 |
Wikipedyści zdecydowali o wygaszeniu portali. Tworzenie nowych nie jest już zalecane. Ta strona została zamknięta i pozostawiona jedynie dla historycznego odniesienia. Jeśli chcesz wznowić dyskusję dotyczącą statusu tej strony, zasięgnij opinii społeczności w Kawiarence. |
< Portale < Geografia < Europa < Polska < Warmińsko-mazurskie < Olsztyn
Olsztyn (dawniej hist. pol. Holstin) – największe miasto i stolica województwa warmińsko-mazurskiego, powiat grodzki Olsztyn, stolica powiatu ziemskiego olsztyńskiego, archidiecezji warmińskiej, a od 1992 r. metropolii warmińskiej. Główny ośrodek gospodarczy, edukacyjny i kulturowy, siedziba władz i najważniejszych instytucji regionu, a także ważny węzeł kolejowy i drogowy.
Olsztyn leży w południowej części Warmii, historycznej krainy należącej w latach 1466-1772 do Rzeczypospolitej.
W granicach administracyjnych Olsztyna leży 15 jezior, z czego 13 przekracza 1 ha powierzchni. Łącznie wszystkie jeziora zajmują 725 ha, co stanowi 8,25% powierzchni całego miasta. W zachodniej części Olsztyna jeziorność wynosi 40%, we wschodniej natomiast 8%.
Największym i zarazem najgłębszym olsztyńskim jeziorem jest Jezioro Ukiel, zwane również Krzywym. Jego powierzchnia wynosi 412 ha, a maksymalna głębokość dochodzi do 43 metrów. W pobliżu ulicy Jeziornej nad jeziorem Ukiel znajduje się kąpielisko miejskie.
Drugie co do wielkości jezioro w Olsztynie to jezioro Kortowskie, które z jeziorem Ukiel połączone jest przez rzekę Kortówkę. Powierzchnia jeziora to 89,7 ha, a maksymalna głębokość wynosi 17,2 metrów.
Drugim co do głębokości olsztyńskim jeziorem jest Tyrsko, często nazywane przez mieszkańców Olsztyna jeziorem Żbik. Maksymalna głębokość akwenu wynosi 30,6 metra, a jego powierzchnia to 18,6 ha.
Najmniejsze jezioro Olsztyna to z kolei jezioro Modrzewiowe. Jego powierzchnia zajmuje 0,25 ha. Jednym z płytszych jezior jest jezioro Trackie. Mimo, iż jest ono trzecim według wielkości olsztyńskim jeziorem (52.8 ha) to w najgłębszym miejscu liczy zaledwie 4,6 metrów.
Olsztyn od 1999 roku nosi status miasta na prawach powiatu, będącego stolicą województwa warmińsko-mazurskiego, które powstało na skutek reformy administracyjnej również z 1999 roku. W latach 1975-1999 Olsztyn był stolicą województwa olsztyńskiego, które wówczas było największym polskim województwem. W latach 1945-1975 Olsztyn również był miastem wojewódzkim.
W skład powiatu olsztyńskiego wchodzą miasta: Barczewo, Biskupiec, Dobre Miasto, Jeziorany, Olsztynek.
Wg oficjalnego podziału w mieście znajdują się 23 osiedla, które pełnią rolę pomocniczą gminy. Niektóre z nich zwyczajowo nazywane są dzielnicami. Poza nimi istnieje również ok. 20 osiedli nie posiadających rad osiedlowych.
Ostatnia zmiana podziału administracyjnego miała miejsce w 2007. Wówczas od osiedla Jaroty oderwało się Osiedle Generałów.
Zobacz:
Pierwsza wzmianka o mieście pochodzi z roku 1334. Prawa miejskie nadano 31 października 1353 roku. Zasadźcą miasta był Jan z Łajs.
Liczne wojny XV wieku niejednokrotnie niszczyły młode jeszcze miasto. Na mocy traktatu pokojowego zawartego w 1466 roku, Olsztyn wraz z całą Warmią przeszedł pod zwierzchnictwo Polski. Kolejna wojna, wywołana w latach 1519-1521 przez zakon krzyżacki spustoszyła południową Warmię.
