Smenchkare
ilustracja
władca starożytnego Egiptu
Dane biograficzne
Dynastia

XVIII dynastia

Żona

Meritaton

Smenchkare (lub Semenchkare lub Semenechkare lub Smenkare) – faraon starożytnego Egiptu z XVIII dynastii, z okresu Nowego Państwa.

Nie wiadomo jest jego dokładne pochodzenie oraz stopień pokrewieństwa z innymi członkami rodziny królewskiej. Był mężem Meritaton – najstarszej córki faraona Echnatona, z którym prawdopobnie współrządził.

Pochodzenie i rodzina

Z tego powodu, że pamięć o tzw. okresie Amarna, w czasie które Smenchkare panował, została potępiona, niewiele o nim można powiedzieć z pewnością; istnieje wiele teroii i spekulacji o jego pochodzeniu i roli, którą odgrywał[1]. Przyjmuje się, że był on członkiem egipskiej rodziny królewskiej, bratem albo synem faraona Amenchotepa IV Echnatona. Jeśli był on jego bratem, to matką prawdopobnie była Wielka Małżonka Królewska i głowna żona faraona Amenhotepa III Teje albo księżniczka Sitamon[2]. Istnieje też teoria, że Smenchkare był synem starszego brata Echnatona księcia Totmesa i nieznanej kobiety, możliwie jednej z jego sióstr[3].

Z pewnością wiadomo, że Smenchkare ożenił się ze starszą córką Echnatona Meritaton, której nadano tytuł Wielkiej Małżonki Królewskiej[2]. Inskrypcje wspominają również o Królewskiej Córce Meritaton Taszerit (egipsk. Młodsza Meritaton), która prawdopobnie była dzieckiem Meritaton i Smenchkare[4][5]. Zmarł prawdopodobnie w wieku 18 lub 19 lat.

Smenchkare jako Faraon

Okres panowania

Z powodów, wspomnianych wyżej, brakuje jasnych źródeł, opisujących charakter rządów Smenchkare. Przyjęta jest pozycja, że czas jego panowania jako faraona był dosyć krótki.

Najprawdopodobniej umarł on w ciągu pierwszego roku swojego panowania. Świadczą o tym etykiety winne: pierwsza, pochodząca z „domu Smenchkare”, ma jako datę I Rok Królewski[6]; druga, też datowana na I Rok Królewski, mówi o faraonie „Smenchkare (umarły)”[7][8].

Niektórzy egiptolodzy przypuszczają również, że jego rządy trwały 2 bądź 3 lata[9]. Opierają się na dowody archeologiczne – kilka etykiet wina z Tell el-Amarna, na których nie ma imienia faraona, ale jest oznaczony rok panowania 2 albo 3.[10] Jednakże może to oznaczać lata panowania innych faraonów amarneńskich, i niekoniecznie jest to dowodem na długość rządów Smenchkare[11].

Hala Smenchkare

Jedną wśród nielicznych zabytków i artefaktów, które by świadczyły cokolwiek o rządach Smenchkare, jest wielka Hala Smenchkare (także nazywana Halą Koronacyjną)[12], która została wybudowana obok Głownego Królewskiego Pałacu w Amarnie w 15. roku panowania Echnatona. Prawdopodobnie była ona poświęcona jakiemuś ważnemu wydarzeniu, związanemu ze Smenchkare.

Datowanie i charakter rządów Smenchkare

Problem, na który rok (albo lata) należy datować okres rządów Smenchkare i jakie jest jego miejsce w porządku faraonów amarneńskich po Echnatonie nie został jeszcze rozwiązany. Istnieje kilka teorii, które starają się wyjaśnić tę sprawę. Aidan Dodson sugeruje, że Smenchkare nigdy nie sprawował rządów samodzielnych, a był tylko współrządcą Echnatona przez około jeden rok ok. 1340 r. p.n.e. (13. Rok Królewski Echnatona). James Peter Allen uznaje Smenchkare za następcę faraona Neferneferuatona. Marc Gabolde zaś uważa go za następcę Echnatona, a jego małżonkę Meritaton utożsamia z Neferneferuaton, która zaczęła panować samodzielnie jako faraon po śmierci męża.

Istnieje również hipoteza mówiąca, że po śmierci Echnatona na tron wstąpiła Nefertiti, przyjmując imię Neferneferuaton, z którym również niekiedy utożsamiany jest Semenechkare. Po jej śmierci on samodzielnie sprawował władzę około roku lub dwóch lat.

Koregencja z Echnatonem

Zgodnie z teorią Aidana Dodsona, Smenchkare nigdy nie był samodzielnym faraonem, a tylko współrządcą Echnatona, i zmarł w ciągu jego rządów[13]. Tak, imię Smenchkare (ale bez kartuszy królewskiej) ukazuję się tylko na zabytkach z okresu panowania Echnatona[14], a w kartuszy tylko na tzw. wazie kulistej z grobowca Tutanchamona obok kartuszy samego Tutanchamona[15].

Smenchkare następcą Neferneferuaten

Według Jamesa Allena, linia sukcesji wyglądała inaczej: po śmierci Echnatona władzę objęła córka zmarłej w 13. bądź 14. roku Nefertiti Neferneferuaten-taszerit, i ogłosiła się faraonem pod imieniem Neferneferuaten[16]. Jej rządy trwały około dwóch albo trzech lat, i po jej śmierci Smenchkare przejął tron i panował około pięć albo sześć lat[17].

