallery
Lekcja anatomii doktora Tulpa 1632 169,5 × 216,5 Mauritshuis
Porwanie Europy 1632 62,2 × 77 J. Paul Getty Museum
Uczony w pokoju z krętą klatką schodową 1632 29 × 33 Luwr
Zdjęcie z krzyża 1632–1633 89,4 × 65,2 Stara Pinakoteka
Portret mężczyzny w stroju orientalnym 1633 85,8 × 63,8 Stara Pinakoteka
Zdjęcie z krzyża 1634 158 × 117 Ermitaż
Saskia w kapeluszu z piórem 1633 52,5 × 44 Gemäldegalerie
Estera (przygotowująca się na spotkanie z Aswerusem) ok. 1633 109,2 × 94,4 National Gallery of Canada
Podniesienie krzyża 1633 95,7 × 72,2 Stara Pinakoteka
Autoportret 1633 70,4 × 53 Luwr
Burza na Jeziorze Galilejskim 1633 160 × 128 Isabella Stewart Gardner Museum, Boston
Saskia jako Flora 1634 125 × 101 Ermitaż, Sankt Petersburg
Autoportret w futrzanym płaszczu 1634 58,3 × 47,4 Gemäldegalerie
Diana z Akteonem i Kallisto 1634 73,5 × 93,5 Museum Wasserburg
Portret Oopjen Coppit 1634 207 × 132 Kolekcja Rotschild, Paryż
Portret osiemdziesięciotrzyletniej kobiety 1634 71,1 × 55,9 National Gallery w Londynie
Saskia w czerwonym kapeluszu ok. 1634 99,5 × 78,8 Gemäldegalerie Alte Meister w Kassel
Artemizja lub Sofonisba 1634 142 × 152 Prado
Niewierny Tomasz 1634 53,1 × 50,5 Muzeum Sztuk Pięknych im. Puszkina, Moskwa
Flora 1635 123,5 × 97,5 National Gallery w Londynie
Ofiarowanie Izaaka 1635 193,5 × 132,8 Ermitaż
Porwanie Ganimedesa 1635 171 × 130 Galeria Obrazów Starych Mistrzów w Dreźnie
Samson grożący teściowi ok. 1635 159 × 131 Gemäldegalerie
Uczta Baltazara ok. 1635 167,6 × 209,2 National Gallery w Londynie
Autoportret z Saskią ok. 1635 161 × 131 Galeria Obrazów Starych Mistrzów w Dreźnie
Zuzanna w kąpieli 1636 47,4 × 38,6 Mauritshuis
Wniebowstąpienie 1636 93 × 68,7 Stara Pinakoteka
Ofiara Abrahama 1636 195 × 123,3 Stara Pinakoteka
Oślepienie Samsona 1636 205 × 272 Städel Museum
Danae 1636 185 × 203 Ermitaż
Archanioł Rafał opuszczający Tobiasza 1637 66 × 52 Luwr
Szlachcic polski 1637 96,7 × 66,1 National Gallery of Art
Pracujący w winnicy 1637 31 × 42 Ermitaż
Noli me tangere 1638 61,0 × 50,0 Pałac Buckingham, Londyn
Krajobraz z miłosiernym Samarytaninem 1638 46,2 × 65,5 Muzeum Książąt Czartoryskich w Krakowie
Pejzaż z kamiennym mostem ok. 1638 29,5 × 42,5 Rijksmuseum
Wesele Samsona 1638 126,5 × 175,5 Galeria Obrazów Starych Mistrzów w Dreźnie
Złożenie do grobu 1639 32,3 × 40,5 Hunterian Museum
Złożenie do grobu 1635–1639 92,6 × 68,9 Stara Pinakoteka
Głowa człowieka ze Wschodu 1635–1639 101 × 79 Chatsworth House

Okres pośredni (1640–1647)

