 |
Ten artykuł od 2013-10 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
Rozproszony system sterowania (DCS, ang. distributed control system) – pojęcie związane z automatyką przemysłową. Określa system odpowiadający za sterowanie i wizualizację procesu przemysłowego posiadający wspólną bazę danych dla sterowania i wizualizacji (w przeciwieństwie do systemu zbudowanego na bazie SCADA i PLC). Wspólna baza punktów (tagów) daje jednoznaczne określenie w systemie DCS. Oznacza to, że jeśli przypiszemy przetwornikowi ciśnienia nazwę 110_PT-321, będzie to jego unikatowa nazwa widziana zarówno w wizualizacji, jak i w oprogramowaniu aplikacyjnym, co więcej, niemożliwe będzie nazwanie w ten sposób innego punktu. Genezą powstania takich systemów było komputerowe „zarządzanie” pracą i nastawami regulatorów analogowych. Ponadto CPU sterowników DCS jest czasu rzeczywistego. Procesory cyklicznie wykonują program w czasie (scan time), co zapewnia wykonanie w czasie rzeczywistym wszystkich zaplanowanych operacji (program nie może się zawiesić nawet jeśli programista popełni błąd).
Dodatkowe cechy DCS to:
Rozproszony system sterowania został wprowadzony po raz pierwszy w roku 1975 przez japońską firmę Yokogawa pod nazwą Centum i od tego momentu stał się faktycznym standardem w przemyśle rafineryjnym i chemicznym. W tym samym roku, kilka miesięcy później na rynku pojawił się równolegle stworzony system sterowania amerykańskiej firmy Honeywell. Początkowo działanie systemów rozproszonych skupiało się na precyzyjnej regulacji (np. regulator PID) oraz archiwizacji. Gwałtowny rozwój automatyki, elektroniki i komputeryzacji wymusił na DCS-ach kolejne funkcje, bez których nie wyobrażamy sobie ich pracy:
Rozproszone systemy sterowania znajdują obecnie szereg zastosowań przemysłowych we wszystkich gałęziach przemysłu, wszędzie tam (w odróżnieniu od większości zastosowań sterowników PLC), gdzie mamy do czynienia z procesami ciągłymi. Są to między innymi:
Uproszczoną strukturę systemu DCS przedstawia rysunek po prawej stronie.
Aparatura obiektowa, okablowanie, urządzenia wykonawcze (zawory, falowniki) podłączone są w ramach różnych obiektów do stacji procesowych. Stacje procesowe wyposażone w kontrolery i karty wejść wyjść współpracują z magistralą systemową, którą przesyłają informację do stacji operatorskich za pośrednictwem serwera. Funkcją serwera jest zarówno przekazywanie danych, jak i ich archiwizacja w postaci plików historycznych. W celu podwyższenia bezpieczeństwa procesu serwer powinien być redundantny. Jeżeli bardzo zależy nam na bezpieczeństwie i dostępności systemu w przypadku małych i średnich aplikacji (do 3000 we/wy) powinniśmy wybrać system z architekturą bezserwerową.
Za konfigurację systemu i nadzór oprogramowania wewnątrz kontrolerów odpowiada stacja inżynierska przechowująca zawsze aktualną dokumentację, umożliwiająca także inne funkcje, np. strojenie regulatorów. Jeśli stacje obiektowe wyposażone są w karty cyfrowe odczytujące informacje diagnostyczne (HART, Foundation Fieldbus) diagnostyka aparatury obiektowej może być prowadzona przez stację diagnostyczną, np. diagnostyka zaworów regulacyjnych. System komunikuje się ze światem zewnętrznym (siecią zakładową) przy pomocy kolejnego serwera. Zarówno magistrala procesowa, jak i magistrala systemowa są redundantne.
W przypadku systemów sterowania z architekturą bezserwerową (Centum, DeltaV, Metso DNA, Freelance, Symphony +) producenci konfigurują systemy tak, aby wszystkie stacje były równorzędne, a postój serwera nie wpływał na prowadzenie procesu. W takich rozwiązaniach za archiwizację danych i komunikację ze światem zewnętrznym odpowiadają specjalne komputery zwane stacjami aplikacyjnymi.
Niegdyś systemy DCS bazowały na Uniksie (Foxboro, PROCONTROL, Maestro UX) lub własnych systemach operacyjnych (Yokogawa), obecnie standardem oprogramowania systemowego jest Microsoft Windows, jednak niektóre ewoluowały używając obecnie systemu Linux (np. ABB PROCONTROL)
Nowymi trendami w architekturze DCS jest integracja z systemami telekontroli systemów elektroenergetycznych z wykorzystaniem protokołu IEC61850.
W stosowanych protokołach cyfrowych widać obecnie dość duży rozwój DCS-ów. Protokoły Europejskie (Profibus, ASi) są rozwijane w znacznym stopniu przez Siemensa i ABB, natomiast Honeywell, Yokogawa czy Emerson stawiają na Foundation Fieldbus.
Obecnie DCS-y oferowane są na rynku także przez firmy takie jak:
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.