< Portale < Geografia < Europa < Polska < Warmińsko-mazurskie

Nauki ścisłe i przyrodniczeGeografiaNauki społeczne i humanistyczneSpołeczeństwoKulturaHistoriaReligiaSportTechnikaPolska


WARMIA i MAZURY

W I T A M Y

Portal ten skierowany jest do wszystkich osób zainteresowanych tematyką związaną z województwem warmińsko-mazurskim oraz rozwojem dotyczących jej haseł na polskiej Wikipedii.

Województwo położone jest w północno-wschodniej Polsce. Składa się ono z historyczno-etnograficznych regionów: Warmii, Mazur, Ziemi Lubawskiej, części Barcji, części Natangii, części Powiśla i części Żuław Wiślanych. Sąsiaduje z obwodem królewieckim i Zalewem Wiślanym. To krainy słabo uprzemysłowione, stawiające na piękną przyrodę. Pagórkowate tereny Warmii kuszą zabytkami pozostałymi po biskupach, a Mazury wspaniałymi jeziorami.

Województwo warmińsko-mazurskie zamieszkuje nieco ponad 1,4 mln osób, co stanowi 3,8% ludności Polski. Jest czwarte pod względem wielkości. Województwo jest najbardziej zróżnicowanym etnicznie regionem Polski. Największymi miastami województwa są Olsztyn i Elbląg. Olsztyn jest głównym ośrodkiem przemysłu spożywczego, oponiarskiego i drzewnego oraz turystyki. Elbląg to ważny ośrodek przemysłu ciężkiego, port morski oraz ośrodek turystyki.

Jeżeli chcesz edytować tę stronę, przejdź tutaj.

Wybrana grafika

Święty Kamień, głaz narzutowy leżący w wodach Zalewu Wiślanego.


Aktualności

Portal Wikinews województwa warmińsko-mazurskiego

Wybrany artykuł

Krutynia – rzeka na Pojezierzu Mazurskim. Słynny w Polsce i za granicą szlak kajakowy, jeden z najpiękniejszych w Europie.

Rzeka Krutynia znajduje się w rezerwacie krajobrazowo-wodno-leśnym na terenie dwu gmin: Mikołajki i Ruciane-Nida. Krutynia ma 99 km długości, a powierzchnia jej dorzecza wynosi 638 km².

Dolina rzeki jest w wielu miejscach zatorfiona i zabagniona, wahająca się w granicach od około 1,5 km w części środkowej do 30-50 m w miejscach północnej i południowej części, otoczona jest wzniesieniami morenowymi o urozmaiconej rzeźbie. Nurt rzeki Krutyni jest wolny, a rzeka tworzy liczne zakola, szczególnie w środkowej, zabagnionej części rezerwatu.


Warto odwiedzić

Muzeum Budownictwa Ludowego – Park Etnograficzny w Olsztynku. Muzeum założone zostało jako ekspozycja architektury ludowej z terenów Prus, na obrzeżach ogrodu zoologicznego w Królewcu. Założycielem był dr Richard Dethlefsen. W 1937 podjęto decyzję o przeniesieniu ekspozycji do Olsztynka, gdzie już znajdowało się mauzoleum Hindenburga. Przenosiny trwały w latach 19381942.

Po II wojnie światowej opiekę nad zgromadzonymi w Olsztynku budynkami sprawował Wojewódzki Konserwator Zabytków w Olsztynie. Pod koniec lat 50. XX wieku dr Franciszek Klonowski rozpoczął uzupełniać kolekcję o nowe obiekty architektury wiejskiej. W 1 września 1961 utworzono Park Etnograficzny, funkcjonujący jako Oddział Muzeum Mazurskiego w Olsztynie. Jego pierwszym dyrektorem był dr Józef Wieczerzak. Już 1 stycznia 1969 roku skansen zaczął funkcjonować jako samodzielna i autonomiczna jednostka pod nazwą "Muzeum Budownictwa Ludowego – Park Etnograficzny w Olsztynku". W 1974 r. Muzeum przejęło fragment gotyckiej zabudowy miasta Olsztynek: ruinę kościoła (XIV/XVII w.) oraz basztę murów obronnych miasta, które wyremontowało i adaptowało do funkcji Salonu Wystawowego i Domu Mrongowiusza. Obecnie skansen w Olsztynku zajmuje około 100 ha, znajduje się tu 68 obiektów architektonicznych (13 przeniesionych z Królewca) oraz ekspozycje rzadkich gatunków zwierząt gospodarskich polskiego pochodzenia.

30 grudnia 2008 r. Muzeum zostało wpisane do Państwowego Rejestru Muzeów prowadzonego przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Muzeum Budownictwo Ludowego – Park Etnograficzny w Olsztynku w prestiżowym Państwowym Rejestrze Muzeów znajduje się pod numerem 99.

Muzeum Budownictwa Ludowego - Park Etnograficzny w Olsztynku jest członkiem-założycielem Stowarzyszenia Muzeów na Wolnym Powietrzu w Polsce. W roku 2009 Muzeum otrzymało honorową nagrodę im. Oskara Kolberga, za dorobek w popularyzacji kultury ludowej i folkloru.