Tytuł Rok Wymiary (cm) Miejsce przechowywania Ilustracja
Krajobraz z burzą ok. 1640 ? Herzog Anton Ulrich-Museum
Autoportret trzydziestoczteroletniego artysty 1640 102 × 80 cm National Gallery w Londynie
Portret kaznodziei Cornelisa Anslo 1641 176 × 210 cm Gemäldegalerie, Berlin
Dziewczyna w ramie obrazu (Żydowska narzeczona) 1641 105,5 × 76 cm Zamek Królewski, Warszawa
Uczony przy pulpicie (Ojciec żydowskiej narzeczonej) 1641 105,4 × 76,4 cm Zamek Królewski, Warszawa
Portret Agathy Bas 1641 105,2 × 83,9 cm Royal Art Collection
Saskia z czerwonym kwiatem 1641 98,5 × 82,5 cm Galeria Obrazów Starych Mistrzów w Dreźnie
Wymarsz strzelców lub Straż nocna 1642 Rijksmuseum, Amsterdam
Pożegnanie Dawida z Jonatanem 1642 73 × 61,5 cm Ermitaż, Sankt Petersburg
Chrystus i jawnogrzesznica (obraz Rembrandta) 1644 83,8 × 65,4 cm National Gallery w Londynie
Święta Rodzina z aniołami 1645 117 × 91 cm Ermitaż, Sankt Petersburg
Portret dziewczyny w oknie 1645 81,6 × 66 cm Dulwich Picture Gallery, Londyn
Sen Józefa 1645 20 × 27 cm Gemäldegalerie, Berlin
Święta Rodzina 1646 45 × 67 cm Gemaeldegalerie, Kassel
Pokłon pasterzy 1646 97 × 71,5 cm Stara Pinakoteka, Monachium
Pokłon pasterzy 1646 65,5 × 55 cm National Gallery w Londynie
Abraham i trzej aniołowie 1646 16 × 21 cm Aurora Art Fund, Nowy Jork
Pejzaż zimowy 1646 17 × 23 cm Gemaeldegalerie, Kassel
Młoda kobieta w łóżku ok. 1647 81,3 × 68 cm National Gallery of Scotland, Edynburg
Zuzanna i starcy 1647 76 × 91 cm Gemäldegalerie, Berlin
Odpoczynek w czasie ucieczki do Egiptu 1647 33,8 × 47,8 cm National Gallery of Ireland, Dublin
Młyn 1645–1648 87,6 × 105,6 cm National Gallery of Art, Waszyngton

Okres ostatni (1648–1669)

Tytuł Rok Wymiary (cm) Miejsce przechowywania Ilustracja
Wieczerza w Emaus 1648 68 × 65 cm Luwr, Paryż
Wieczerza w Emaus 1648 89 × 111 cm Statens Museum, Kopenhaga
Portret dziewczyny w oknie 1651 78 × 64 cm Nationalmuseum, Sztokholm
Portret starca w czerwieni 1652–1654 109 × 85 cm Ermitaż, Sankt Petersburg
Arystoteles z popiersiem Homera 1653 143,5 × 136,5 cm Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork
Portret Jana Sixa 1654 112 × 102 cm Fundacja Six, Amsterdam
Kąpiąca się dziewczyna 1654 61,8 × 47 cm National Gallery w Londynie
Betsabe z listem Dawida 1654 142 × 142 cm Gemäldegalerie, Berlin
Tytus za pulpitem 1655 77 × 63 cm Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam
Józef i żona Potifara 1655 106 × 98 cm National Gallery of Art. Waszyngton
Józef i żona Potifara 1655 110 × 87 cm Gemäldegalerie, Berlin
Autoportret ok. 1652 113 × 81,5 cm Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu
Rozpłatany wół 1655 94 × 69 cm Luwr, Paryż
Mężczyzna w hełmie 1655 137,5 × 104,5 cm Kelvingrove Art Gallery and Museum, Glasgow
Wojownik 1655 118 × 91,1 cm Museu Calouste Gulbenkian, Lizbona
Jeździec polski (Lisowczyk) 1655–1657 116,8 × 134,9 cm Frick Collection
Autoportret 1655 53 × 43 cm Scottish National Gallery
Dawid grający na harfie Saulowi 1656 130,5 × 164 cm Mauritshuis, Haga
Błogosławieństwo Jakuba 1656 175,5 × 210,5 cm Gemäldegalerie, Berlin
Lekcja anatomii doktora Deymana (1656) 100 × 134 cm Amsterdam Museum, Amsterdam
Czytający Tytus 1656–1657 71 × 62 cm Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu
Brodaty mężczyzna w czapce ok. 1657 78 × 66,7 cm National Gallery w Londynie
Portret Katriny Hooghsaet 1657 126 × 98,5 cm Zamek Penrhyn, Gwynedd
Młoda dziewczyna z kolczykami 1657 39,5 × 32,5 cm Ermitaż
Tytus ok. 1658 67 × 55 cm Wallace Collection
Autoportret 1658 133,67 × 103,82 cm Frick Collection
Portret Hendrickje Stoffels 1658 86 × 65 cm Gemäldegalerie
Mojżesz z tablicami prawa 1659 91 × 70 cm Gemäldegalerie, Berlin
Walka Jakuba z aniołem ok. 1659 137 × 116 cm Gemäldegalerie, Berlin
Ahaswer, Haman i Estera 1660 73 × 94 cm Muzeum Sztuk Pięknych im. Puszkina w Moskwie
Dawid odprawiający Uriasza 1660 127 × 117 cm Ermitaż, Sankt Petersburg
Zaparcie się św. Piotra ok. 1660 154 × 169 cm Rijksmuseum, Amsterdam
Portret Margarethy de Geer ok. 1660 130,5 × 97,5 cm National Gallery w Londynie
Autoportret 1660 111 × 85 cm Luwr, Paryż
Portret Tytusa w stroju mnicha ok. 1660 79,5 × 67,7 cm Rijksmuseum, Amsterdam
Sprzysiężenie Claudiusa Civilisa 1661 196 × 309 cm Statens Konstmuseer, Sztokholm,
Artysta jako św. Paweł 1661 91 × 77 cm Rijksmuseum, Amsterdam
Autoportret ok. 1661–1662 Londyn, Fundacja Iveagh
Święty Mateusz z aniołem 1661 96 × 81 cm Luwr, Paryż
Dwóch Afrykańczyków 1661 77,8 × 64,4 cm Mauritshuis, Haga
Syndycy cechu sukienników 1662 191,5 × 279 cm Rijksmuseum, Amsterdam
Żydowska narzeczona ok. 1662 121,5 × 166,5 cm Rijksmuseum, Amsterdam
Król Ozjasz porażony trądem 1663 Derbyshire, Chatsworth House
Homer 1663 107 × 82 cm Mauritshuis, haga
Lukrecja 1664 120 × 101 cm National Gallery of Art, Waszyngton
Lukrecja 1666 110.2 cm x 92.3 Minneapolis Institute of Arts
Powrót syna marnotrawnego 1668 262 × 205 cm Ermitaż, Petersburg,
Autoportret ok. 1668 82,5 × 65 cm Wallraf-Richartz-Museum, Kolonia
Portret rodziny 1668–1669 126 × 167 cm Herzog-Anton-Ulrich Museum, Brunszwik
Autoportret 1669 86 × 70,5 cm National Gallery w Londynie
Autoportret 1669 65,4 × 60,2 cm Mauritshuis, Haga,
Starzec Symeon i Dzieciątko Jezus w świątyni 1661–1669 98,5 × 79,5 cm Muzea w Sztokholmie

