Polska na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1972
Kod MKOl

POL

Zimowe Igrzyska Olimpijskie 1972
Sapporo
Chorąży

Andrzej Bachleda-Curuś (otwarcie),
Wojciech Fortuna (zamknięcie)

Liczba zawodników

47 w 17 konkurencjach w 8 dyscyplinach

Medale
Pozycja: 13. 		Złoto
1 		Srebro
0 		Brąz
0 		Razem
1
Wojciech Fortuna – mistrz olimpijski w skokach narciarskich na dużej skoczni w Sapporo
Andrzej Bachleda-Curuś – chorąży polskiej reprezentacji na ceremonii otwarcia igrzysk w Sapporo

Polska na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1972 – czterdziestosiedmioosobowa kadra sportowców reprezentujących Polskę na igrzyskach w 1972 roku w Sapporo.

W reprezentacji znalazło się 39 mężczyzn i 8 kobiet. Wzięli oni udział w siedemnastu konkurencjach w ośmiu dyscyplinach sportowych – biathlonie, biegach narciarskich, hokeju na lodzie, kombinacji norweskiej, łyżwiarstwie figurowym, narciarstwie alpejskim, saneczkarstwie i skokach narciarskich. Jedyny medal dla reprezentacji Polski wywalczył Wojciech Fortuna w indywidualnym konkursie skoków narciarskich na obiekcie dużym. Był to czwarty w historii medal zimowych igrzysk olimpijskich i zarazem pierwszy złoty zdobyty dla Polski.

Najmłodszym reprezentantem w kadrze był hokeista Leszek Tokarz (podczas otwarcia igrzysk miał 18 lat i 209 dni), natomiast najstarszym – dwuboista klasyczny Józef Gąsienica (30 lat i 318 dni).

Rolę chorążego reprezentacji podczas ceremonii otwarcia igrzysk pełnił Andrzej Bachleda-Curuś[1], a podczas ceremonii zamknięcia – Wojciech Fortuna[2].

Był to jedenasty start Polski na zimowych igrzyskach olimpijskich i trzeci (po igrzyskach w 1956 i 1960 roku), podczas którego Polacy zdobyli medal olimpijski. Reprezentacja Polski w Sapporo była trzecią pod względem liczebności w dotychczasowych startach tego państwa w zimowych igrzyskach olimpijskich.

Tło startu

Występy na poprzednich igrzyskach

Polski Komitet Olimpijski został utworzony w październiku 1919 roku jako Polski Komitet Igrzysk Olimpijskich[3]. Począwszy od pierwszych zimowych igrzysk, które odbyły się w 1924 roku w Chamonix, komitet powoływał reprezentację do wszystkich zimowych igrzysk aż do 1972 roku. Kadra olimpijska reprezentująca Polskę w 1972 roku w Sapporo była trzecią w historii pod względem liczebności (w 1956 i 1964 kadra liczyła 51 osób, czyli o 4 sportowców więcej niż w Sapporo)[4].

W poprzednich startach na zimowych igrzyskach olimpijskich reprezentanci Polski zdobyli łącznie trzy medale – jeden srebrny i dwa brązowe. Pierwszym polskim medalistą został Franciszek Gąsienica Groń w konkursie kombinacji norweskiej na igrzyskach w Cortinie d’Ampezzo[5]. Podczas kolejnych igrzysk, które odbyły się w Squaw Valley, srebro i brąz w biegu na 1500 metrów zdobyły polskie panczenistki – Elwira Seroczyńska i Helena Pilejczyk[6].

Podczas poprzednich zimowych igrzysk olimpijskich, które rozegrano w 1968 roku w Grenoble, reprezentanci Polski nie zdobyli żadnego medalu. Czterokrotnie Polacy zajęli czwarte miejsca w swoich konkurencjach. Rezultat taki osiągnęli: Stanisław Szczepaniak w biegu biathlonowym na 20 kilometrów[7], Józef Różak, Stanisław Łukaszczyk, Andrzej Fiedor i Stanisław Szczepaniak w biathlonowej sztafecie mężczyzn[8], Helena Macher w saneczkarskich jedynkach kobiet[9] oraz Zbigniew Gawior w jedynkach mężczyzn[10].

Szanse medalowe

W polskiej reprezentacji olimpijskiej na igrzyska w Sapporo znaleźli się medaliści mistrzostw świata w biathlonie, narciarstwie alpejskim, narciarstwie klasycznym i saneczkarstwie. W 1970 roku w Szczyrbskim Jeziorze brązowy medal mistrzostw świata w narciarstwie klasycznym w konkursie skoków na dużej skoczni wywalczył Stanisław Gąsienica-Daniel[11]. W tym samym roku w Val Gardena brąz w kombinacji alpejskiej, która nie została jednak włączona do kalendarza igrzysk jako konkurencja olimpijska, podczas mistrzostw świata w narciarstwie alpejskim zdobył Andrzej Bachleda-Curuś[12]. W sezonie olimpijskim Bachleda-Curuś dwukrotnie stanął na podium w zawodach Pucharu Świata w slalomie – 9 stycznia w Berchtesgaden i tydzień później w Kitzbühel zajął trzecie miejsce[13][14]. W 1971 roku w Hämeenlinna brązowy medal w sztafecie mężczyzn podczas biathlonowych mistrzostw świata zdobyli Andrzej Rapacz, Aleksander Klima, Józef Stopka i Józef Różak[15]. Również w 1971 roku w Olang brązowy medal w saneczkarskich jedynkach kobiet na mistrzostwach świata zdobyła Barbara Piecha[16].

Ponadto miejsca w czołowej dziesiątce w poprzedzających igrzyska mistrzostwach świata w swoich dyscyplinach osiągnęli: polscy saneczkarze na mistrzostwach w Olang: Lucjan Kudzia i Ryszard Gawior (5. miejsce w dwójkach mężczyzn), Lucjan Kudzia (9. miejsce w jedynkach mężczyzn)[17], Halina Kanasz (6. miejsce w jedynkach kobiet)[18], polscy hokeiści na Mistrzostwach Świata w Hokeju na Lodzie 1971 (8. miejsce, 2. miejsce w grupie B)[19], sztafeta biegaczek narciarskich na Mistrzostwach Świata w Narciarstwie Klasycznym 1970 (8. miejsce)[20] oraz polska para na Mistrzostwach Świata w Łyżwiarstwie Figurowym 1971 – Adam Brodecki i Grażyna Osmańska (10. miejsce)[21]. Podczas łyżwiarskich mistrzostw Europy w Göteborgu, które odbyły się w styczniu 1972, polska para sportowa zajęła ósme miejsce[22].

Przed rozpoczęciem igrzysk wśród faworytów do zdobycia medalu olimpijskiego, zwłaszcza w slalomie, był upatrywany Andrzej Bachleda-Curuś. Nadzieję na miejsca punktowane (w czołowej szóstce) przewidywano także wśród polskich biathlonistów oraz hokeistów. W przypadku hokeistów nadzieje były jednak niewielkie z uwagi na fakt, że na mistrzostwach świata zajęli oni ósme miejsce. W pozostałych dyscyplinach nie spodziewano się polskich osiągnięć sportowych na igrzyskach w Sapporo[23].

