Prawo konfliktów zbrojnych (dawniej łac. ius in bello, prawo w czasie wojny), nazywane też międzynarodowym prawem humanitarnym lub prawem wojennym – zbiór norm zaakceptowanych przez społeczność międzynarodową dotyczących sposobów prowadzenia konfliktów zbrojnych, ochrony ich ofiar oraz uczestników.

Zakres przedmiotowy

Jego normy określają:

  • sposób wszczynania i kończenia konfliktów zbrojnych;
  • wymogi stawiane członkom sił zbrojnych i ich sytuację prawną;
  • kwestie związane z okupacją nieprzyjacielskiego terytorium;
  • ochronę osób cywilnych w tym ludności nieprzyjacielskiego państwa;
  • formy ochrony chorych i rannych;
  • środki i metody prowadzenia walki;
  • prawne następstwa stanu wojny w sferze stosunków międzynarodowych.

Prawo konfliktów zbrojnych zostało skodyfikowane przede wszystkim w szeregu konwencji genewskich i haskich.

Źródła prawa

Umowa międzynarodowa

Zwyczaj międzynarodowy

  • Praktyka (usus) – wielostronna i długotrwała działalność państw oraz ich organów, a także organizacji międzynarodowych.
  • Przekonanie o zgodności praktyki z prawem (opinio iuris) – przekonanie organów działających w imieniu prawa, że dana reguła jest normą prawa międzynarodowego.

Podstawowe normy międzynarodowego prawa humanitarnego

  1. Ograniczenie prawa w doborze i stosowaniu metod oraz środków walki zbrojnej przez strony w konflikcie i członków sił zbrojnych. Zatem zabroniono stosowania takich środków walki zbrojnej, które powodują zbędne cierpienia lub nadmierne straty w środowisku naturalnym (broń chemiczna, broń biologiczna).
  2. Obowiązek odróżniania uczestników walki zbrojnej od ludności cywilnej przez strony konfliktu. Oznacza to, że ludność cywilna jak i poszczególne osoby cywilne nie powinny być przedmiotem ataków wojskowych. Ataki powinny być skierowane wyłącznie na cele wojskowe (wojna to stosunek między państwami a nie między ich ludnością cywilną).
  3. Zakaz zabijania lub ranienia przeciwnika poddającego się lub wyłączonego z walki.
  4. Prawo do poszanowania niezależności fizycznej i moralnej osób wyłączonych z walki. Dotyczyło to też osób nie uczestniczących bezpośrednio w działaniach zbrojnych.
  5. Prawo do poszanowania życia, godności, praw osobistych i przekonań uczestników walki zbrojnej i osób cywilnych, które znalazły się pod władzą strony przeciwnej. Wyraża się to w ochronie przed atakami gwałtu i represjami. Ponadto mogą korzystać z wszelkiej pomocy z zewnątrz i mają prawo do wymiany korespondencji ze swoimi rodzinami
  6. Obowiązek zabierania z pola walki i leczenia rannych oraz chorych. Obliguje to stronę konfliktu, pod władzą której się znajdują.
  7. Przysługiwanie każdej osobie podstawowych gwarancji procesowych. Do odpowiedzialności za czyn nie zabroniony nikt nie może być pociągnięty. Tortury fizyczne lub psychiczne, kary cielesne oraz traktowanie w sposób okrutny lub poniżający są niedozwolone.

Podstawowe zasady międzynarodowego prawa humanitarnego

  • Zasada humanitaryzmu – międzynarodowe prawo humanitarne ma chronić ofiary wojny i ich podstawowe prawa, bez względu na to, po której stronie występują; zakaz powodowania niepotrzebnego cierpienia.
  • Zasada rozróżniania – strony konfliktu powinny zawsze dokonywać rozróżnienia między ludnością cywilną a bojownikami oraz między dobrami o charakterze cywilnym a celami wojskowymi i w związku z tym kierować swoje operacje jedynie przeciwko celom wojskowym.
  • Zasada proporcjonalności – zapewnienie równowagi pomiędzy koniecznością uwzględnienia potrzeb wojskowych a koniecznością uwzględnienia potrzeb humanitaryzmu.
  • Doktryna konieczności wojskowej – państwo zobowiązane jest przestrzegać prawa międzynarodowego tylko w zakresie, w jakim nie koliduje ono z koniecznością wojskową. Państwo może odstąpić od obowiązującego przepisu prawa wojennego w przypadkach, gdy jedynie naruszenie tego prawa może uchronić je od poważnego niebezpieczeństwa albo umożliwić osiągnięcie celu wojny.

Przypisy

  1. ↑ Protokół dotyczący przepisów o akcji wojennej łodzi podwodnych. msw.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-23)]. Londyn, 6 listopada 1936 (Dz.U. z 1937 r. nr 55, poz. 425)

Zobacz też

Bibliografia

  • Międzynarodowe Prawo Humanitarne (czasopismo)
  • Dokumenty Międzynarodowego Prawa Humanitarnego. pck.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-23)].
  • Międzynarodowe Prawo Humanitarne (strona MSZ)
  • Międzynarodowe Prawo Humanitarne Konfliktów Zbrojnych
  • Międzynarodowe prawo humanitarne konfliktów zbrojnych (dr. Marek Gąska)
  • Międzynarodowe prawo humanitarne w świetle współczesnych konfliktów zbrojnych. pl.ism.uw.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-21)].
  • Międzynarodowe prawo humanitarne wobec zastosowania broni zapalającej w konflikcie zbrojnym
  • Studium poświęcone zwyczajowemu międzynarodowemu prawu humanitarnemu
  • Implementacja międzynarodowego prawa humanitarnego

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się