Obrazy o kwestionowanym autorstwie

Tytuł Rok Wymiary (cm) Miejsce przechowywania Ilustracja
Portret Maertena Soolmansa[9] 1634 71,2 × 53 Muzeum Narodowe w Warszawie
Portret Maertena Soolmansa (obraz paryski) 1634 207 × 132,5 Kolekcja Rotschild, Paryż
Saskia[10] 1643 72 × 59 cm Gemäldegalerie, Berlin
Portret starego mężczyzny[10] 1643 72,5 × 58,5 cm Opactwo Woburn, Woburn
Święty Bartłomiej 1657 122,7 × 99,7 cm Timken Museum of Art, San Diego
Paweł Apostoł ok. 1657 131,5 × 104,4 cm National Gallery of Art, Waszyngton

Dzieła Rembrandta w Polsce

Grafiki i akwaforty

Trzy krzyże – 1653, Muzeum Narodowe w Warszawie

Obrazy

W Polsce znajdują się trzy obrazy Rembrandta. Jeden z nich (Krajobraz z miłosiernym Samarytaninem), przechowywany jest w Muzeum Czartoryskich w Krakowie, a dwa pozostałe na Zamku Królewskim w Warszawie (są to: Uczony przy pulpicie, znany też jako Ojciec żydowskiej narzeczonej i Dziewczyna w ramie obrazu, także: Żydowska narzeczona – nie mylić z innym obrazem o tym tytule z Rijksmuseum; oba powstały w 1641 roku).

O ile kwestia autorstwa Pejzażu z miłosiernym Samarytaninem nie podlegała wątpliwości, o tyle w przypadku dwóch pozostałych dzieł dopiero w 2006 roku oficjalnie potwierdzono, że namalował je Rembrandt. Obrazy te, zakupione przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, trafiły później w ręce rodziny Lanckorońskich, a następnie zostały przejęte przez gestapo. Po wojnie rodzinie udało się je odzyskać. W 1994 Karolina Lanckorońska przekazała swoją kolekcję w darze dla Narodu Polskiego i w ten sposób na Zamek trafiły oba dzieła Rembrandta.