Ślubowanie olimpijskie

20 lutego 1972 w Warszawie, w przeddzień wyjazdu do Sapporo, polscy olimpijczycy złożyli ślubowanie olimpijskie w obecności przewodniczącego PKOl – Włodzimierza Reczka. W imieniu reprezentacji przysięgę złożyła łyżwiarka Grażyna Kostrzewińska[24]. Treść przysięgi brzmiała następująco:

Będziemy walczyć ambitnie o uzyskanie jak najlepszych wyników i całym swym postępowaniem godnie reprezentować nasz sport, rozsławiając imię Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej[24].

Wyjazd z kraju i przybycie do wioski olimpijskiej

18 stycznia 1972 w Zakopanem nastąpiło oficjalne pożegnanie polskiej reprezentacji narciarskiej wraz z jej kierownikiem – Lechem Bafią – przewodniczącym Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Zakopanem i wiceprezesem Polskiego Związku Narciarskiego[25]. 21 stycznia pierwsza część polskiej kadry wyruszyła do Paryża, skąd udała się w dalszą podróż do Sapporo[24]. W dniach 22–24 stycznia do wioski olimpijskiej dotarli wszyscy polscy olimpijczycy poza hokeistami i Andrzejem Bachledą-Curuś[26][27]. Oni bowiem przybyli do Sapporo 27 stycznia[28]. Podczas przelotu do Sapporo zaginęły narty Bachledy[29].

Znaczki okolicznościowe

Z okazji Zimowych Igrzysk Olimpijskich 1972 Poczta Polska wydała serię znaczków pocztowych zaprojektowanych przez Helenę Matuszewską. Seria składała się z pięciu znaczków, w tym jednego bloczku. Na znaczkach przedstawiono motywy związane z następującymi dyscyplinami sportowymi: saneczkarstwo (nakład 167 300 sztuk), narciarstwo alpejskie (175 700 sztuk), biathlon (80 800 sztuk) i skoki narciarskie (37 200 sztuk). Na bloczkach, których nakład wyniósł 851 800 sztuk, zaprezentowano natomiast bieg zjazdowy[30].

Skład reprezentacji

Spośród dziesięciu dyscyplin sportowych, które Międzynarodowy Komitet Olimpijski włączył do kalendarza igrzysk, reprezentacja Polski wzięła udział w ośmiu. Polacy wystąpili w przynajmniej jednej konkurencji we wszystkich dyscyplinach poza bobslejami i łyżwiarstwem szybkim. Największą część reprezentacji stanowili hokeiści (19 zawodników). Spośród sportów indywidualnych najliczniej Polskę reprezentowano w saneczkarstwie (8 zawodników)[1].

Dziewięcioro z polskich olimpijczyków z Sapporo wystąpiło także na poprzednich igrzyskach, które odbyły się w Grenoble. Byli to przedstawiciele pięciu dyscyplin – trzech biathlonistów, dwie biegaczki narciarskie, dwóch saneczkarzy, jeden kombinator norweski i jeden alpejczyk. Spośród nich w poprzedniej edycji igrzysk najwyższe miejsce zajęli Andrzej Fiedor i Józef Różak w sztafecie biathlonowej 4x7,5 km (4. miejsce)[31].

W pierwotnym składzie polskiej reprezentacji nie było Wojciecha Fortuny, który został do niej powołany na krótko przed podaniem oficjalnej kadry olimpijskiej[25].

W poniższej tabeli przedstawiono skład polskiej reprezentacji na igrzyskach w Sapporo. W przypadku, gdy dany zawodnik wystąpił również na poprzednich igrzyskach, podano miejsca, które zajął w poszczególnych konkurencjach.

Biathlon (5)
Zawodnik Data urodzenia
Miejsca na ZIO 1968
 Źródło
bieg indywidualny na 20 km sztafeta 4x7,5 km
Andrzej Fiedor 2 stycznia 1946 – 4[a] [32]
Aleksander Klima 13 sierpnia 1945 – – [33]
Andrzej Rapacz 1 września 1948 – – [34]
Józef Różak 5 lutego 1945 – 4[a] [35]
Józef Stopka 2 stycznia 1942 48 – [36]
Biegi narciarskie (5)
Zawodnik Data urodzenia
Miejsca na ZIO 1968
 Źródło
bieg indywidualny na 5/15 km[b] bieg indywidualny na 10/30 km[c] bieg indywidualny na 50 km[d] sztafeta[e]
Weronika Budny 30 października 1941 19 21 – 5[f] [37]
Józefa Chromik 10 czerwca 1946 – – – – [38]
Anna Gębala 25 maja 1949 26 30 – – [39]
Władysława Majerczyk 16 czerwca 1952 – – – – [40]
Jan Staszel 15 września 1950 – – – – [41]
Hokej na lodzie (19)
Zawodnik Data urodzenia
Miejsce na ZIO 1968
 Źródło
turniej mężczyzn
Józef Batkiewicz 22 lutego 1950 – [42]
Krzysztof Birula-Białynicki 15 sierpnia 1944 – [43]
Stefan Chowaniec 21 kwietnia 1953 – [44]
Ludwik Czachowski 5 maja 1944 – [45]
Marian Feter 13 marca 1946 – [46]
Stanisław Fryźlewicz 8 kwietnia 1944 – [47]
Feliks Góralczyk 16 czerwca 1950 – [48]
Robert Góralczyk 21 marca 1943 – [49]
Tadeusz Kacik 6 października 1946 – [50]
Adam Kopczyński 2 sierpnia 1948 – [51]
Walery Kosyl 17 marca 1944 – [52]
Tadeusz Obłój 29 sierpnia 1950 – [53]
Jerzy Potz 1 lutego 1953 – [54]
Józef Słowakiewicz 17 lutego 1945 – [55]
Andrzej Szczepaniec 10 maja 1952 – [56]
Andrzej Tkacz 20 września 1946 – [57]
Leszek Tokarz 9 lipca 1953 – [58]
Wiesław Tokarz 10 sierpnia 1951 – [59]
Walenty Ziętara 27 października 1948 – [60]
Kombinacja norweska (3)
Zawodnik Data urodzenia
Miejsce na ZIO 1968
 Źródło
konkurs indywidualny – bieg na 15 km + skocznia duża (K-90)
Kazimierz Długopolski 6 lipca 1950 – [61]
Józef Gąsienica 23 marca 1941 6 [62]
Stefan Hula 12 września 1947 – [63]
Łyżwiarstwo figurowe (2)
Zawodnik Data urodzenia
Miejsca na ZIO 1968
 Źródło
soliści/solistki pary mieszane
Adam Brodecki 1 sierpnia 1949 – – [64]
Grażyna Kostrzewińska 26 listopada 1950 – – [65]
Narciarstwo alpejskie (1)
Zawodnik Data urodzenia
Miejsca na ZIO 1968
 Źródło
zjazd slalom slalom gigant
Andrzej Bachleda-Curuś 2 stycznia 1947 26 6 13 [66]
Saneczkarstwo (8)
Zawodnik Data urodzenia
Miejsca na ZIO 1968
 Źródło
jedynki dwójki
Ryszard Gawior 18 września 1943 – 6[g] [67]
Janusz Grzemowski 20 czerwca 1947 – – [68]
Halina Kanasz 30 stycznia 1953 – – [69]
Wojciech Kubik 13 stycznia 1953 – – [70]
Lucjan Kudzia 1 stycznia 1942 13 9[h] [71]
Wiesława Martyka 2 czerwca 1949 – – [72]
Barbara Piecha 4 marca 1948 – – [73]
Mirosław Więckowski 5 czerwca 1952 – – [74]
Skoki narciarskie (4)
Zawodnik Data urodzenia
Miejsca na ZIO 1968
 Źródło
konkurs indywidualny – skocznia normalna (K-70) konkurs indywidualny – skocznia duża (K-90)
Wojciech Fortuna 6 sierpnia 1952 – – [75]
Stanisław Gąsienica-Daniel 6 marca 1951 – – [76]
Adam Krzysztofiak 21 stycznia 1951 – – [77]
Tadeusz Pawlusiak 9 sierpnia 1946 – – [78]

