|
Ten artykuł od 2020-04 wymaga zweryfikowania podanych informacji.Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.Sprawdź w źródłach:
Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
Poniedziałek Wielkanocny (zwany też lanym poniedziałkiem) – drugi dzień świąt Wielkanocy, stanowiący w Polsce dzień wolny od pracy[1].
W polskiej tradycji tego dnia polewa się dla żartów wodą inne osoby. Polewanie wodą nawiązuje do dawnych praktyk pogańskich, łączących się z symbolicznym budzeniem się przyrody do życia i co roku odnawialnej zdolności ziemi do rodzenia. Do dziś zwyczaj kropienia wodą święconą pól w poniedziałkowy ranek przez gospodarzy jest spotykany we wsiach na południu Polski.
Tradycją Poniedziałku Wielkanocnego na wsiach było (i jest do dzisiaj w niektórych regionach południowej Polski) robienie psikusów sąsiadom. Zamieniano bramy, na dachach umieszczano narzędzia rolnicze, chowano wiadra na wodę.
Zwyczajem zachowanym w Pietrowicach Wielkich koło Raciborza oraz w Ostropie (dzielnica Gliwic), a także w Żędowicach (woj. opolskie) jest procesja konna, w której bierze udział również ksiądz. Po uroczystej mszy w intencji dobrych urodzajów orszak objeżdża pola, które kapłan poświęca. Dziady śmigustne, maszkary grające na blaszanym rożku pojawiają się o świcie w Lany Poniedziałek w okolicach Limanowej. Popularny niegdyś był zwyczaj chodzenia z kurkiem po dyngusie; na wózku dyngusowym wożono koguta (z czasem zastąpionego figurą glinianą czy z ciasta), który był symbolem urodzaju. Natomiast w Krakowie do dzisiejszego dnia zachował się Emaus, odpust przy klasztorze Norbertanek na Salwatorze.
Poniedziałek Wielkanocny może wypaść w okresie od 23 marca do 26 kwietnia.
Zobacz też
|
Zobacz publikację Tablice świąt ruchomych w Wikibooks
|
Przypisy
- ↑ Ustawa z dnia 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy (Dz.U. z 2020 r. poz. 1920).
Chrześcijaństwo zachodnie | |
---|
Chrześcijaństwo wschodnie
| przedpoście |
- Niedziela Pragnienia (o Zacheuszu) (-77)
- Niedziela Pokory (o Celniku i Faryzeuszu) (-70)
- Niedziela Miłosierdzia (o Synu Marnotrawnym) (-63)
- Niedziela mięsopustna (o Sądzie Ostatecznym) (-56)
- Mięsopustna Powszechna Sobota Dusz (-50)
- Niedziela seropustna (Przebaczenia Win) (-49)
|
---|
wielki post |
- Czysty (Zielony, Postny) Poniedziałek (-48)
- Sobota Teodora (-43)
- Niedziela Tryumfu Ortodoksji (-42)
- Sobota Upamiętnienia (-36, -29, -22)
- Niedziela Krestopokłonna (-28)
- Niedziela św. Jana Klimaka (-21)
- Sobota Akatystu (-15)
- Niedziela Marii Egipcjanki (-14)
|
---|
Wielki Tydzień |
|
---|
Wielka Noc |
- rezurekcja
- Liturgia św. Bazylego Wielkiego
- Agape Vespers
- Khristós Anésti! Alithós Anésti!
- trikirion paschalny
- troparion paschalny
- Pentecostarion
- Posiadacze mirry
|
---|
Biały Tydzień |
|
---|
okres wielkanocny |
- Radonica, Zaduszki, Prowody (+10)
- Świętych Niewiast Mirro (+14)
- Niedziela o Paralityku (+21)
- Meso-Pentecost (+24)
- Niedziela o Samarytance (Photini) (+28)
- Niedziela o Ślepcu (+35)
- Apodosis (+38)
- Wniebowstąpienie Pańskie (+39)
- Świętych Ojców I soboru powszechnego (+42)
- Powszechna Sobota Dusz przed świętem Pięćdziesiątnicy (+48)
- Pentecost - Święto Trójcy Świętej (+49)
- II Dzień Świąt Trójcy Świętej (+50)
- III Dzień Świąt Trójcy Świętej (+51)
- Wszystkich Świętych (+56)
|
---|
|
---|
Postacie folklorystyczne |
|
---|
Zwyczaje polskie | karnawał (zapusty, mięsopust) |
|
---|
post |
|
---|
wielkanoc |
|
---|
zielone święta |
|
---|
|
---|
Zwyczaje międzynarodowe |
- osterbrunnen
- palenie Judasza
|
---|
Atrybuty |
|
---|