Uwagi

  1. Wśród historyków sztuki nie ma zgodności co do tych dat. Rudolf E.O. Ekkart podaje 1620–1623[11], Robert Genaille i Antoni Ziemba – 1619–1622[12], a wg RKD–Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis były to lata 1621–1623[13].

Przypisy

  1. Rembrandt real name Rembrandt Harmensz. van Rijn, or Van Ryn, Benezit Dictionary of Artists, 31 października 2011, DOI: 10.1093/benz/9780199773787.article.B00150778 [dostęp 2023-11-14] (ang.).
  2. Saskia van Uylenburgh, the Wife of the Artist. National Gallery of Art, Washington. [dostęp 2019-07-12]. (ang.).
  3. Anthony Bailey, Rembrandt’s House: Exploring the World of the Great Master, I.B.Tauris, 2014, s. 71, ISBN 978-0-85773-783-0 [dostęp 2019-07-12] (ang.).
  4. Laura Cumming, Rembrandt and Saskia: a love story for the ages [online], www.theguardian.com, 30 grudnia 2018 [dostęp 2019-07-12] (ang.).
  5. Rembrandt - First Amsterdam period (1631–1635/36), [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2019-07-12] (ang.).
  6. A very modern 17th-century art dealer [online], www.telegraph.co.uk, 6 czerwca 2006 [zarchiwizowane z adresu 2006-07-20] (ang.).
  7. Stefano Zuffi, Tamara Łozińska (tłumaczenie): Rembrandt. Warszawa: HPS, 2006, s. 82. ISBN 83-60529-02-7.
  8. Na podstawie A Web Catalogue of Rembrandt Paintings (katalogu dzieł Rembrandta).
  9. Obraz odrzucony, stworzony przez ucznia Rembrandta.
  10. a b The Schwartzlist: 319 Chopped liver at Woburn Abbey. garyschwartzarthistorian.nl, 30 marca 2010. [dostęp 2016-10-22]. (niderl.).
  11. Rudolf E.O. Ekkart, Swanenburg, van family [Swanenburgh], Oxford Art Online. Grove Art Online, 2003, DOI: 10.1093/gao/9781884446054.article.T082554 [dostęp 2023-11-14] (ang.).
  12. Antoni Ziemba, Rembrandt Hamersz. van Rijn, [w:] Robert Genaille, Encyklopedia malarstwa flamandzkiego i holenderskiego, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe; Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 294, ISBN 83-221-0686-6 (pol.).
  13. Jacob van Swanenburgh [online], RKD – Netherlands Institute for Art History [dostęp 2023-11-14] (ang. • niderl.).

Bibliografia

  • R. Avermaete, Rembrandt i jego czasy, Warszawa 1978.
  • M. Bockemuehl, Rembrandt. Tajemnica objawionej formy, Kolonia 2006.
  • A. Chudzikowski, Rembrandt van Rijn, Warszawa 1972.
  • D. De Jong, Rembrandt, książę malarzy, Warszawa 1961.
  • A. Dobrzycka, Rembrandt, Warszawa 1958.
  • D. M. Field, Rembrandt, Warszawa 2007.
  • J. Hodge, Rembrandt, Kraków 1994.
  • J. Kuzniecow, Rembrandt, Warszawa 1988.
  • H. W. van Loon, Życie i czasy Rembrandta, Warszawa 1950.
  • T. Mańkowski, Obrazy Rembrandta w galerii Stanisława Augusta, Kraków 1929.
  • J. Michałkowa, Rembrandt, Warszawa 1960.
  • J. Michałkowa, J. Białostocki, Rembrandt w oczach współczesnych, Warszawa 1957.
  • M. Monkiewicz, Rembrandt, [w:] Sztuka świata, t. 7, Warszawa 1994 s. 137–159.
  • M. Rostworowski, Rembrandta przypowieść o miłosiernym Samarytaninie, Warszawa 1980.
  • S. Stopczyk, Biblia Rembrandta, Warszawa 1960.
  • S. Zuffi, Rembrandt, Warszawa 2000.

Linki zewnętrzne

  • Biografia i galeria (ang.)
  • Rysunki i ryciny Rembrandta w zbiorach polskich
  • Baza obrazów Rembrandta. rembrandtdatabase.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-18)].

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się