Statystyki według dyscyplin

Lp. Sport Mężczyźni Kobiety Łącznie
1 Biathlon 5 0 5
2 Biegi narciarskie 1 4 5
3 Hokej na lodzie 19 0 19
4 Kombinacja norweska 3 0 3
5 Łyżwiarstwo figurowe 1 1 2
6 Narciarstwo alpejskie 1 0 1
7 Saneczkarstwo 5 3 8
8 Skoki narciarskie 4 0 4
Łącznie 39 8 47

Zdobyte medale

Złoty medal Zimowych Igrzysk Olimpijskich 1972 w Sapporo

Jedyny medal olimpijski dla Polski podczas igrzysk w Sapporo zdobył Wojciech Fortuna w konkursie skoków narciarskich na skoczni dużej. Był to pierwszy złoty medal zdobyty przez Polaka na zimowych igrzyskach i zarazem jedyny medal tego koloru aż do 27 lutego 2010, kiedy to mistrzynią olimpijską w Vancouver została Justyna Kowalczyk[79]. Medal zdobyty przez Fortunę dał reprezentacji Polski trzynaste miejsce w klasyfikacji medalowej tych igrzysk, ex aequo z Hiszpanią. Polska, obok Hiszpanii i Kanady, była jednym z trzech państw, które na zimowych igrzyskach w 1972 roku zdobyły jeden medal olimpijski[80].

Do klasyfikacji punktowej Zimowych Igrzysk Olimpijskich 1972 w Sapporo wliczane były miejsca w czołowej szóstce zawodów olimpijskich[81]. Reprezentanci Polski w Sapporo pięciokrotnie zdobyli punkty.

Pierwsze dwa punkty dla Polski 7 lutego zdobyli: Wojciech Fortuna (jeden punkt za szóste miejsce w konkursie na normalnej skoczni) oraz saneczkarki Halina Kanasz i Wiesława Martyka (po pół punktu za zajęcie ex aequo szóstego miejsca w jedynkach kobiet)[82]. Kolejne 1,5 punktu uzyskała 10 lutego saneczkowa dwójka mężczyzn Wojciech Kubik i Mirosław Więckowski, która zajęła 5. miejsce (ex aequo z dwójką z RFN)[83]. Ponadto siedem punktów za zwycięstwo na dużej skoczni zdobył Fortuna, a jeden punkt za szóste miejsce w turnieju finałowym – hokeiści. Łącznie Polacy uzyskali 11,5 punktu, co pozwoliło im zająć 15. miejsce w klasyfikacji punktowej igrzysk w Sapporo[84]. Pod względem liczby zdobytych punktów wynik uzyskany w Sapporo był gorszy tylko od osiągniętych cztery lata wcześniej w Grenoble (wówczas Polacy zdobyli 19 punktów) i dwanaście lat wcześniej w Squaw Valley (16 punktów)[85].

Medal Zawodnik Dyscyplina Konkurencja Data
złoto Wojciech Fortuna skoki narciarskie konkurs indywidualny na skoczni dużej 11 lutego 1972

Wyniki

Biathlon

 Osobny artykuł: Biathlon na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1972.

Na igrzyskach w Sapporo wystartowało pięciu polskich biathlonistów. Indywidualnie najlepsze miejsce zajął Aleksander Klima, który został sklasyfikowany na dziewiątej pozycji. Do zwycięzcy zawodów – Magnara Solberga – stracił 3 minuty i 5,36 sekundy[86]. W rywalizacji sztafet polski zespół zajął siódme miejsce wśród trzynastu sklasyfikowanych ekip. Do zdobywców złotego medalu – reprezentantów Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich – stracili 6 minut i 25 sekund[87].

Konkurencja Zawodnik Wynik Miejsce
Czas Pudła
Bieg indywidualny mężczyzn – 20 km[86] Andrzej Fiedor 1:30:17,25 3+4+3+1 48.
Aleksander Klima 1:19:00,86 1+0+0+1 9.
Andrzej Rapacz 1:26:21,02 2+4+0+3 33.
Józef Stopka 1:27:18,66 2+2+1+3 35.
Sztafeta mężczyzn – 4x7,5 km[88][87] Józef Różak
Józef Stopka
Andrzej Rapacz
Aleksander Klima
  		29:36,15
29:21,63
29:05,75
30:06,39
1:58:09,92 		0+2
0+1
0+0
1+0
1+3 		7.

Biegi narciarskie

 Osobny artykuł: Biegi narciarskie na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1972.

W Sapporo wystąpiło pięcioro polskich biegaczy narciarskich – jeden mężczyzna i cztery kobiety. Najlepszy start osiągnęły biegaczki Anna Gębala, Józefa Chromik i Weronika Budny w sztafecie 3x5 km stylem klasycznym. Zajęły one siódme miejsce w stawce jedenastu zespołów. Do zwyciężczyń zawodów, reprezentantek ZSRR, straciły 3 minuty i 32,98 sekundy[89]. W startach indywidualnych najlepiej spisała się Weronika Budny w biegu na 10 km techniką klasyczną, która zajęła jedenaste miejsce. Do mistrzyni olimpijskiej, Galiny Kułakowej, zabrakło jej 1 minuty i 39,37 sekundy[90].