Kolejny wiek to rozkwit miasta, korzystnie położonego na ruchliwym szlaku Królewiec-Warszawa. Rozwój został powstrzymany przez wojny północne w XVII i XVIII wieku, a wielka zaraza lat 1709-1712 wyludniła miasteczko niemal całkowicie.
W okresie rozbiorów Warmię wcielono do Królestwa Prus. Druga połowa XIX i początek XX wieku to dynamiczny rozwój miasta. W tym samym okresie Olsztyn stał się ośrodkiem polskiego ruchu narodowego na Warmii.
Po I wojnie światowej Olsztyn wraz z Warmią pozostał przy Niemczech. 22 stycznia 1945 Olsztyn zajęła Armia Czerwona, żołnierze radzieccy podpalili miasto - zniszczeniu uległo ok. 40% zabudowy.
Olsztyn nie posiada obwodnicy, a większość ruchu tranzytowego odbywa się ulicami miasta. Obecnie trwają prace nad obwodnicą, która ma powstać do 2013 r. Główne drogi przebiegające przez miasto:
Drogi krajowe
Drogi wojewódzkie
Przewozy pasażerskie w mieście realizowane są na 34 liniach autobusowych. W Olsztynie funkcjonują także przewoźnicy prywatni, którzy zapewniają komunikację w granicach miasta, jak również z okolicznymi miejscowościami. Władze miasta rozważają reaktywację sieci tramwajowej.
Olsztyńskie dworce i stacje kolejowe: Olsztyn Główny, Olsztyn Zachodni, Olsztyn Gutkowo.
Olsztyn posiada cywilno-sportowy port lotniczy, usytuowany ok. 4,5 km od centrum Olsztyna, w dzielnicy Dajtki. W 2006 r. wybudowany zostanie betonowy pas startowy umożliwiający lądowanie samolotów zabierających do 30 pasażerów.
Zobacz:
W mieście działa wiele klubów sportowych, m.in.:
W sezonie 2009/10 dwa, z wyżej wymienionych klubów, reprezentują olsztyński sport na najwyższym poziomie rozgrywkowym w Polsce. AZS UWM Olsztyn występuje w PlusLidze, w której w sezonie 2008/09 zajął szóste miejsce, natomiast piłkarze ręczni Travelandu Olsztyn grają w ekstraklasie, w której w poprzednim sezonie wywalczyli piąte miejsce. W sezonie 2008/09 w I lidze rugby miasto reprezentowane było przez zespół WMPD Rugby Olsztyn, który ostatecznie spadł o klasę niżej i obecnie występuje w nowo utworzonej I lidze, będącej druga w hierarchii po ekstralidze ligą męskich ligowych rozgrywek rugby w Polsce.
Piłkarze nożni OKS 1945 Olsztyn występują w grupie wschodniej II ligi, a zawodnicy Warmii Olsztyn oraz OKS II Stomilowcy Olsztyn w klasie okręgowej.
Główne obiekty sportowe w Olsztynie to m.in.:
W mieście działają także trzy boiska wybudowane w ramach programu Orlik 2012. W 2010 ma powstać kolejnych pięć takich obiektów. W 2009 rozpoczęto również budowę basenu olimpijskiego przy alei Piłsudskiego w pobliżu Stadionu OSiR-u oraz basenu akademickiego w pobliżu skrzyżowania alei Warszawskiej z ulicą Tuwima.
Aktualnie w hali Urania swe mecze rozgrywają ekipy AZS UWM Olsztyn oraz Travelandu Olsztyn. Hala może pomieścić ok. 3 tys. widzów. Na Stadionie OSiR-u występują natomiast piłkarze OKS 1945 Olsztyn. Stadion może pomieścić ponad 16 tys. kibiców, jednak tylko ok. 2 tys. z nich może zasiąść na miejscach siedzących. Warmia Olsztyn rozgrywa swe mecze na własnym stadionie, natomiast piłkarze Stomilowców na pełnowymiarowym boisku ze sztuczną nawierzchnią na Dajtkach. Zespół WMPD Rugby Olsztyn korzysta ze stadionu przy ulicy Artyleryjskiej.
