Definicja – powinna być czytelna, niezbyt długa ani szczegółowa, napisana przystępnym językiem, umożliwiająca czytelnikowi szybkie dowiedzenie się, o co chodzi, co to jest bez czytania rozwinięcia. Przykład złej definicji.
W artykułach o obszernej treści pierwszy akapit stanowić powinien wprowadzenie (tzw. lead), zawierające treściwie sformułowaną definicję tematu i streszczenie najważniejszych informacji z całego artykułu. Wprowadzenie powinno zawierać informację możliwie kompleksową, choć krótką i w miarę możliwości bez stosowania specjalistycznego języka. Dzięki streszczeniu czytelnik, który chce się tylko pobieżnie zapoznać z danym tematem, nie będzie musiał czytać całego tekstu. Długość tego akapitu jest zwykle skorelowana z długością całego artykułu – wprowadzenie do bardziej rozbudowanych artykułów może zawierać nawet kilkanaście zdań.
Artykuł powinien rozpoczynać się hasłem (definiendum), czyli tytułem artykułu z wytłuszczonymi literami (jeśli to niemożliwe, wytłuszczony tytuł powinno się umieścić w pierwszym zdaniu w inny sposób). Należy unikać wytłuszczania definiendum w dalszych częściach artykułu, chyba że jest to konieczne ze specjalnych względów, a artykuł jest długi. Wytłuszczony tytuł artykułu nie powinien zawierać żadnych linków wewnętrznych. Po tytule artykułu (i ew. jego rozwinięciu) powinien zostać umieszczony myślnik (zapisywany półpauzą „–”), a następnie definiens. Linki do istotnych pojęć zawartych w definiendum powinny znaleźć się w definiensie.
Tytuły filmów, utworów literackich i muzycznych itp. w definiendum należy jedynie wytłuszczać, np. Ojciec chrzestny, choć w dalszej części artykułu powinny być wyróżnione kursywą: Ojciec chrzestny. Występujące po myślniku tytuły filmów, utworów literackich, albumów muzycznych itd. należy wyróżniać kursywą. Tytuły czasopism oraz współczesnych piosenek powinny być wyróżnione cudzysłowem. Określenia obcojęzyczne pisane alfabetem łacińskim należy wyróżnić kursywą. Słów napisanych innym alfabetem nie należy wyróżniać. Przykłady prawidłowo sformatowanych początków artykułów:
Maciey Kolinka-Altratyczuś (ur. 4 marca 1980 w Łodzi) – dziennikarz, prezenter radiowy, publicysta.
I Liceum Ogólnokształcące im. Kubusia Puchatka w Warszawie – warszawskie liceum ogólnokształcące, od 2008 roku noszące imię Kubusia Puchatka.
Zielony (ang. Green) – powieść amerykańskiej pisarki Jane Doe.
Artykuły w encyklopedii, a szczególnie ich wstępne definicje, powinny być pisane w taki sposób, by każdy czytelnik mógł je zrozumieć. W innym przypadku mamy do czynienia z sytuacją ignotum per ignotum.
Definicja nie powinna się rozpoczynać od omawiania szczególnych warunków związanych z danym terminem; nie powinna być tworzona wyłącznie poprzez odniesienie do innego pojęcia, np. „Formacja przenikania – formacja hossy, będąca odwrotnością formacji zasłony ciemnej chmury”. Dotyczy to szczególnie sytuacji, gdy nie istnieją artykuły, do których prowadzą linki w definiowanym pojęciu. Jeśli pojęcie użyte w definicji ma swój artykuł, nie trzeba go wyjaśniać przy definiowanym terminie.
W niektórych przypadkach, gdy hasło jest definiowane za pomocą samych trudnych pojęć, nieużywanych na co dzień terminów, korzystne będzie podanie przykładów i nieco szersze omówienie problemu. Opis taki nie powinien jednak wypaczać sensu, a użyte słowa powinny być precyzyjne. Takie dodatkowe opisy powinny być oddzielone od definicji np. w formie rozdziałów.