Konkurencja Zawodnik Czas Miejsce
Bieg indywidualny mężczyzn – 30 km techniką klasyczną[91] Jan Staszel 1:43:35,68 29.
Bieg indywidualny kobiet – 10 km techniką klasyczną[90] Weronika Budny 35:57,59 11.
Józefa Chromik 36:45,39 21.
Anna Gębala 36:32,65 15.
Władysława Majerczyk 38:19,66 34.
Bieg indywidualny mężczyzn – 15 km techniką klasyczną[92] Jan Staszel 48:46,72 33.
Bieg indywidualny kobiet – 5 km techniką klasyczną[93] Weronika Budny 17:38,74 13.
Józefa Chromik 17:55,41 21.
Anna Gębala 18:13,43 29.
Władysława Majerczyk 17:56,55 23.
Sztafeta kobiet – 3x5 km techniką klasyczną[89][94] Anna Gębala
Józefa Chromik
Weronika Budny
  		18:21,93
17:15,45
16:11,75
51:49,13 		7.

Hokej na lodzie

 Osobny artykuł: Hokej na lodzie na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1972.

Polscy hokeiści awansowali na igrzyska olimpijskie w Sapporo dzięki zajęciu drugiej pozycji w grupie B na zorganizowanych rok wcześniej mistrzostwach świata w Szwajcarii[19]. Kierownikiem polskiej drużyny hokejowej na igrzyskach był Jerzy Grzechociński[95]. W składzie reprezentacji prowadzonej przez Anatolija Jegorowa i Mieczysława Chmurę znalazło się dziewiętnastu zawodników – dwóch bramkarzy, sześciu obrońców, dziewięciu napastników i dwóch rezerwowych[96]. W pierwszym meczu, w rundzie kwalifikacyjnej, Polacy zwyciężyli nad reprezentacją RFN i awansowali do rundy finałowej. W niej jednak przegrali wszystkie pięć meczów i zakończyli rywalizację olimpijską na szóstej pozycji[97].

Bramki dla Polski w Sapporo zdobyło sześciu hokeistów. Najwięcej, po cztery, strzelili Józef Słowakiewicz i Leszek Tokarz. Ten pierwszy jako jedyny Polak na tych igrzyskach zdobył dwie bramki w jednym meczu. W pięciu meczach na bramce w polskim zespole wystąpił Walery Kosyl, a w dwóch Andrzej Tkacz. Kosyl obronił łącznie 115 z 141 strzałów na bramkę, co oznacza 81,6% skuteczności. Tkacz wykazał się 80-procentową skutecznością, broniąc 52 strzały z 65[98].

Skład polskiej reprezentacji

Trenerzy:

Bramkarze:

Obrońcy:

Napastnicy:

Rezerwowi:

Runda kwalifikacyjna
4 lutego 1972 RFN  0:4  Polska
Runda finałowa
5 lutego 1972 Czechosłowacja  14:1  Polska
7 lutego 1972 Finlandia  5:1  Polska
9 lutego 1972 Szwecja  5:3  Polska
10 lutego 1972 ZSRR  9:3  Polska
12 lutego 1972 Polska  1:6  Stany Zjednoczone
Zdobywcy bramek dla Polski
Miejsce Zawodnik Liczba bramek
1. Słowakiewicz, JózefJózef Słowakiewicz 4
1. Tokarz, LeszekLeszek Tokarz 4
3. Góralczyk, FeliksFeliks Góralczyk 2
4. Kacik, TadeuszTadeusz Kacik 1
4. Obłój, TadeuszTadeusz Obłój 1
4. Ziętara, WalentyWalenty Ziętara 1
Klasyfikacja końcowa[97]
Miejsce Drużyna Liczba meczów Mecze Bramki Punkty
wygrane remisy przegrane zdobyte stracone bilans
1.  ZSRR 5 4 1 0 33 13 +20 9
2.  Stany Zjednoczone 5 3 0 2 18 15 +3 6
3.  Czechosłowacja 5 3 0 2 26 13 +13 6
4.  Szwecja 5 2 1 2 17 13 +4 5
5.  Finlandia 5 2 0 3 14 24 -10 4
6.  Polska 5 0 0 5 9 39 -30 0

Kombinacja norweska

 Osobny artykuł: Kombinacja norweska na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1972.

Na igrzyskach w Sapporo odbył się jeden konkurs w kombinacji norweskiej, w którym wystąpiło trzech Polaków. Najlepszy z nich, Kazimierz Długopolski, został sklasyfikowany na dwunastej pozycji. Długopolski po pierwszej serii skoków był szósty, po drugiej – ósmy, a po trzeciej – dziesiąty[105]. Słabszy wynik w biegu spowodował, że ostatecznie spadł o dwie pozycje[106]. Pozostali reprezentanci Polski, Stefan Hula i Józef Gąsienica, po trzech seriach skoków zajmowali odpowiednio 18. i 34. miejsce[105], a w końcowej klasyfikacji osiągnęli 17. i 31. rezultat[107].

Konkurencja Zawodnik Skok 1 Skok 2 Skok 3 Bieg Suma punktów Miejsce
Odległość Nota Odległość Nota Odległość Nota Czas Nota
Konkurs indywidualny mężczyzn – bieg na 15 km + skocznia K-86[107] Kazimierz Długopolski[61] 73,0 93,1 70,5 89,7 73,5 91,8 51:38,5 190,960 375,860 12.
Józef Gąsienica[62] 61,0 62,9 67,5 82,4 64,5 64,4 51:29,4 192,325 339,125 31.
Stefan Hula[63] 66,5 77,2 72,5 92,9 71,0 85,3 51:29,4 192,325 370,525 17.

Łyżwiarstwo figurowe

 Osobny artykuł: Łyżwiarstwo figurowe na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1972.

W 1972 roku reprezentanci Polski uczestniczyli w jednej konkurencji łyżwiarstwa figurowego – w rywalizacji par sportowych. Polska para Grażyna Kostrzewińska i Adam Brodecki zajęła jedenaste miejsce w gronie szesnastu startujących par zarówno w programie krótkim, jak i dowolnym oraz w klasyfikacji ostatecznej[108].

Konkurencja Zawodnicy Program krótki Program dowolny Łącznie
Punkty Miejsce Punkty Miejsce Punkty Miejsce
Pary sportowe[108][109][110] Grażyna Kostrzewińska
Adam Brodecki 		90,4 11. 287,4 11. 377,8 11.

Narciarstwo alpejskie

 Osobny artykuł: Narciarstwo alpejskie na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1972.

Na igrzyskach w Sapporo wystąpił jeden polski alpejczyk – upatrywany jako potencjalny medalista, Andrzej Bachleda-Curuś. Wziął udział w dwóch z trzech męskich konkurencji – w slalomie gigancie i slalomie specjalnym, nie wystartował natomiast w zjeździe[66]. W slalomie gigancie zajął dziewiąte miejsce[111]. Po pierwszym przejeździe był siedemnasty. W drugim przejeździe osiągnął czwarty rezultat, jednak doznał kontuzji ścięgien przystrzałkowych[112]. W slalomie został automatycznie zakwalifikowany do finałów – nie musiał startować w rundzie eliminacyjnej jako zawodnik z pierwszej grupy FIS[113]. Zawody ukończył na dziesiątej pozycji[114].