W latach 2003-2008 Olsztyn był etapowym miastem kolarskiego wyścigu Tour de Pologne oraz gospodarzem Memoriału Huberta Jerzego Wagnera.
Olsztyn jest stolicą jednego z największych turystycznych regionów Polski - Warmii i Mazur. Tym samym pełni rolę ważnego ośrodka turystycznego w regionie. Miasto posiada wiele atrakcji, którymi przyciąga turystów, zarówno z kraju, jaki i z zagranicy.
Jednym z atutów miasta są jeziora, których Olsztyn posiada w swych granicach administracyjnych kilkanaście. Nad jednym z nich - jeziorem Ukiel - umiejscowione jest kąpielisko miejskie, które w okresie wakacji przeżywa oblężenie mieszkańców i turystów. Inne walory przyrodnicze miasta to m.in. największy w Europie las na terenach miejskich oraz kilka parków.
Innym atutem jest olsztyńskie Stare Miasto, gdzie znajduje się wiele zabytków, m.in. gotycki zamek kapituły warmińskiej z II połowy XIV w. czy XIV wieczna konkatedra pw. św. Jakuba.
Poza tym Olsztyn posiada również planetarium, obserwatorium astronomiczne w XIX wiecznej wieży ciśnień oraz kilka szlaków turystycznych na terenie miasta i w jego okolicach (Zobacz: Szlaki turystyczne Olsztyna i okolic).
Olsztyn jest najważniejszym ośrodkiem edukacyjnym województwa warmińsko-mazurskiego oraz jednym z ważniejszych w północnej Polsce. Uczelnie wyższe:
Miasto posiada ponad 10 liceów ogólnokształcących, szereg gimnazjów i szkół podstawowych.
Olsztyn to ważny ośrodek kulturowy regionu. W mieście funkcjonuje wiele instytucji kulturalnych:
W Olsztynie, szczególnie w sezonie letnim, odbywa się wiele cyklicznych imprez i festiwali: Ogólnopolskie Spotkania Zamkowe "Śpiewajmy Poezję", Olsztyńskie Noce Bluesowe, Olsztyńska Trzydniówka Teatralna, "Letnie sesje śmiechoterapii" czy też Olsztyńskie Lato Artystyczne czyli ok. trzymiesięczny cykl imprez odbywających się głównie na Olsztyńskiej Starówce.
Olsztyn jest głównym ośrodkiem przemysłu:
Przez Olsztyn przepływają 3 rzeki: Łyna, Wadąg i Kortówka.
W granicach administracyjnych miasta leży 15 jezior (13 powyżej 1 hektara). Łącznie powierzchnia jezior w Olsztynie wynosi około 725 ha (7,25 km² - 8,25% powierzchni miasta).
Lasy zajmują 21,2% powierzchni miasta. Ponad połowa to zwarty kompleks Lasu Miejskiego (1050 ha), pełniący przede wszystkim funkcje terenów rekreacyjno - wypoczynkowych oraz turystyczno - krajoznawczych.
Zieleń miejska zajmuje 560 ha (6,5% powierzchni miasta). Urządzona jest w postaci licznych parków, zieleńców, skwerów oraz trzech ponadstuletnich cmentarzy.
Na terenie Olsztyna znajdują się dwa rezerwaty przyrody roślinności torfowej:
Osoby urodzone w Olsztynie lub związane z miastem:
Rozwój haseł związanych z Olsztynem wymaga stworzenia, rozszerzenia, bądź usystematyzowania wielu artykułów, zapraszamy do współpracy.