Zobacz artykuł
Zobacz galerię


Miasta

Elbląg, jedno z najstarszych polskich miast, a najstarsze w województwie. Mimo to nie posiada wielu zabytków, gdyż zostało doszczętnie zniszczone walkami w 1945 r. oraz powojennym "porządkowaniem" miasta i zostało "odbudowane" w nowym kształcie.

Miasto leży u ujścia rzeki Elbląg do Zalewu Wiślanego.

Elbląg został założony przez Krzyżaków w 1237 w pobliżu miejsca gdzie do IX wieku znajdowała się pruska osada handlowa Truso. W 1246 uzyskał przywilej miejski na prawie lubeckim.

Przez wieki historia Elbląga była niezwykle burzliwa. Był pod panowaniem krzyżackim, polskim, w XVI wieku przeżył okupację szwedzką. Koniec XIX i początek XX wieku to okres dynamicznego rozwoju miasta...

Barczewo
Bartoszyce
Biała Piska
Biskupiec
Bisztynek
Braniewo
Dobre Miasto
Działdowo
Elbląg
Ełk
Frombork
Giżycko
Gołdap
Górowo Iławeckie
Iława
Jeziorany
Kętrzyn

Kisielice
Korsze
Lidzbark
Lidzbark Warmiński
Lubawa
Mikołajki
Miłakowo
Miłomłyn
Młynary
Morąg
Mrągowo
Nidzica
Nowe Miasto Lubawskie
Olecko
Olsztyn
Olsztynek

Orneta
Orzysz
Ostróda
Pasłęk
Pasym
Pieniężno
Pisz
Reszel
Ruciane-Nida
Ryn
Sępopol
Susz
Szczytno
Tolkmicko
Węgorzewo
Zalewo


Kultura i sztuka

Na tropach Smętka – powieść reportażowa Melchiora Wańkowicza, po raz pierwszy wydana w 1936.

Wańkowicz opisuje w powieści swój pobyt w Prusach Wschodnich i spływ kajakiem "Kuwaka" z młodszą córką Martą "Tili" Wańkowiczówną. Podróż jest pretekstem i kanwą dla historycznych, politycznych i filozoficznych rozważań o przeplatających się, skomplikowanych na przestrzeni wieków (od "wczesnych" Krzyżaków do "wczesnych" hitlerowców) losach mieszkańców tych ziem: Mazurów, Polaków i Niemców.

Opisy eskalującej przemocy i nienawiści ludności pochodzenia niemieckiego w stosunku do rdzennej, polskojęzycznej ludności mazurskiej pomagają zrozumieć, co działo się w tym narodowościowym tyglu w przededniu wybuchu II wojny światowej. Powieść pozwala także zrozumieć, dlaczego wynik plebiscytu 1920 był klęską polskości na tych ściśle z Polską związanych terenach.

Po napaści Niemiec na Polskę już w czasie kampanii wrześniowej Wańkowicz był intensywnie poszukiwany przez Niemców w związku z autorstwem tej powieści. Jako znany już wówczas literat i publicysta nie miał trudności z ucieczką do Rumunii, w czym ofiarnie pomagali mu jego czytelnicy.



Czy wiesz, że

... na terenie Wilczego Szańca znajdowało się około 80 obiektów o konstrukcji trwałej i około 100 baraków drewnianych.

... baraki z Wilczego Szańca służyły jako hotele robotnicze dla budowniczych Pałacu Kultury i Nauki, a później jako akademiki.

... na wysadzenie jednego schronu typu ciężkiego w Wilczym Szańcu zużywano kilka ton trotylu.


Zobacz artykuł ...
Zobacz galerię ...

Ludzie Warmii i Mazur

Wojciech Karol Malajkat (ur. 16 stycznia 1963 w Mrągowie) – polski aktor teatralny i filmowy oraz reżyser. Pedagog (na stanowisku profesora) w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi. Posiada stopień naukowy doktora habilitowanego.

W 1986 ukończył studia w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi. Od 1986 występował w Teatrze Studio i Teatrze Narodowym w Warszawie. Występował gościnnie m.in. w Teatrze Scena Prezentacje w Warszawie. Od stycznia 2009 jest Dyrektorem Naczelnym i Artystycznym Teatru Syrena w Warszawie.

Postanowieniem Prezydenta RP z dnia 22 sierpnia 2005 za zasługi w pracy artystycznej został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi


Zabytki

Budynek szkoły polskiej w Unieszewie – drewniany budynek wybudowany w 1931. Na Warmii, która po I wojnie światowej znalazła się w granicach Prus Wschodnich istniały duże skupiska ludności polskiej, kultywujących polską kulturę, tradycje i zwyczaje. W związku z powyższym istniała potrzeba utworzenia w regionie szkół z polskim nauczaniem. Po kilku latach starań u lokalnych urzędników niemieckich oraz w prukim parlamencie udało się otworzyć cztery pierwsze placówki gdzie wykładany był język polski. Jedna z nich powstała w 1926 roku w Unieszewie. Na mocy Ordynacji dotyczącej uregulowania szkolnictwa dla mniejszości polskiej uchwalonej 31 grudnia 1928 roku przez rząd pruski tworzenie polskich szkół ostatecznie stało się możliwe. W roku 1929 do wsi przybył nauczyciel Bolesław Jeziołowicz i objął miejscową szkołę, która wraz z nowym rokiem szkolnym, zaczynającym się po Wielkanocy stała się polską szkołą, jako jedna z czterech pierwszych polskich szkół w regionie. Wielki udział w tym wydarzeniu mieli mieszkańcy Unieszewa, którzy pozytywnie odnieśli się do tej inicjatywy.