Konkurencja Zawodnik Zjazd 1 Zjazd 2 Łącznie
Czas Miejsce Czas Miejsce Czas Miejsce
Slalom gigant mężczyzn[111][115][116] Andrzej Bachleda-Curuś 1:34,40 17. 1:38,02 4. 3:12,42 9.
Slalom mężczyzn[114][117][118] Andrzej Bachleda-Curuś pq[i] 1:52,26 10. 1:52,26 10.

Saneczkarstwo

 Osobny artykuł: Saneczkarstwo na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1972.

W skład kadry olimpijskiej w Sapporo weszło ośmioro saneczkarzy – pięciu mężczyzn i trzy kobiety. Treningi na olimpijskim torze rozpoczęli oni już 31 stycznia[119], a dzień później wykonali pierwsze przejazdy z pomiarem czasu[120]. W rywalizacji mężczyzn najlepszy rezultat osiągnęła dwójka Wojciech Kubik i Mirosław Więckowski (5. miejsce). Był to jednocześnie najlepszy wynik w polskim saneczkarstwie na tych igrzyskach olimpijskich. W jedynkach mężczyzn najlepsze z Polaków, dwunaste miejsce, zajął Janusz Grzemowski. Wśród kobiet najlepszy polski rezultat, szóste miejsce, zajęły ex aequo Halina Kanasz i Wiesława Martyka w konkurencji jedynek[121].

Konkurencja Zawodnik Zjazd 1 Zjazd 2 Zjazd 3 Zjazd 4 Łącznie
Czas Miejsce Czas Miejsce Czas Miejsce Czas Miejsce Czas Miejsce
Jedynki mężczyzn[122][123][124][125][126] Ryszard Gawior 54,72 24. 54,09 20. 53,26 21. 52,87 16. 3:34,94 19.
Janusz Grzemowski 53,07 8. 53,12 10. 52,66 15. 52,59 12. 3:31,44 12.
Lucjan Kudzia 54,14 19. 53,58 15. 52,36 11. 52,75 13. 3:32,83 13.
Mirosław Więckowski 54,43 22. 54,82 27. 54,61 34. 53,75 30. 3:37,61 27.
Dwójki mężczyzn[127][128][129] Wojciech Kubik
Mirosław Więckowski 		44,88 6. 44,78 4. — — — — 1:29,66 5.
Lucjan Kudzia
Ryszard Gawior 		45,28 9. 45,40 11. — — — — 1:30,68 9.
Jedynki kobiet[130][131][132][133][134] Halina Kanasz 45,66 6. 45,98 7. 45,52 7. 45,17 9. 3:02,33 6.
Wiesława Martyka 45,68 7. 46,12 9. 45,47 6. 45,06 7. 3:02,33 6.
Barbara Piecha 45,96 9. 46,24 10. 45,89 8. 44,98 6. 3:03,07 9.

Skoki narciarskie

 Osobny artykuł: Skoki narciarskie na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1972.

W 1972 roku w Sapporo wystąpiło czterech polskich skoczków narciarskich. Zarówno na skoczni normalnej, jak i na dużej najlepszym z Polaków był Wojciech Fortuna. W pierwszym z konkursów zajął szóste miejsce ze stratą 22,2 punktu do złotego medalisty – Yukio Kasayi. Uzyskany przez Fortunę rezultat był drugim przypadkiem w historii, po wyniku Stanisława Marusarza w 1936 roku, że polski skoczek zajął punktowane miejsce na igrzyskach olimpijskich[82].

W konkursie na skoczni dużej Fortuna zdobył złoty medal i tytuł mistrza olimpijskiego. W pierwszej serii konkursowej poprawił rekord olimpijski, uzyskując 111 metrów i noty za styl od 17 do 19 punktów. W drugiej serii wykonał słabszy stylowo skok na odległość 87,5 metra. Łączna nota pozwoliła zawodnikowi wyprzedzić drugiego w klasyfikacji skoczka – Waltera Steinera – o 0,1 punktu i tym samym zostać pierwszym polskim złotym medalistą na zimowych igrzyskach olimpijskich[135].

Po konkursie Fortuna otrzymał depeszę z gratulacjami m.in. od prezesa Rady Ministrów PRL – Piotra Jaroszewicza[136] i od Zdzisława Hryniewieckiego, udzielił wywiadów dla telewizji z ZSRR, RFN-u i NRD, a także został przyjęty przez prezydenta Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego – Avery Brundage’a[137]. Od japońskiego sędziego, wbrew powszechnemu zakazowi, otrzymał w prezencie tabliczkę z odległością „111”, przy której wylądował w konkursie na Ōkurayamie[138].

Konkurencja Zawodnik Skok 1 Skok 2 Suma Miejsce
Odległość Nota Odległość Nota
Konkurs indywidualny mężczyzn – skocznia K-86[139][140][141] Wojciech Fortuna 82,0 115,4 76,5 106,6 222,0 6.
Stanisław Gąsienica-Daniel 73,5 97,3 72,5 96,7 194,0 39.
Adam Krzysztofiak 75,5 105,0 73,5 102,3 207,3 24.
Tadeusz Pawlusiak 73,5 98,8 71,5 99,1 197,9 32.
Konkurs indywidualny mężczyzn – skocznia K-110[142][143][144] Wojciech Fortuna 111,0 130,4 87,5 89,5 219,9 1.
Stanisław Gąsienica-Daniel 83,0 83,2 86,0 87,9 171,1 31.
Adam Krzysztofiak 84,0 85,6 85,0 87,5 173,1 29.
Tadeusz Pawlusiak 87,0 89,3 90,0 94,0 183,3 18.

Po zakończeniu igrzysk

Dzień po zakończeniu igrzysk olimpijskich w Sapporo, tj. 14 lutego 1972, polscy hokeiści udali się do Tokio, gdzie zaplanowany był mecz towarzyski z drużyną ZSRR. 15 lutego z Sapporo do Kanady na kolejne w sezonie zawody Pucharu Świata wyruszył Andrzej Bachleda-Curuś. Pozostała część reprezentacji olimpijskiej rozpoczęła podróż powrotną do kraju 16 lutego, a dzień później wylądowała na lotnisku w Warszawie[145]. W Warszawie olimpijczyków, w tym zwłaszcza Wojciecha Fortunę, przywitało ok. 25 000 kibiców[146].

Pierwszy w historii polski złoty medalista zimowych igrzysk olimpijskich, Wojciech Fortuna, po powrocie do kraju zwycięski konkurs w Sapporo skomentował w następujący sposób:

Wyszedłem z progu, jak nigdy dotychczas, a gdy w końcowej fazie lotu dostałem „zwyżkę”, mimo że byłem już przygotowany do lądowania, podałem biodra do przodu i „pociągnąłem” jeszcze długość. Lądując wiedziałem, że skok był dobry stylowo i daleki.