Definicja powinna w krótki sposób określić, czym jest opisywany przedmiot, obiekt lub zjawisko, bądź kim jest opisywany człowiek lub postać. Należy użyć krótkiej leksykonowej definicji, tzn.:
Taka definicja daje bezpośrednią informację o tym co lub kto to jest. Najprościej jest z biogramami, bo wystarczy napisać:
Znacznie trudniej jest z obiektami abstrakcyjnymi, gdyż tutaj odpowiedź czasem może być trudna i wymagająca głębszej wiedzy. Przykładowo błędna definicja okręgu mogłaby brzmieć następująco:
Powyższy tekst wygląda dość śmiesznie, jednak w Wikipedii w artykułach z nauk ścisłych pojawiało się sporo podobnie formułowanych definicji.
Poprzednia definicja liczb zespolonych brzmiała następująco:
Pierwsze zdanie nic nie mówi o tym, co to są liczby zespolone. Drugie stwierdza, że są ciałem i jest to jedyne zdanie będące odpowiedzią na pytanie „CZYM SĄ liczby zespolone?”. Kolejne zdanie to definicja ciała algebraicznie domkniętego, a nie liczb zespolonych.
Podstawą dobrej definicji jest użycie możliwie najprostszej, zwięzłej formy. Dla większości artykułów definicja krótka będzie stanowiła całą definicję. Przykłady definicji krótkich
W przypadku biogramów definicja krótka jest całą definicją. W hasłach rzeczowych, zwłaszcza w naukach ścisłych definicja krótka byłaby zbyt ogólna. Jednak pierwszym elementem definicji długiej powinna być właśnie definicja krótka.
W niektórych sytuacjach krótka definicja jest zbyt mało precyzyjna. Dlatego należy utworzyć definicję długą z wydzielonym logicznie krótkim fragmentem (definicją krótką).
Dobra definicja odpowiada na pytanie: czym to jest? kim on jest? Aby sprawdzić, czy początek artykułu jest dobrze skonstruowany, należy zadać pytanie, czy pierwsze zdanie (czyli definicja) odpowiada na pytanie: czym to jest? kim on jest?. Jeżeli nie, to należy tak przeformułować początek artykułu, by odpowiedź na te pytania była prosta. Czasem odpowiedź na to pytanie może być nietrywialna i wymagać głębszej wiedzy.
Lista kontrolna dobrej definicji (w nawiasach prawidłowe odpowiedzi):
Definicje są budowane z reguły w postaci zdań podrzędnie złożonych (drugie zdanie składowe często rozpoczyna się od imiesłowu). Zdania składowe powinno się oddzielać przecinkiem, co jednak w ogromnej liczbie artykułów jest pomijane.
Przykład 1:
Parazaurolof (Parasaurolophus, co znaczy „prawie zaurolof”) – rodzaj dinozaura kaczodziobego żyjącego w Ameryce Północnej...
Parazaurolof (Parasaurolophus, co znaczy „prawie zaurolof”) – rodzaj dinozaura kaczodziobego, żyjącego w Ameryce Północnej...
Przykład 2:
Msza – w części wyznań chrześcijańskich porządek celebracji liturgicznej będącej odniesieniem do Ostatniej Wieczerzy Jezusa.
Msza – w części wyznań chrześcijańskich porządek celebracji liturgicznej, będącej odniesieniem do Ostatniej Wieczerzy Jezusa.
Przykład 3:
Sakrament (łac. sacramentum) – w chrześcijaństwie obrzęd religijny rozumiany jako widzialny znak...
Sakrament (łac. sacramentum) – w chrześcijaństwie obrzęd religijny, rozumiany jako widzialny znak...
Przykład 4:
Trubadurzy – poeci i zarazem muzycy francuscy działający w XII i XIII wieku.
Trubadurzy – poeci i zarazem muzycy francuscy, działający w XII i XIII wieku.
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.