Do rejestru zabytków wpisany został 30 września 1985 roku.


Kraina jezior

W województwie warmińsko-mazurskim jest ponad 3000 jezior. Jednym z nich jest jezioro Niegocin

Jezioro morenowe w Krainie Wielkich Jezior w województwie warmińsko-mazurskim; powierzchnia 2604 ha, głębokość do 39,7 m. Niegocin jest trzecim pod względem rozmiarów akwenem w Krainie Wielkich Jezior Mazurskich. Jezioro Niegocin to jezioro wytopiskowe typu morenowego, sielawowego mające zróżnicowane dno z dużą liczbą zagłębień i rozległych płycizn śródjeziornych, brzegi jeziora są przeważnie niskie, północną część brzegu zajmuje zabudowania miasta Giżycka. Linia brzegowa jest dobrze rozwinięta i ma długość ok. 35 km


Zobacz artykuł
Zobacz galerię


Geografia

Kanał Piękna Góra - kanał mazurski na szlaku Wielkich Jezior Mazurskich, w północnej części zatoki Tajt

Kanał łączy Jezioro Tajty z Jeziorem Kisajno i tu bierze swój początek, następnie przechodzi pod mostem drogowym, drogi z Giżycka do Kętrzyna. Nad kanałem w miejscowości Piękna Góra zlokalizowana jest przystań żeglarska.

Krainy geograficzne:

Ważniejsze rzeki:

Jeziora:

Parki krajobrazowe:

Historia

Historia Lidzbarka Warmińskiego – pierwsza wzmianka o tym mieście pochodzi z 1240 r. i mówi o podbiciu przez Krzyżaków miasta Lecbarg, leżącego na pograniczu ziem Warmów i Bartów. Miasto często znajdowało się w centrum walk prusko-krzyżackich. W 1243 r. Lidzbark został jednym z miast utworzonej diecezji warmińskiej. Drewniany zamek mieszczący się w mieście został w 1251 r. przekazany biskupowi Anzelmowi. Lidzbark prawa miejskie otrzymał 12 sierpnia 1308 z nadania biskupa warmińskiego Eberharda. W latach 1350-1795 Lidzbark był siedzibą biskupów warmińskich i stolicą Warmii. W czerwcu 1440 Lidzbark przystąpił do Związku Pruskiego, a po zakończeniu wojny trzynastoletniej w 1466 r. znalazł się w granicach Polski. Miasto rozsławiały nazwiska znanych biskupów warmińskich oraz Mikołaja Kopernika. W latach 1703-1709 Lidzbark okupowali Szwedzi, a w 1703 r. król Szwecji Karol XII spędzał tu zimę. W 1749 r. biskup warmiński Adam Grabowski odnalazł Kronikę Galla, która została ogłoszona drukiem. W 1807 r. miasto zajęte było przez wojska francuskie, które toczyły tu bitwę, a w 1914 r. przez wojska rosyjskie. Miasto najbardziej ucierpiało w czasie II wojny światowej, kiedy to doszczętnie zniszczone zostało stare miasto.
Historia Warmii
Historia Mazur
Historyczne stowarzyszenia:
Rada AmbasadorówStowarzyszenie Historyczne WarmiiStraż MazurskaWarmiński Komitet PlebiscytowyZwiązek Jaszczurczy (XIV wiek)Związek Pruski • Jagiellonia Varmiensis • Lotne Oddziały Bojowe
Traktaty:
Traktat krakowskiTraktaty welawsko-bydgoskieEgzempcja WarmiiPokój toruński 1466
Wydarzenia:
Zlot ZHP 1988Plebiscyt na Warmii i MazurachBitwa pod Lidzbarkiem WarmińskimBitwa pod Dobrym MiastemBitwa pod GrunwaldemBitwa pod Iławą Pruską
Pozycje społeczne:
Kelmerzy warmińscyWolniIndygenat pruskiWarmiński wójt krajowy
Krainy historyczne:
GunlaukenZiemia BertingenWartbergGalindia
Prasa:
Gazeta Olsztyńska (1886-1939)Gazeta WarmińskaPosłaniec Warmiński


Województwo warmińsko-mazurskie w siostrzanych projektach

Województwo warmińsko-mazurskie w Wikinews Województwo warmińsko-mazurskie w Commons Województwo warmińsko-mazurskie w Wikipodróżach

Inne portale tematyczne na polskojęzycznej Wikipedii


Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się