Jednakże inskrypcja hieroglificzna z kamieniołomu w Dayr Abu Hinnis, którą datuje się na rok 16. rządów Echnatona i wspomina Nefertiti jako żyjącą Wielką Małżonkę Królewską podważa tę teorię[18].

Tytulatura

Królewski Protokół
prenomen lub imię tronowe:
M23
X1
L2
X1
raanxxprZ2
trl.: Anch-cheperu-Re (Ꜥnḫ-ḫprw-rꜤ)[19]
tłum.: Życie-jest-przejawem-Re[potrzebny przypis]
nomen lub imię rodowe:
G39N5
raz
mnx kA
D45xpr
Z2
trl.: Smench-Ka-Re Dżeser-Cheperu (smnḫ-kꜢ-rꜤ ḏsr-ḫprw)[19]
tłum.: Żywotna-jest-dusza-Re Święte-przejawy-Re[potrzebny przypis]
G39N5
rasmnxkAD45xprZ3
trl.: Smench-Ka-Re Dżeser-Cheperu (smnḫ-kꜢ-rꜤ ḏsr-ḫprw)[19]
tłum.: Żywotna-jest-dusza-Re Święte-przejawy-Re[potrzebny przypis]

Zobacz też

Przypisy

  1. Aidan Dodson, Amarna Sunset: Nefertiti, Tutankhamun, Ay, Horemheb, and the Egyptian Counter-Reformation, 2009, s. 30, ISBN 978-977-416-304-3.
  2. a b Ronald T. Ridley, Akhenaten: A Historian’s View, 2019, s. 337, 345, ISBN 978-977-416-793-5.
  3. Tawfik Thomas Hegenbarth Reichardt, New Evidence for Tutankhamun’s Parents, 2019, s. 179–195.
  4. J. Tyldesley, Chronicle of the Queens of Egypt, 2006, s. 136–137.
  5. Cyril Aldred, Akhenaten: King of Egypt, 1991.
  6. J. D. S. Pendlebury, The City of Akhenaten, część III, tom II, pl 86, 1951.
  7. J. D. S. Pendlebury, The City of Akhenaten, część III, pl lxxxvi i xcvii, 1951.
  8. J. Allen, The Amarna Succession, s. 5, 2006.
  9. Miller, J. (2007) s. 275, to wit: Krauss, R. 1997:247; 2007 i Hornung, E. 2006:207.
  10. Zwykle na etykietach wina w Starożytnym Egipcie umieszczane były imię faraona, za rządów panowania którego te wino zostało wyprodukowane, oraz rok, liczony od początku jego rządów.
  11. J. Miller, (2007) s. 275.
  12. http://wikimapia.org/32421346/Coronation-Hall.
  13. Dodson A. 2006, s. 27–29.
  14. Duhig, Corinne. „The remains of Pharaoh Akhenaten are not yet identified: comments on 'Biological age of the skeletonized mummy from Tomb KV55 at Thebes (Egypt)' by Eugen Strouhal” in Anthropologie: International Journal of the Science of Man Vol 48 Issue 2 (2010), pp 113–115.
  15. Allen, J. 2006 s, 2.
  16. James P. Allen, „The Amarna Succession” in Causing His Name to Live: Studies in Egyptian Epigraphy and History in Memory of William J. Murnane, red. P. Brand and L. Cooper. Culture and History of the Ancient Near East 37. Leiden: E. J. Brill Academic Publishers, 2006.
  17. James P. Allen, „The Amarna Succession” in Causing His Name to Live: Studies in Egyptian Epigraphy and History in Memory of William J. Murnane, red. P. Brand and L. Cooper. Culture and History of the Ancient Near East 37. Leiden: E. J. Brill Academic Publishers, 2006.
  18. Meyvis, Ludo. „New light on the life of Nefertiti”. nieuws.kuleuven.be. Retrieved 18 August 2019.
  19. a b c Za: Peter Lundström, Smenkhkara in hieroglyphics [online], Pharaoh.se [dostęp 2023-12-18] (ang.).

Bibliografia

  • Cyril Aldred: Akhenten: King of Egypt, Londyn: Wydawnictwo Thames & Hudson, 1991, ISBN 0-500-27621-8.
  • Aidan Dodson: Amarna Sunset: Nefertiti, Tutankhamun, Ay, Horemheb, and the Egyptian Counter-Reformation. Kair: The American University in Cairo Press, 2009, ISBN 978-977-416-304-3.
  • Aidan Dodson, Dylan Hilton: The Complete Royal Families of Ancient Egypt (First paperback ed.). Londyn: Thames & Hudson, 2004, ISBN 978-977-424-957-0.
  • Jared Miller: Amarna Age Chronology and the Identity of Nibhururiya [w] Altorientalische Forschungen 34. Berlin: De Gruyter, 2007, OCLC 836822737.
  • Ronald T. Ridley: Akhenaten: A Historian’s View. Kair: The American University in Cairo Press, 2019, ISBN 978-977-416-793-5.
  • Thomas Schneiner: Leksykon Faraonów. Warszawa Kraków: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 292. ISBN 83-01-13479-8.
  • Tarek Tawfik, Susanna Thomas, Ina Hegenbarth-Reichardt: „New Evidence for Tutankhamun’s Parents: Revelations from the Grand Egyptian Museum” [w] Mitteilungen des Deutschen Archäologischen Instituts, Abteilung Kairo. 74: 179–195, Kair: Wydawnictwo MDAIK, 2019
  • Joyce Tyldesly: Chronicle of the Queens of Egypt, Londyn: Wydawnictwo Thames & Hudson, 2006, ISBN UOM:39015066864474.

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się