Przydatne linki:
(KOLEJNOŚĆ ALFABETYCZNA):
Biografie:
Opisy: II Liceum Ogólnokształcące im. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego w Olsztynie • Aeroklub Warmińsko-Mazurski • Areszt Śledczy w Olsztynie • Browar Jurand • Browar Kormoran • Budynek Banku Olsztyńskiego • Budynek Rejencji w Olsztynie • Centrum Badań Wschodnich • Czyści jak Łza • Grupa Rast • Gwardia Olsztyn • Instytut Rybactwa Śródlądowego • Kapela Jakubowa • Bazylika konkatedralna św. Jakuba w Olsztynie • Las Miejski w Olsztynie • Memoriał Huberta Jerzego Wagnera • Muzeum Przyrody w Olsztynie • Muzeum Sportu w Olsztynie • Obserwatorium Astronomiczne w Olsztynie • Okręg wyborczy Olsztyn • Olsztyn Główny • Olsztyn Zachodni • Olsztyńska Szkoła Wyższa im. Józefa Rusieckiego • Olsztyńska Trzydniówka Teatralna • Olsztyński Okręg Przemysłowy • Olsztyński Teatr Lalek • Olsztyńskie Dni Nauki • Olsztyńskie Spotkania Teatralne • Osobowość Roku Warmii i Mazur • Park Kusocińskiego w Olsztynie • Park Zamkowy w Olsztynie • Planetarium w Olsztynie • Pomniki Olsztyna • Remiza Straży Pożarnej w Olsztynie • Sport w Olsztynie • Stare Miasto (Olsztyn) • Staromiejskie ulice w Olsztynie • Szlak Kopernikowski • Szlak Zamków Gotyckich • Teatr Studencki Cezar • Teatr im. Stefana Jaracza w Olsztynie • TV Olsztyn • Willa Bayer w Olsztynie • Willa Casablanca w Olsztynie • Willa Secesyjna w Olsztynie • WMPD Rugby Olsztyn • Wspólnota Kulturowa Borussia • Zakład Elektronicznej Techniki Obliczeniowej w Olsztynie • Zamek Kapituły Warmińskiej w Olsztynie • Zespół Pieśni i Tańca "Kortowo"
Biografie: Andrzej Arciszewski • Piotr Bałtroczyk • Kazimierz Brakoniecki • Zbigniew Dąbkowski • Piotr Grzymowicz • Krzysztof Hołowczyc • Janusz Jasiński • Kazimierz Schilling • Mariusz Sieniewicz • Andrzej Wakar • Tomasz Wilczyński • Maria Zientara-Malewska • Wiktor Wawrzyczek
Autobusy miejskie w Olsztynie • Cmentarz żydowski w Olsztynie • Dworzec Gutkowo (Olsztyn) • Kategoria:Jeziora Olsztyna • Kategoria:Licea ogólnokształcące w Olsztynie • Olsztyn Zachodni • Park Kusocińskiego w Olsztynie • Stadion OSiR w Olsztynie • Kategoria:Ulice i place Olsztyna • Szpital Mariacki w Olsztynie • Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Olsztynie • Wojewódzki Specjalistyczny Szpital Dziecięcy w Olsztynie • Szpital uniwersytecki UWM w Olsztynie • Miejski Szpital Zespolony w Olsztynie • Wojewódzki Zespół Lecznictwa Psychiatrycznego w Olsztynie • Niemiecki cmentarz wojskowy w Olsztynie • Cmentarz Szpitala Mariackiego w Olsztynie
Dobre i medalowe artykuły związane z Olsztynem:
Dies Irae – grupa muzyczna powstała w 1992 w Olsztynie Krzysztof Raczkowski – perkusistą grupy Vader
Paweł Zagumny – od 2003 roku siatkarz AZS Olsztyn Piotr Lipiński – siatkarz, wychowanek AZS Olsztyn Piotr Wiwczarek – lider grupy Vader Vader – grupa muzyczna powstała w 1983 w Olsztynie |
Olsztyn w Wikinews |
 |
Olsztyn w Wikipodróżach |
 |
Olsztyn w Wikicytatach |
 |
Olsztyn w Wikiźródłach |
 |
Olsztyn w Wikimedia Commons |
 |
|
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.
