Nazwa Rogowo według starego, pałuckiego podania miała powstać od polskiego słowa róg, a dokładniej od koziego rogu. Dawniej w Rogowie odbywały się najsłynniejsze w okolicy targi kóz, podczas których prawdopodobnie podkuwano te zwierzęta. Stąd też, jak głosi podanie, w pobliskim Brudzyniu mawiano: „Idź do Rogowa i każ się podkuć!”[7]
Sens owego podania zachował się również w przydomku lokalnej drużyny hokeja na trawie. Mianowicie derby Pałuk w tej dyscyplinie, pomiędzy zespołami z Gąsawy i Rogowa, określa się zwyczajowo pojedynkiem kóz (LKS Rogowo) z rabarberami[8] (LKS Gąsawa).
Kościół pod wezwaniem św. Doroty istniał w Rogowie już przed 1404 rokiem. Obecny, murowany z cegły palonej, w stylu klasycystyczno-neogotyckim, z dwoma wieżami stanął tu w 1828 roku staraniem Józefa Korytowskiego – dziedzica na Rogówku, na grobli rozdzielającej jezioro Zioło od Rogowskiego[6]. Wewnątrz świątyni znajduje się ołtarz główny, prawy ołtarz boczny oraz chrzcielnica – wszystkie manierystyczne z pierwszej połowy XVII wieku. Ponadto bogato rzeźbiony ołtarz barokowy z około 1700 roku i polichromia Władysława Drapiewskiego z 1948 roku. Na cmentarzu przykościelnym stoi drewniana dzwonnica z XIX wieku, neoklasyczny grobowiec rodziny Schedlin-Czarlińskich, grób dwóch poległych powstańców wielkopolskich, mogiła czterech ofiar września 1939 roku, a także dąb szypułkowy o obwodzie 470 cm[4].
30 marca 2014 w kościele wybuchł pożar, w wyniku którego spaleniu uległy hełmy wież oraz kryty dachówką dach o konstrukcji drewnianej. Ogień nie dotarł do wnętrza kościoła, ale zostało ono zalane wodą użytą do gaszenia[9][10].
Do dnia dzisiejszego nie zachował się dawny układ urbanistyczny Rogowa. Obecny, wydłużony rynek (plac Powstańców Wlkp.) o zwartej zabudowie jest wynikiem XIX-wiecznej regulacji. Pośrodku placu stoi kamienna figura św. Jana Nepomucena z drugiej połowy XIX wieku oraz pomnik z 1982 roku ku czci ofiar katastrof lotniczych[4]. W centralnym miejscu rynku stał niegdyś również ewangelicki kościół, przez ówczesnych mieszkańców zwany „kryplem”; jak donosi Słownik geograficzny Królestwa Polskiego: Kamień węgielny pod kościół protestancki, na środku rynku, położono w nowszych czasach; na wystawienie kościoła tego przeznaczono 50,000 mrk ze składek zbieranych w 1833 r. w czterechsetną[11] rocznicę urodzin Lutra.[6] Ponadto znajduje się tutaj niewielki skwer z fontanną, plac zabaw dla dzieci, a także mały park – tzw. planty. Z zabudowań leżących w obrębie rynku wyróżnić należy: gmach banku, pocztę oraz bibliotekę publiczną.
Park DinozaurówZaurolandia w Rogowie, który otwarty został 28 kwietnia2007 roku jest największym tego typu parkiem w Polsce. Leży pomiędzy drogą krajową numer 5 (w odległości 12 km od Biskupina) a jeziorem Rogowskim. Na obszarze blisko 20 hektarów, wzdłuż dwukilometrowej ścieżki znajduje się ponad 80 modeli dinozaurów naturalnej wielkości. Liczne tablice dydaktyczne przybliżają turystom informacje o okresach geologicznych, układzie kontynentów, miejscach odkryć najciekawszych skamieniałości, trybie życia, sposobach odżywiania poszczególnych okazów, a także o wielkich kataklizmach i hipotezach dotyczących przyczyn wyginięcia gatunku. W samym roku 2007, Zaurolandię odwiedziło przeszło 280 tysięcy gości – tym samym park dołączył do grona największych atrakcji turystycznych w kraju[12].
Obszar Chronionego Krajobrazu Jezior Rogowskich ustanowiony został na mocy zarządzenia wojewody bydgoskiego z dnia 28 czerwca 1993 roku, zaostrzającym ochronę jezior i rzek w parkach krajobrazowych i na obszarach chronionego krajobrazu w granicach obecnego województwa bydgoskiego. Obejmuje on ochronę jezior polodowcowych odwadnianych przez rzekę Wełnę i jej niewielkie dopływy w rejonie Rogowa Żnińskiego[13].
Rogowo leży na terenie najstarszego osadnictwa okresu prasłowiańskiego. Pierwsze ślady ludzkiej bytności w okolicach wsi pochodzą sprzed przeszło 2500 lat; na półwyspie środka na jeziorze Rogowskim, na wysokości pierwszego zakrętu szosy w lewo za mostem na Wełnie – przy domu nr 14 – znajdowało się grodzisko (dziś o niezbyt czytelnych śladach)[4].
↑Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 115904
↑ abNarodowy Spis Powszechny 2021 – Bank Danych Lokalnych.
↑Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1094 [zarchiwizowane 2022-10-26].
↑ abcdPałuki – serwis regionalny. [dostęp 2009-06-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-05-17)].
↑Rabarber – gwarowe określenie rabarbaru, charakterystyczne dla Wielkopolski i Śląska.
↑Pożar zabytkowego kościoła w Rogowie. Spłonęły dwie wieże. Portal gazeta.pl, 2014-03-30. [dostęp 2014-03-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-30)].
↑Pożar zabytkowego kościoła w Rogowie: Spłonęły dwie wieże i część dachu [ZDJĘCIA]. 2014-03-30. [dostęp 2014-03-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-09)].
↑Marcin Luter przyszedł na świat w roku 1483, a więc było to 350-lecie jego urodzin.
↑Strona główna – Rodzinny Park Rozrywki Zaurolandia w Rogowie [online], www.zaurolandia.pl [dostęp 2017-11-26](pol.).
↑Józef Marosz: Pałuckie jeziora pod ochroną. [dostęp 2009-06-23]. (pol.).
Legenda: (1) w nawiasach podano okres praw miejskich / praw miasteczka / praw osiedla; (2) wytłuszczono miasta/osiedla trwale restytuowane; (3) tekstem prostym opisano miasta nierestytuowane, miasta restytuowane przejściowo (ponownie zdegradowane) oraz miasta niesamodzielne, włączone do innych miast; (4) OTP – osiedle typu miejskiego; (5) zastosowane nazewnictwo oddaje formy obecne, mogące się różnić od nazw/pisowni historycznych.
Źródła: Dz.U. z 1933 r. nr 35, poz. 294, Dz.U. z 1934 r. nr 48, poz. 422, Dz.U. z 1934 r. nr 48, poz. 420, Dymitrow M., 2015, Pojęcie miejskości w świetle reformy gminnej w Polsce międzywojennej, [in] Krzysztofik R., Dymitrow M. (Eds), Degraded and restituted towns in Poland: Origins, development, problems / Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy, University of Gothenburg, Gothenburg, s. 61–63 / 65–115.
Witaj
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.