Wojciech Fortuna, Warszawa, 17 lutego 1972[138]

Za zdobycie medalu dla Polski Fortuna został nagrodzony kwotą 150 dolarów[146]. Skoczek otrzymał tytuł Zasłużonego Mistrza Sportu, został odznaczony Złotym Medalem za Wybitne Osiągnięcia Sportowe, Złotym Krzyżem Zasługi[147] i Złotą Odznaką „Zasłużonego dla ziemi krakowskiej”[138] oraz zajął trzecie miejsce w 38. Plebiscycie Przeglądu Sportowego, przegrywając z Witoldem Woydą i Władysławem Komarem[148]. Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Zakopanem przekazało Fortunie nagrodę w postaci mieszkania M-4[138].

Medal Wojciecha Fortuny był to setny medal olimpijski dla Polski, biorąc pod uwagę zarówno letnie, jak i zimowe igrzyska[4].

Po zakończeniu igrzysk rozegrane zostały mistrzostwa Polski w skokach narciarskich w Zakopanem, w których według oficjalnych rezultatów złoty medal na Wielkiej Krokwi zdobył również Fortuna[146].

Uwagi

  1. ↑ a b Skład polskiej sztafety biathlonowej w Grenoble: Józef Różak, Andrzej Fiedor, Stanisław Łukaszczyk, Stanisław Szczepaniak.
  2. ↑ Dystans 5 km dotyczy kobiet, a 15 km – mężczyzn.
  3. ↑ Dystans 10 km dotyczy kobiet, a 30 km – mężczyzn.
  4. ↑ Na dystansie 50 km rywalizowali wyłącznie mężczyźni.
  5. ↑ Bieg sztafetowy 3x5 km w przypadku kobiet i 4x10 km w przypadku mężczyzn.
  6. ↑ Skład polskiej sztafety biegaczek narciarskich w Grenoble: Weronika Budny, Józefa Czerniawska, Stefania Biegun.
  7. ↑ Skład polskiej dwójki (I) w Grenoble: Ryszard Gawior, Zbigniew Gawior.
  8. ↑ Skład polskiej dwójki (II) w Grenoble: Lucjan Kudzia, Tadeusz Radwan.
  9. ↑ Z uwagi na to, że Bachleda-Curuś był w pierwszej grupie FIS nie musiał startować w kwalifikacjach i został automatycznie zakwalifikowany do finału.

