Jezioro Sewan widziane z klasztoru Sewanawank | |
Położenie | |
Państwo | |
---|---|
Wysokość lustra |
ok. 1899[1] m n.p.m. |
Morfometria | |
Powierzchnia |
1260 km² (koniec 2007)[1] |
Głębokość • średnia • maksymalna |
|
Objętość |
32,927 km³ (2002)[3] |
Hydrologia | |
Rzeki zasilające | |
Rzeki wypływające |
Hrazdan |
Rodzaj jeziora |
endoreiczne |
Położenie na mapie prowincji Gegharkunik | |
Położenie na mapie Armenii | |
40°20′13,6″N 45°21′05,6″E/40,337111 45,351556 |
Sewan (orm. Սևան լիճ – Sewan licz) – największe jezioro w Republice Armenii, a także największe jezioro Kaukazu i jedno z najwyżej położonych jezior świata (1916 m n.p.m.). Położone jest w odległości 60 km na północny wschód od Erywania w prowincji Gegharkunik. Razem z jeziorami Wan i Urmia nazywane jest jednym z trzech mórz Armenii (jako jedyne spośród nich leży na terytorium współczesnej Republiki Armenii). Jezioro chronione jest przez Sewański Park Narodowy[5] od czasu jego utworzenia w 1978, kiedy jeszcze Armenia była jedną z republik ZSRR[3]. Ponadto jest objęte konwencją ramsarską od 6 lipca 1993[6].
Jezioro leży na wysokości około 1899 m n.p.m. (stan 31 grudnia 2007)[1]. Spływa do niego 28 rzek, a wypływa jedna rzeka – Hrazdan[4][3]. Niecka jeziora zajmuje około ⅙ powierzchni Armenii. Mineralizacja wody – 700 mg/l[3]. Sewan leży w śródgórskiej kotlinie[4]. U wybrzeża średnia temperatura w styczniu wynosi –6 °C, w czerwcu 16 °C (średnia roczna temperatura: 5 °C). Okres wegetacji wynosi 190 dni. Średnia roczna suma opadów waha się między 340 a 720 mm; z tego około 37% przypada na wiosnę.
Po zbudowaniu 6-piętrowej[7] kaskady elektrowni na rzece Hrazdan poziom jeziora obniżył się[4][7]; przed 1933 jego powierzchnia liczyła 1416 km², znajdowało się na wysokości 1916 m n.p.m., a jego objętość wynosiła 58,5 km³. Skutkiem obniżenia poziomu wody było osuszanie się okolicznych mokradeł[3]; problem rozwiązano budując kanał długości 49 km dostarczający wodę z rzeki Arpa[7].
W wodach jeziora występują liczne glony oraz 19 gatunków reprezentujących 9 rodzajów roślin naczyniowych. Najbardziej zróżnicowane są rdestnice Potamogeton reprezentowane przez 7 gatunków (w tym rdestnica przeszyta P. perfoliatus) i rzęsy Lemna. Rośnie tu poza tym: rogatek sztywny Ceratophyllum demersum, zamętnica błotna Zannichellia palustris, wywłócznik okółkowy Myriophyllum verticillatum, pływacz zwyczajny Utricularia vulgaris[8].
Obszar lądowy w strefie dawnego litoralu (położony między obecnymi brzegami a drogami okalającymi jezioro), do około 20 m nad poziom jeziora, pokrywają tereny zalesione głównie sosnami Pinus, topolami Populus, oliwnikami Elaeagnus, rokitnikiem Hippophae rhamnoides. W trawiastym runie rosną tu takie gatunki jak: sałata tatarska Lactuca tatarica, bylica austriacka Artemisia austriaca, Cleome ornithopodioides oraz różne gatunki z rodzajów pięciornik Potentilla, turzyca Carex, przetacznik Veronica[8].
W jeziorze Sewan występuje 6 gatunków ryb[3], w tym endemiczny[9] pstrąg (Salmo ischchan ). Pozostałe to m.in. Barbus goctschaicus, chramula pospolita (Varicorhinus capoeta) podg. sevangi. W okolicy jeziora występuje 18 gatunków gadów (głównie na północno-wschodnim wybrzeżu), 4 gatunki płazów oraz 36 gatunków ssaków[3].
Na jeziorze i w okolicy stwierdzono 210 gatunków ptaków[3]. Od 2000 roku BirdLife International uznaje jezioro i jego najbliższą okolicę za ostoję ptaków IBA. Za gatunki, których występowanie zaważyło na tej decyzji wymienia gęś małą (Anser erythropus), podgorzałkę (Aythya nyroca) oraz mewę romańską (Larus michahellis)[5]. Jezioro jest ważnym miejscem dla ptaków migrujących, które skupiają się w jego okolicy szczególnie od października do grudnia, zanim jego powierzchnia zamarznie. Zatrzymują się tu na przykład łabędź niemy (Cygnus olor) i rzadkie gatunki, jak czapla biała (Ardea alba), ibis kasztanowaty (Plegadis falcinellus), łabędź krzykliwy (Cygnus cygnus) i żuraw stepowy (Grus virgo). Licznie gnieżdżą się łyski (Fulica atra), krzyżówki (Anas platyrhynchos) i mewy armeńskie (L. armenicus)[3] (16% populacji gnieździ się na jeziorze[6]).
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.