Przypisy

  1. ↑ a b Poland at the 1972 Sapporo Winter Games. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-06)]. (ang.).
  2. ↑ Leszek Błażyński: Wojciech Fortuna. Skok do piekła. Kraków: FALL, 2013, s. 72. ISBN 978-83-62275-73-1.
  3. ↑ Historia Polskiego Komitetu Olimpijskiego. olimpijski.pl. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-29)].
  4. ↑ a b Poland. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-07-31)]. (ang.).
  5. ↑ Nordic Combined at the 1956 Cortina d’Ampezzo Winter Games: Men’s Individual. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-01)]. (ang.).
  6. ↑ Speed Skating at the 1960 Squaw Valley Winter Games: Women’s 1,500 metres. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-18)]. (ang.).
  7. ↑ Biathlon at the 1968 Grenoble Winter Games: Men’s 20 kilometres. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-09-23)]. (ang.).
  8. ↑ Biathlon at the 1968 Grenoble Winter Games: Men’s 4 × 7.5 kilometres Relay. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-02-18)]. (ang.).
  9. ↑ Luge at the 1968 Grenoble Winter Games: Women’s Singles. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-26)]. (ang.).
  10. ↑ Luge at the 1968 Grenoble Winter Games: Men’s Singles. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-17)]. (ang.).
  11. ↑ 1970 Nordic World Championships: Visoke Tatry, TCH, 1970/02/21, Special Jumping 90m Hill, Strbske Pleso TP=99m. skijump-db.net. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2004-08-17)]. (ang.).
  12. ↑ Val Gardena (ITA) 15.02.1970 FIS World Ski Championships - Men’s Combined. fis-ski.com. [dostęp 2016-04-30]. (ang.).
  13. ↑ Berchtesgaden Men’s Slalom 1971/72. ski-db.com. [dostęp 2016-04-30]. (ang.).
  14. ↑ Kitzbuehel Men’s Slalom 1971/72. ski-db.com. [dostęp 2016-04-30]. (ang.).
  15. ↑ Biathlon World Championships Men: 4 × 7.5 km Relay. sports123.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-23)]. (ang.).
  16. ↑ Luge World Championships Women: Singles. sports123.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  17. ↑ Luge - 1971 World Championships - Results Men. the-sports.org. [dostęp 2016-04-30]. (ang.).
  18. ↑ Luge - 1971 World Championships - Results Women. the-sports.org. [dostęp 2016-04-30]. (ang.).
  19. ↑ a b Championnats du monde 1971. passionhockey.com. [dostęp 2016-04-30]. (fr.).
  20. ↑ Kamil Śmiechowski: Nie tylko Małysz i Kowalczyk. Występy Polaków na mistrzostwach świata w narciarstwie klasycznym. histmag.org, 6 marca 2011. [dostęp 2016-04-30].
  21. ↑ Zmarł łyżwiarz figurowy Adam Brodecki. polskieradio.pl, 17 października 2010. [dostęp 2016-04-30].
  22. ↑ Pierwsi medaliści na łyżwiarskich mistrzostwach Europy. „Dziennik Polski”. 8674, s. 2, 14 stycznia 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  23. ↑ Po raz trzeci na innym kontynencie. „Dziennik Polski”. 8690, s. 3, 2 lutego 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  24. ↑ a b c Ślubowanie olimpijczyków. „Dziennik Polski”. 8680, s. 2, 21 stycznia 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  25. ↑ a b Zakopane pożegnało reprezentację narciarską Polski na igrzyska olimpijskie w Sapporo. „Dziennik Polski”. 8678, s. 2, 19 stycznia 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  26. ↑ Zbigniew Ringer. Tydzień w sporcie. „Dziennik Polski”. 8683, s. 2, 25 stycznia 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  27. ↑ Kronika olimpijska. „Dziennik Polski”. 8682, s. 6, 23-24 stycznia 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  28. ↑ Rojno na olimpijskich trasach. „Dziennik Polski”. 8685, s. 2, 27 stycznia 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  29. ↑ W Sapporo - w obozie polskich olimpijczyków. „Dziennik Polski”. 8688, s. 6, 30 stycznia 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  30. ↑ Katalog Znaczków Pocztowych: 1972.01.12. XI Zimowe Igrzyska Olimpijskie 1972 w Sapporo. kzp.pl. [dostęp 2016-04-30].
  31. ↑ Poland at the 1968 Grenoble Winter Games. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-26)]. (ang.).
  32. ↑ Andrzej Fiedor Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-18)]. (ang.).
  33. ↑ Aleksander Klima Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-14)]. (ang.).
  34. ↑ Andrzej Rapacz Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-13)]. (ang.).
  35. ↑ Józef Różak Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-17)]. (ang.).
  36. ↑ Józef Stopka Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-18)]. (ang.).
  37. ↑ Weronika Budny Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-01)]. (ang.).
  38. ↑ Józefa Chromik Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-03)]. (ang.).
  39. ↑ Anna Gębala-Duraj Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-06-26)]. (ang.).
  40. ↑ Władysława Majerczyk Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-15)]. (ang.).
  41. ↑ Jan Staszel Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-31)]. (ang.).
  42. ↑ Józef Batkiewicz Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-15)]. (ang.).
  43. ↑ Krzysztof Birula-Białynicki Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-15)]. (ang.).
  44. ↑ Stefan Chowaniec Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-13)]. (ang.).
  45. ↑ Ludwik Czachowski Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-18)]. (ang.).
  46. ↑ Marian Feter Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-13)]. (ang.).
  47. ↑ Stanisław Fryźlewicz Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-13)]. (ang.).
  48. ↑ Feliks Góralczyk Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-06-25)]. (ang.).
  49. ↑ Robert Góralczyk Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-06-28)]. (ang.).
  50. ↑ Tadeusz Kacik Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-16)]. (ang.).
  51. ↑ Adam Kopczyński Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-16)]. (ang.).
  52. ↑ Walery Kosyl Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-18)]. (ang.).
  53. ↑ Tadeusz Obłój Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-15)]. (ang.).
  54. ↑ Jerzy Potz Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-18)]. (ang.).
  55. ↑ Józef Słowakiewicz Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-15)]. (ang.).
  56. ↑ Andrzej Szczepaniec Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-13)]. (ang.).
  57. ↑ Andrzej Tkacz Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-13)]. (ang.).
  58. ↑ Leszek Tokarz Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-14)]. (ang.).
  59. ↑ Wiesław Tokarz Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-14)]. (ang.).
  60. ↑ Walenty Ziętara Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-18)]. (ang.).
  61. ↑ a b Kazimierz Długopolski Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-01)]. (ang.).
  62. ↑ a b Józef Gąsienica Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-13)]. (ang.).
  63. ↑ a b Stefan Hula Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-18)]. (ang.).
  64. ↑ Adam Brodecki Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-14)]. (ang.).
  65. ↑ Grażyna Kostrzewińska Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-22)]. (ang.).
  66. ↑ a b Andrzej Bachleda-Curuś Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-12-04)]. (ang.).
  67. ↑ Ryszard Gawior Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-05-19)]. (ang.).
  68. ↑ Janusz Grzemowski Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-07)]. (ang.).
  69. ↑ Halina Kanasz Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-16)]. (ang.).
  70. ↑ Wojciech Kubik Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-13)]. (ang.).
  71. ↑ Lucjan Kudzia Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-14)]. (ang.).
  72. ↑ Wiesława Martyka Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-12)]. (ang.).
  73. ↑ Barbara Piecha Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-09)]. (ang.).
  74. ↑ Mirosław Więckowski Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-28)]. (ang.).
  75. ↑ Wojciech Fortuna Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-06)]. (ang.).
  76. ↑ Stanisław Gąsienica Daniel Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-13)]. (ang.).
  77. ↑ Adam Krzysztofiak Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-17)]. (ang.).
  78. ↑ Tadeusz Pawlusiak Bio, Stats, and Results. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-12-23)]. (ang.).
  79. ↑ Vancouver 2010. Złoto Justyny Kowalczyk! Co za finisz! Wielkie emocje!. sport.pl, 27 lutego 2010. [dostęp 2016-04-30].
  80. ↑ 1972 Sapporo Winter Games. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-17)]. (ang.).
  81. ↑ Sapporo'72 – medale i punkty. „Dziennik Polski”. 8693, s. 2, 5 lutego 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  82. ↑ a b Pierwsze dwa punkty dla Polski. „Dziennik Polski”. 8695, s. 1–2, 8 lutego 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  83. ↑ 1,5 pkt saneczkowej dwójki. „Dziennik Polski”. 8698, s. 2, 11 lutego 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  84. ↑ Ostatnie konkurencje Olimpiady. „Dziennik Polski”. 8701, s. 2, 15 lutego 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  85. ↑ Gorzej niż w Grenoble. „Dziennik Polski”. 8702, s. 2, 16 lutego 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  86. ↑ a b Biathlon at the 1972 Sapporo Winter Games: Men’s 20 kilometres. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-01-23)]. (ang.).
  87. ↑ a b Biathlon at the 1972 Sapporo Winter Games: Men’s 4 × 7.5 kilometres Relay. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-11)]. (ang.).
  88. ↑ Poland Biathlon at the 1972 Sapporo Winter Games. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-01)]. (ang.).
  89. ↑ a b Cross Country Skiing at the 1972 Sapporo Winter Games: Women’s 3 × 5 kilometres Relay. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-07-09)]. (ang.).
  90. ↑ a b Cross Country Skiing at the 1972 Sapporo Winter Games: Women’s 10 kilometres. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-06-28)]. (ang.).
  91. ↑ Cross Country Skiing at the 1972 Sapporo Winter Games: Men’s 30 kilometres. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-01-29)]. (ang.).
  92. ↑ Cross Country Skiing at the 1972 Sapporo Winter Games: Men’s 15 kilometres. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-01-29)]. (ang.).
  93. ↑ Cross Country Skiing at the 1972 Sapporo Winter Games: Women’s 5 kilometres. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-06-28)]. (ang.).
  94. ↑ Poland Cross Country Skiing at the 1972 Sapporo Winter Games. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-06-27)]. (ang.).
  95. ↑ Olimpijska reprezentacja hokeistów ustalona. „Dziennik Polski”. 8679, s. 2, 20 stycznia 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  96. ↑ Hokej.net - 1972 Sapporo. hokej.net. [dostęp 2016-04-30].
  97. ↑ a b Hokej.net - Historia hokeja: 1972 Sapporo. hokej.net. [dostęp 2016-04-30].
  98. ↑ The XI Olympic Winter Games Sapporo 1972. Official Report. la84.org, 1 lipca 1973. s. 482–485. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-27)]. (ang.).
  99. ↑ 4:0 polskich hokeistów w meczu z NRF. „Dziennik Polski”. 8693, s. 1, 5 lutego 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  100. ↑ 1:14 polskich hokeistów z Czechosłowacją. „Dziennik Polski”. 8694, s. 6, 6-7 lutego 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  101. ↑ Polska przegrywa z Finlandią 1:5. „Dziennik Polski”. 8695, s. 2, 8 lutego 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  102. ↑ Szwecja-Polska 5:3 (1:0, 4:2, 0:1). „Dziennik Polski”. 8697, s. 2, 10 lutego 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  103. ↑ W meczu hokejowym: pomimo porażki - dobra gra. „Dziennik Polski”. 8698, s. 2, 11 lutego 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  104. ↑ Porażka naszych hokeistów z USA 1:6. „Dziennik Polski”. 8700, s. 1, 13-14 lutego 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  105. ↑ a b 10 miejsce Długopolskiego w skokach do dwuboju. „Dziennik Polski”. 8693, s. 2, 5 lutego 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  106. ↑ Wehling (NRD) zwycięża w dwuboju, Długopolski dopiero na 12 miejscu. „Dziennik Polski”. 8694, s. 6, 6-7 lutego 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  107. ↑ a b Nordic Combined at the 1972 Sapporo Winter Games: Men’s Individual. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-01)]. (ang.).
  108. ↑ a b Figure Skating at the 1972 Sapporo Winter Games: Mixed Pairs. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-03)]. (ang.).
  109. ↑ Figure Skating at the 1972 Sapporo Winter Games: Mixed Pairs Short Program. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-15)]. (ang.).
  110. ↑ Figure Skating at the 1972 Sapporo Winter Games: Mixed Pairs Free Skating. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-15)]. (ang.).
  111. ↑ a b Alpine Skiing at the 1972 Sapporo Winter Games: Men’s Giant Slalom. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-08-21)]. (ang.).
  112. ↑ Wojciech Szatkowski: Andrzej Bachleda Curuś „Ałuś” i jego narciarski świat.... watra.pl, 2 lipca 2009. [dostęp 2016-04-30].
  113. ↑ Slalom specjalny - na zakończenie igrzysk. „Dziennik Polski”. 8700, s. 6, 13-14 lutego 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  114. ↑ a b Alpine Skiing at the 1972 Sapporo Winter Games: Men’s Slalom. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-08-24)]. (ang.).
  115. ↑ Alpine Skiing at the 1972 Sapporo Winter Games: Men’s Giant Slalom Run 1. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-03-18)]. (ang.).
  116. ↑ Alpine Skiing at the 1972 Sapporo Winter Games: Men’s Giant Slalom Run 2. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-03-18)]. (ang.).
  117. ↑ Alpine Skiing at the 1972 Sapporo Winter Games: Men’s Slalom Classification. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-02-17)]. (ang.).
  118. ↑ Alpine Skiing at the 1972 Sapporo Winter Games: Men’s Slalom Final Round. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-19)]. (ang.).
  119. ↑ Treningi polskich olimpijczyków w Sapporo. „Dziennik Polski”. 8689, s. 2, 1 lutego 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  120. ↑ Przedolimpijskie treningi Polaków. „Dziennik Polski”. 8690, s. 2, 2 lutego 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  121. ↑ Poland Luge at the 1972 Sapporo Winter Games. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-09)]. (ang.).
  122. ↑ Luge at the 1972 Sapporo Winter Games: Men’s Singles. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-16)]. (ang.).
  123. ↑ Luge at the 1972 Sapporo Winter Games: Men’s Singles Run 1. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-04-29)]. (ang.).
  124. ↑ Luge at the 1972 Sapporo Winter Games: Men’s Singles Run 2. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-04-29)]. (ang.).
  125. ↑ Luge at the 1972 Sapporo Winter Games: Men’s Singles Run 3. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-04-29)]. (ang.).
  126. ↑ Luge at the 1972 Sapporo Winter Games: Men’s Singles Run 4. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-04-29)]. (ang.).
  127. ↑ Luge at the 1972 Sapporo Winter Games: Mixed (Men)'s Doubles. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-15)]. (ang.).
  128. ↑ Luge at the 1972 Sapporo Winter Games: Mixed (Men)'s Doubles Run 1. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-04-05)]. (ang.).
  129. ↑ Luge at the 1972 Sapporo Winter Games: Mixed (Men)'s Doubles Run 2. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-04-05)]. (ang.).
  130. ↑ Luge at the 1972 Sapporo Winter Games: Women’s Singles. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-08-31)]. (ang.).
  131. ↑ Luge at the 1972 Sapporo Winter Games: Women’s Singles Run 1. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-01)]. (ang.).
  132. ↑ Luge at the 1972 Sapporo Winter Games: Women’s Singles Run 2. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-01)]. (ang.).
  133. ↑ Luge at the 1972 Sapporo Winter Games: Women’s Singles Run 3. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-07)]. (ang.).
  134. ↑ Luge at the 1972 Sapporo Winter Games: Women’s Singles Run 4. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-01)]. (ang.).
  135. ↑ 111 metrów na skoczni Okurayama. „Dziennik Polski”. 8699, s. 2, 12 lutego 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  136. ↑ Złoty skok Wojciecha Fortuny. „Dziennik Polski”. 8699, s. 1, 12 lutego 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  137. ↑ Dziennik sportowy: Sapporo'72. „Dziennik Polski”. 8700, s. 6, 13-14 lutego 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  138. ↑ a b c d Warszawa powitała olimpijczyków. „Dziennik Polski”. 8704, s. 2, 18 lutego 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  139. ↑ Zimowe Igrzyska Olimpijskie 1972: 06.02.1972 – Sapporo (Japonia) K-86 – wyniki po I serii. skokinarciarskie.pl. [dostęp 2016-04-30].
  140. ↑ Ski Jumping at the 1972 Sapporo Winter Games: Men’s Normal Hill, Individual Jump 2. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-23)]. (ang.).
  141. ↑ Zimowe Igrzyska Olimpijskie 1972: 06.02.1972 – Sapporo (Japonia) K-86. skokinarciarskie.pl. [dostęp 2016-04-30].
  142. ↑ Zimowe Igrzyska Olimpijskie 1972: 11.02.1972 – Sapporo (Japonia) K-110 – wyniki po I serii. skokinarciarskie.pl. [dostęp 2016-04-30].
  143. ↑ Ski Jumping at the 1972 Sapporo Winter Games: Men’s Large Hill, Individual Jump 2. sports-reference.com. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-13)]. (ang.).
  144. ↑ Zimowe Igrzyska Olimpijskie 1972: 11.02.1972 – Sapporo (Japonia) K-110. skokinarciarskie.pl. [dostęp 2016-04-30].
  145. ↑ Polacy pakują walizki. „Dziennik Polski”. 8701, s. 2, 15 lutego 1972. Kraków. [dostęp 2016-04-30]. 
  146. ↑ a b c Wojciech Szatkowski: Poczet skoczków polskich: Wojciech Fortuna - Szczęście na Okurayamie. skijumping.pl, 26 października 2006. s. 5–6. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-01)].
  147. ↑ FORTUNA WOJCIECH. pkol.pl. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-27)].
  148. ↑ Plebiscyt ROK PO ROKU - 1972. przegladsportowy.pl. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu].
Polska na igrzyskach olimpijskich
Letnie IO
Zimowe IO

Flaga PolskiFlaga olimpijska

  1. ↑ ze względu na bojkot Polska nie wzięła udziału w tych igrzyskach
Państwa uczestniczące w Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1972 w Sapporo, Japonia
Ameryka
Azja
Europa
Oceania

Flaga olimpijska

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się